درخشش ابدی یک ذهن پاک

میلتون فریدمن، اقتصاددان مشهور و برنده جایزه نوبل، 50 سال قبل و زمانی که هنوز بکر یک دانشجوی جوان بود که برای گذراندن دوره دکترا به شیکاگو آمده بود، آینده او را پیش‌بینی کرد. فریدمن، در یادداشتی که احتمالاً برای توجیه کردن دانشکده اقتصاد شیکاگو در پذیرش بکر به عنوان دانشجویی که از بورس تحصیلی بهره‌مند می‌شود، نوشت: «گری بکر جوانی است که به تازگی از دانشگاه پرینستون آمده است. او به توصیه یکی از استادانش در پرینستون، بورس تحصیل در شیکاگو را گرفته و ما می‌دانیم چقدر برای این کار جدی بوده است. او بهترین دانشجویی است که ما در یک دهه اخیر داشته‌ایم و البته بهترین دانشجویی که من تاکنون داشته‌ام. در یک سال و نیم گذشته که او را از نزدیک تحت‌نظر داشته‌ام، متقاعد شده‌ام که بهترین‌ها را در مورد او به کار ببرم: در شش سال گذشته که در شیکاگو بوده‌ام دانشجویی به خوبی بکر ندیده‌ام و بیشترین احتمال را می‌دهم که او یک اقتصاددان مهم و برجسته شود. بکر یک ذهن درخشان و تحلیلگر دارد؛ اصالتی بزرگ و دانشی عمیق از تاریخ اندیشه اقتصادی دارد و اهمیت آن را به خوبی درک کرده است. فهم درستی از رابطه درونی موضوعات اقتصادی و سیاسی دارد و به طور کامل نظام قیمت و اهمیت آن در دفاع از آزادی فردی را درک کرده است. این تنها یکی از دلایلی است که فکر می‌کنم جای هیچ سوالی را برای شایستگی بکر در دریافت کمک‌هزینه تحصیلی باقی نمی‌گذارد. امیدوارم بتوانم هر سال چنین نامزدهایی تا این اندازه خوب و لایق برای بورس تحصیلی بیابم، گرچه می‌دانم این توقع بسیار بالاتر از آن است که به واقعیت بپیوندد.»
حالا دقیقاً یک سال و نیم از مرگ گری بکر می‌گذرد؛ میلتون فریدمن هم هشت سالی هست که دیگر در این دنیا نیست. اما تمام آنچه در مورد بکر جوان پیش‌بینی کرده بود به وقوع پیوست. فریدمن توانست تمام موفقیت‌های بکر را به چشم ببیند. حتی نوبل بردن او را، چهار دهه بعد از اینکه همین نامه ستایش‌آمیز را برایش نوشت.
گری بکر دوران پرفروغی را به عنوان یک اقتصاددان پشت سر گذاشت. او علاوه بر تمام دستاوردهای علمی‌اش که هنوز هم بی‌همتاست، تلاش زیادی کرد تا دینی را که در دانشکده شیکاگو بر گردنش بود ادا کند و اتفاقاً یکی از راه‌هایی که او برای این کار انتخاب کرد پذیرش دانشجویانی از ایران در دانشکده اقتصاد شیکاگو بود. او با کمک چند تن از استادان ایرانی در داخل و خارج، چند ایرانی موفق در سیلیکون‌ولی و دانشکده اقتصاد شیکاگو، پای دانشجویان نخبه ایرانی را به این دانشگاه باز کرد. کسانی که امروز چه در داخل ایران و چه در خارج از آن به توسعه علم اقتصاد کمک می‌کنند. دانشجویانی که امروز خود استادانی بنام شده‌اند. احسان ابراهیمی در صندوق بین‌المللی پول، سیدعلی مدنی‌زاده در دانشکده اقتصاد شریف، مریم فربودی در دانشکده اقتصاد پرینستون، حسین جوشقانی، محمد مروج، محسن میرطاهر، رسول زندوکیل و دانشجویان ایرانی دیگری که این فرصت را به دست آوردند تا اقتصاد را با گری بکر یاد بگیرند و حالا نوبت آنهاست.