جان مینارد کینز

دیدگاه‌های اقتصادی امروزه مدیون فرگوسن تاریخ‌نویس است که زمانی گزارش داده بود آینده‌نگری‌های جان مینارد کینز تحت تاثیر این حقیقت قرار گرفته است که فرزندی ندارد و به همین دلیل به گسترش سیاست به نسل‌های آینده علاقه‌مند نیست. گروه زیادی از مردم عقیده دارند کینز اهمیتی به آینده نمی‌داد چرا که این جمله مشهور او را به خاطر دارند: «در دراز‌مدت همه ما مرده‌ایم». برداشت مردم آن است که کینز تنها برای کوتاه‌مدت اهمیت قائل بود. اما این جمله کامل نشده است. اصل عبارت این است: «در درازمدت ما همه مرده‌ایم. اقتصاددانان به هیچ دردی نمی‌خورند اگر در هنگام سختی فقط بگویند پس از گذشت هر توفان اقیانوس دوباره آرام می‌شود.» در واقع او اقتصاددانان را از این جهت سرزنش می‌کند که آنها برای کوتاه‌مدت نگرانند چرا که عقیده دارند در درازمدت آرامش و ثبات باز خواهد گشت.

کینز به آینده زیاد فکر می‌کرد و جهانی را متصور بود که در آن تمام نیازهای بشر برآورده می‌شوند و همه ما زندگی سرشار از رفاه خواهیم داشت. کینز این نظرات را در مقاله مشهورش با عنوان «احتمالات اقتصادی برای نوه‌های ما» بیان کرده است. نتیجه‌گیری او جالب است. او جهانی را به تصویر می‌کشد که تمام نیازها را برآورده می‌کند و مردم را تشویق می‌کند که خود را برای آن آماده سازند. او می‌گوید: «من چشم به راه جهانی هستم که چندان هم دور نیست. بزرگ‌ترین تغییرات در محیط مادی زندگی بشر اتفاق می‌افتد. اما این اتفاق‌ها به تدریج روی می‌دهند، نه به طور ناگهانی. فرآیند آن از قبل شروع شده است. مسیر رویدادها به این صورت است که مشکل نیازهای اقتصادی گروه‌ها و طبقات زیادی از مردم رفع خواهد شد. تفاوت واقعی هنگامی حس می‌شود که شرایط آنقدر گسترده می‌شوند که ماهیت وظایف فرد در قبال همسایه‌اش تغییر می‌کند. بنابراین منطقی است که افراد پس از فراغت از خود نسبت به دیگران هدفمند باشند و از نظر اقتصادی عاقلانه رفتار کنند. سرعت رسیدن به مقصد نهایی شکوفایی اقتصادی تحت تاثیر چهار عامل قرار دارد: توانایی کنترل جمعیت، اراده برای اجتناب از جنگ و ناآرامی‌های شهری، اشتیاق ما برای اعتماد به علم و واگذاری مسائل علمی به آن و میزان تجمع ثروت که با حاشیه بین تولید و مصرف ثابت می‌شود. اگر سه عامل اول مورد توجه قرار گیرند عامل چهارم خود به خود صورت می‌گیرد. همزمان بهتر است آمادگی نسبی برای مقصد به وجود آید. باید هنرهای زندگی و فعالیت‌های هدفمند را تشویق و آزمایش کنیم. اما مهم‌تر از همه آن است که درباره اهمیت مشکلات اقتصادی اغراق نکنیم یا مسائل مهم‌تر و دائمی‌تر را فدای ضرورت‌های فرضی آن نکنیم. این کار همانند دندانپزشکی وظیفه‌ای تخصصی است. اگر اقتصاددانان بتوانند مانند دندانپزشکان متواضع و توانا باشند نتایج فوق‌العاده خواهند بود.»

این که آیا مردم دیدگاه کینز را درک کرده‌اند یا نه، هنوز جای بحث دارد اما هیچ شکی نیست که کینز بسیار به آینده درازمدت فکر می‌کرد و از جهانیان می‌خواست تا برای آن آماده باشند.