اعتبار نداشتیم

بخشی از اتفاق‌های خوبی که در سال 1393 در حوزه اعتیاد افتاد این بود که الگوی مصرف شیشه در مقایسه با آن رقم سرسام‌آور اولیه‌اش طی سال‌های قبل به یک حدنصاب محدودشونده‌ای رسید. در این مورد رشدی را سال 1383 در کشور داشتیم و این رشد فزاینده در طول این سال‌ها تا حدودی زیادتر شد ولی از سال‌های 1392 و 1393 این روند، نزولی شد. در سال 1393 اتفاقی که افتاد این بود که هیچ رد و اثری از کراک به عنوان هروئین فشرده در کشور دیده نشد. این هروئین، بسیار خالص است که عوارض عدیده‌ای برای مصرف‌کنندگان داشت. همین مساله مشکلات جدی را ایجاد می‌کرد. هروئینی که در حال حاضر در بازار است، درجه خلوص بسیار پایین‌تری نسبت به کراک دارد و این خودش نشان می‌دهد که میزان مورفین موجود در هروئین بازار کم شده است. همین مساله را باید یک اتفاق خوب در حوزه اعتیاد دانست. نکته دیگر اینکه در این سال‌ها الگوی مصرف به سمت تریاک حرکت کرده است. درست است که همه این مواد خطرناک هستند اما اگر قرار است بخشی از جامعه معتاد باشند، چه بهتر که به سمت مواد کم‌عارضه‌تر حرکت کنند. به همین دلیل دوباره تریاک از نظر مصرف، درصد بیشتری را به خود اختصاص داد و این مساله خود نشان از آن دارد که الگوی مصرف قدری ایمن‌تر شده است. شناخت جمعیت یک‌درصدی دانش‌آموزی در سال 1393 دال بر این نیست که ما در سال 1393 اوج مصرف داشتیم. بلکه به این معنی است که ما در سال 1393 به صورت قطع فهمیدیم که در چه وضعیتی به سر می‌بریم. این بدان معنا نیست که به یکباره اعتیاد دانش‌آموزی و مواردی شبیه به آن افزایش یافت. مثلاً این‌طور نیست که یک‌دفعه 80 درصد مردم فقیر شوند. وقایع اجتماعی رشد سطحی و کند دارند. این رشد در کاهش و افزایش به یک صورت است. مثلاً در آمریکا برای کاهش آسیب‌های خانوادگی و گذار از آن، برنامه‌ها به صورت 15‌ساله پیش‌بینی می‌شود. در حقیقت می‌توان در یک افق 15‌ساله به این اهداف رسید. در عین حال کاهش برخی آسیب‌ها با بسیج نیروهای مداخله‌کننده، کند می‌شود. از جمله اتفاق‌های ناخوشایند سال 1393 که می‌توان در حوزه اعتیاد به آن اشاره کرد، کمبود اعتبارات کافی برای گسترش برنامه‌های درمان در حوزه اعتیاد است. یعنی اصلاً بودجه روی بحث اعتیاد با حجم مشکلات اعتیاد همخوانی ندارد. مثل این است که شما به وزیر بهداشت بگویید من به شما 100 میلیارد پول می‌دهم بهداشت و درمان مملکت را سامان دهید. چون 100 میلیارد پول تنها صرف واردات دو سه قلم می‌شود. حالا 100 میلیارد هم که به او بدهید باز هم اثر لازم را ندارد. این بودجه برای درمان اعتیاد دانش‌آموزی در حدود پنج میلیارد است که اصلاً کافی نیست. این مساله در کنار ثابت ماندن بودجه پیشگیری و درمان، مشکلاتی را سبب می‌شود. در این میان لازم است که در حوزه‌های اعتیاد، بودجه لازم اختصاص داده شود تا دستگاه‌ها بتوانند برنامه‌های اجرایی‌شان را در طول سال به موقع اجرا کنند. اعتباربخشی به دستگاه‌های اجرایی می‌تواند حرکت و شتاب بیشتری به برنامه‌های پیشگیری و درمان اعتیاد دهد. متاسفانه اعتبارات همیشه در پایان سال تجمیع می‌شود و اینها می‌خواهند بیایند ظرف دو تا سه ماه کل فعالیت‌های فرهنگی، پیشگیری و درمانی‌شان را صورت دهند که همین تجمیع این فعالیت‌ها در سه‌ماهه آخر سال، حاکی از این است که ما نمی‌توانیم برنامه‌های موثر و مداوم برای درمان داشته باشیم. به همین دلیل است که باید گفت تخصیص اعتبارات و زمان نامناسب امکان هرگونه فعالیت موثر را از استان‌ها و دستگاه‌های عضو می‌گیرد. مساله دیگری که در حوزه اعتیاد شاهد بودیم این است که رئیس‌جمهور در هیچ یک از جلسات ستاد مبارزه با مواد مخدر حضور نداشتند. این مساله می‌تواند به معنای نگذاشتن اعتبار لازم به حوزه اعتیاد از جانب رئیس‌جمهور باشد. ما به عنوان کارشناس این حوزه، تقاضایمان از رئیس‌جمهور این است که کار را با جدیت بیشتر و با دخالت عمیق‌تر انجام دهد. حوزه اعتیاد نیاز به برنامه و نظارت مستقیم رئیس‌جمهور دارد و نبود وی در برنامه‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر، پیام خوبی ندارد.