اداره اروپا

امانوئل ماکرون پویا و آنگلا مرکل تحلیل‌رفته به نظم جدید در اروپا اشاره می‌کنند.

چه کسی اروپا را اداره می‌کند؟ در آغاز امسال، پاسخ روشن بود. آنگلا مرکل بدون توقف به سوی چهارمین پیروزی در انتخابات حرکت می‌کرد، درحالی‌که بریتانیا قدرت را در دست نداشت، ایتالیا افسرده بود و فرانسه بی‌رونق دچار ترس از تبدیل‌شدن مارین لوپن به دونالد ترامپ فرانسوی بود.

اما این هفته اوضاع متفاوت به نظر می‌رسد. خانم مرکل در انتخابات 24 سپتامبر پیروز شد، درحالی‌که شمار رای‌دهندگان و کرسی‌ها به قدری کم بود که او به شخصیتی تضعیف‌یافته تبدیل شد. آلمان با ماه‌ها مذاکرات پیچیده برای ائتلاف سه‌جانبه روبه‌روست. شماری از شش میلیون رای‌دهنده از جناح راستِ بیگانه‌هراس حمایت می‌کنند، و بسیاری از آنان نسبت به سیاست‌های پناهندگی خانم مرکل معترض‌اند. جناح آلترناتیو برای آلمان، که مخرب و قطبی است و تاکنون صاحب کرسی نشده، اکنون سومین جناح بزرگ صاحب کرسی در مجلس آلمان است.

اما در غرب رود راین، با وجود پارلمانی که تحت سلطه حزب تازه‌کار و پرشور خود است، امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه در آتش جاه‌طلبی می‌سوزد. او در این هفته از یک سخنرانی درباره اتحادیه اروپا برای نشان دادن توجه خاص به شهرت استفاده کرد. اینکه آقای ماکرون بتواند پس از یک دهه هم‌صدایی فرانسه را به موقعیت محوری در اتحادیه اروپا برساند نه‌تنها به طرح‌هایش برای اروپا، بلکه به موفقیتش در داخل کشور، و اصلاح کشوری که مدت‌ها غیرقابل اصلاح بود، بستگی دارد.

مرد پیش‌روی آنگلا

از اروپا آغاز می‌کنیم. سخنرانی این هفته سرشار از ایده‌ها، از جمله درباره بودجه نظامی مشترک و ضرورت «نوآوری بنیادی»، و نیز اشتیاق برای تقویت حوزه یورو بود. پیشنهاد آقای ماکرون برای نقش یک نوآور معنوی در اروپا در یک سطح با سنت طولانی فرانسه تناسب دارد. به علاوه، عناصر سخنرانی او (مالیات جدید بر آلاینده‌های کربنی در مرزهای اتحادیه اروپا، پیشنهاد برای وضع مالیات بر شرکت‌های فناوری در جایی که پول به دست می‌آورند و نه در مکان‌هایی که ثبت شده‌اند، نبردی علیه «انحراف اجتماعی» با نرخ مالیات شرکتی یکسان‌سازی‌شده) با تلاش‌های پایدار فرانسه برای توقف کشورهای عضو در رقابت «خیانتکارانه» علیه یکدیگر هماهنگ بود.

اما آقای ماکرون هدفی ظریف‌تر و بنیادی‌تر از دولت‌سالاری قدیمی دارد؛ اگر آن را اثبات کند، این هفته موافقت می‌کند Alstom، سازنده قطارهای سریع‌السیر، از طریق ادغام با رقیب آلمانی خود از بخش خصوصی از زیر سلطه دولت خارج شود. هدف او دنبال کردن پوپولیسم با ایجاد توازن بین ایجاد امنیت شغلی برای شهروندان از یک‌سو و تشویق آنان به استقبال از نوآوری از سوی دیگر است و شهروندان بسیاری نگران‌اند این امر به قیمت از دست دادن شغل‌شان تمام شود. آقای ماکرون در سخنرانی خود اختلال دیجیتالی و تکمیل بازار واحد دیجیتالی را با دلیل اثبات کرد. اصلاحات حوزه یورو از حساسیت اروپا نسبت به بحران مالی بعدی می‌کاهد.

مزیت این ایده‌ها به این بستگی دارد که آیا آنها سبب نوآورانه‌تر، بازتر و با اعتمادبه‌نفس‌تر شدن اروپا می‌شوند یا خیر. اما ممکن است هرگز اجرا نشوند مگر آنکه سیاست‌های آقای ماکرون در داخل کشور به موفقیت برسد. زیرا اگر فرانسه همچنان تهدیدی برای ثبات اقتصادی اتحادیه اروپا باشد به جای آنکه منبع قوت آن باشد، رئیس‌جمهور آن هرگز نمی‌تواند در کنار صدراعظم آلمان بیش از یک بازیگر کوچک باشد.

به نظر می‌رسد آقای ماکرون آغاز خوبی در سیاست داخلی خود نداشته است. او به لطف میزان لایحه جبرانی، سقوط محبوبیت و رگه‌ای از غرور نسبت به رویکرد «ژوپیتری»اش در قدرت سرخط خبرها را به خود اختصاص داد. احتمالاً فرانسوی‌های بداخلاق از قبل نسبت به مشروعیت طرح‌هایی که آقای ماکرون را برای اجرای آنها انتخاب کردند معترض‌اند. به نظر می‌رسد اصلاحات در فرانسه از یک الگو پیروی می‌کند. مردم معترض می‌شوند؛ دولت عقب‌نشینی می‌کند؛ بی‌ثباتی حکم‌فرما می‌شود.

اما اگر نگاهی دقیق‌تر بیندازیم می‌بینیم آقای ماکرون می‌خواهد این الگو را بشکند. اگر اندکی توجه کنیم می‌بینیم تابستان امسال موردی شگفت‌آور رخ داد. در حالی که مردم فرانسه در ساحل تفریح می‌کردند، آقای ماکرون با کمترین هیاهو بر سر اصلاحات کارگری گسترده و لیبرالی با اتحادیه‌ها مذاکره کرد و به توافق رسید، موردی که در 22 سپتامبر آن را امضا و وارد قانون کرد. نه اتحادیه‌های آشتی‌ناپذیر، و نه جناح راست افراطی و آتشین فرانسه، تاکنون نتوانسته‌اند از حمایت گسترده‌ای که امیدوار بودند در خیابان‌ها ببینند برخوردار شوند. 59 درصد مردم فرانسه می‌گویند از اصلاحات کارگری حمایت می‌کنند. اعتراضات بیشتری شکل می‌گیرد. مبارزات سخت‌تر برای مستمری، مالیات، مخارج عمومی و آموزش در اولویت قرار دارد. آقای ماکرون باید اعصاب خود را کنترل کند و در کمال تعجب دیدیم که از پس اولین آزمون بزرگ بر آمد.

آقای ماکرون 39‌ساله از بسیاری جهات هنوز خوب شناخته نشده است. در پس غرور ظاهری، رهبری در حال ظهور است که به نظر می‌رسد در آن واحد بی‌باک، منظم و متفکر است. بی‌باک، زیرا آن‌گونه که آلمان و اسپانیا می‌دانند، ایجاد اصلاحات کارگری زمان می‌برد، و معمولاً برای جانشینان افرادی که کار بی‌نظیر اجرای آن را بر عهده دارند پاداش‌های سیاسی در پی دارد. منظم؛ زیرا پیش از انتخابات تعیین کرد چه کارهایی می‌خواهد انجام دهد، و بر سر قول خود ماند. با اتحادیه‌ها کاملاً مشورت کرد، و دو اتحادیه از سه اتحادیه بزرگ اصلاحات را پذیرفتند. این مورد را با رئیس‌جمهور پیش از وی یعنی فرانسوا اولاند مقایسه کنید، که سعی کرد اصلاحات را مخفیانه پیش ببرد و تنها با اتهام ایمان نداشتن روبه‌رو شد. مورد آخر، متفکر بودن: آقای ماکرون سیاست را فهرستی از نقشه‌ها نمی‌بیند. او دریافته است که چگونه فناوری دیجیتالی جهان افشاگری می‌کند. فلسفه کاری او سازگار کردن سیستم قدیمی نظم و قانون فرانسه بر این اساس است.

آواز دهل

طی چند سال گذشته، فرانسه تضعیف شده شریکی ضعیف برای آلمان بوده و خانم مرکل را به داشتن نقش انفرادی وادار کرده است نقشی که او نه در جست‌وجویش بوده و نه از آن لذت برده است. اگر آقای ماکرون خواهان تغییر این دینامیک است، باید به سرعت برای متناسب‌سازی قانون کار خود با اصلاح بودجه ناکافی فرانسه، افزایش شمار کارآموزی‌ها و نوسازی خدمات راکد دولت برای استخدام اقدام کند. او همچنین باید با لحنی کمتر اهانت‌آمیز توضیح دهد چرا طرح‌هایش برای کاهش مالیات، از جمله مالیات بر ثروت و مالیات بر شرکت، طوری طراحی نشده‌اند که به نفع کسب‌وکارها و رفاه بیشتر باشند. او باید به کشورهای شمال اروپا که کشورهایی بازتر هستند اطمینان‌خاطر دهد که برای دیوار کشیدن تلاشی نمی‌کند.

البته، ممکن است نخستین گام‌های آقای ماکرون در این موقعیت کانون توجه بودن لرزان باشد. احتمال پیروزی هر رهبری که درصدد اصلاحات در فرانسه باشد هرگز این‌قدر بالا نبوده است. او برای متقاعد کردن آلمان به منظور استقبال از دیدگاه وی در مورد ایجاد اصلاحات در حوزه یورو تلاش خواهد کرد. اما اگر امسال نتیجه نگیرد، دلیلش اشتباه در شرط نبستن روی آقای ماکرون پرابهت است.