چرا برای خروج از ناحیه یورو بیشترین دلایل ممکن از آن «ایتالیا» است؟

 در تازه‌ترین گزارش منتشره از «بانک مِریل لینچ آمریکا» صحبت از آن شده است که مستعدترین کشور به صورت بالقوه برای رها کردن ناحیه یورو، ایتالیاست (و نه یونان). طبق این گزارش «سیلویو برلوسکونی» نخست‌وزیر سابق ایتالیا -‌کسی که نسبت به حضور در ناحیه یورو تردید داشت-  خود را برای حضور در عرصه بازگشت به مقام نخست‌وزیری آماده کرد. دبیر کل حزب راستگرای میانه «ملت آزادی»  آنجلینو آلفانو، روز چهارشنبه 11 جولای (21 تیر) به شبکه SKY TG24 گفت: «همه ما از او درخواست کردیم که در ‌این‌باره اقدام کند و به اعتقاد من در پایان، وی تصمیم به رهبری حزب خواهد گرفت». گزارش بانک «مِریل لینچ» دربردارنده این نکته است که ایتالیا و ایرلند به عنوان دو کشوری که انگیزه‌هایی قوی برای خروج از یورو دارند، سرنوشت‌شان به یکدیگر گره خورده است، اما نویسنده‌ای به نام «دیوید وو» در مصاحبه‌ای در روز جمعه 13 جولای (23 تیر) گفت که در این رابطه، ایتالیا کشور تماشاگر است. تحلیل بانک «مِریل لینچ»، که آقای «وو» و همکار استراتژیست ارز وی «آتاناسیوس وامواکیدیس» به انجام آن پرداخته‌اند، به بیان این گزاره نمی‌پردازد که ایتالیا از ناحیه یورو خارج خواهد شد یا باید خارج بشود. این تحلیل، به شکل سادهای کشورها را بر اساس انگیزه‌های‌شان برای خروج از ناحیه یورو رتبه‌بندی می‌کند و ایتالیا و ایرلند را در صدر گروه قرار می‌دهد.

چرا ایتالیا؟

بانک «مِریل لینچ» در گزارش 10 جولای خود عنوان کرد  همچون سایر کشورهایی که از تحت سیطره ارز پرقدرت یورو بودن رنج می‌برند، ایتالیا نیز از توان رقابتی افزایش یافته‌اش در صادرات نفع می‌برد. همچنین بر اساس این گزارش ایتالیا برخلاف دیگر کشورهایی که با مشکلاتی روبه‌رو هستند، احتمالاً بتواند از پس خروجی نسبتاً منظم و قاعده‌مند از ناحیه یورو برآید. دولت این کشور همچنان مازاد اولیه اندکی را از خود برجای می‌گذارد که این مازاد شامل  پرداخت‌های بهره‌ای نمی‌شود.  چالش بزرگ‌تر، کسری قابل ملاحظه‌ای است که ایتالیا در حساب جاری‌اش دارد، به این معنا که برای پرداخت اسناد پرداختنی یا قبوض خود به یک جریان ثابت ورودی سرمایه خارجی نیاز دارد. البته رشد صادرات‌محور، تنها یک عامل از چند عاملی است که برای هر کشور می‌توان لحاظ کرد. شگفت‌انگیزترین بخش گزارش عنوان می‌کند که هزینه‌های قرض‌گیری برای کشورهای سطح دوم ناحیه یورو (به ویژه یونان، پرتغال و ایرلند) کاهش پیدا می‌کند، که این کاهش به خاطر آن است که توانایی چاپ پول ملی از سوی این کشورها، جان تازهای به بازارهایی که به صورت پیش فرض در آنها احتمال سقوط وجود دارد، خواهد بخشید.آقای «وو‌» گفت اگر یک خروج از ناحیه یورو به صورت منظمی ترتیب داده شود، سرمایه‌گذاران به سرعت ایتالیا را فراموش خواهند کرد، حتی در صورتی که این امر سبب کاهش ارزش اوراق قرضه ایتالیایی‌شان شود. وی در مورد تجربه روسیه نیز به بیان مواردی می‌پردازد. تجربه‌ای که به خاطر بدهی‌های مستقل برجای‌مانده در سال 1998 و یک سال یا بیشتر پس از آن، سبب ثبت یکی از بهترین عملکردهای بازارهای سهام شد. آقای «وو» همچنین گفت: «بازار حافظه بسیار کوتاه‌مدتی دارد. اگر شما سیاست‌های درستی که منجر به ایجاد فرصت‌هایی برای کسب پول از سوی سرمایه‌گذاران شود، داشته باشید، بازار به اینها اهمیت چندانی نمی‌دهد». همچنین کشورهای بدهکاری نظیر ایتالیا بدهی‌های‌شان را برای تبدیل به ارزهای کم‌ارزش محلی، مجدداً ارزیابی می‌کنند. البته این تحلیل فرض می‌کند ایتالیا به سادگی می‌تواند اعلام کند که مثلاً 100 یورو بدهی، اکنون معادل 100 لیر ترکیه است. مولف تحلیل مذکور می‌گوید: انجام این کار «ممکن است به طور خودکار منجر به بروز حالتی پیش‌فرض و تعیین‌شده نشود»، چرا که قانون محلی‌ای که اکثر بدهی‌های مستقل منتشره را پوشش می‌دهد، به دولتها آزادی عمل گسترده‌ای اعطا می‌کند که با توسل به آن بتوانند نسبت به بازآوری تعهدات‌شان بدون اینکه بخواهند پیش‌فرض‌ها را رها سازند، اقدام کنند. از سوی دیگر اگر ایتالیا انگیزه‌های نسبتاً ضعیفی برای ماندن در ناحیه یورو داشته باشد، و از آنجایی که آلمان از خروج ایتالیا متضرر می‌شود، آیا آلمان می‌تواند با اعطای کمک، این کشور را متقاعد کند که بماند؟ در اینجا «وامواکیدیس» و «وو» به «نظریه بازی‌ها» پناه می برند؛ ابزاری برای تصمیم‌گیری که از سوی بزرگانی نظیر «جان فن نیومن» و «جان نَش» (که فیلم 

  پیرامون زندگی وی ساخته شده) توسعه یافته بود. آنها (وو و وامواکیدیس) نتیجه گرفتند که همچنان ایتالیا برای خروج از ناحیه یورو، حتی پس از دریافت کمک از آلمان، انگیزه دارد. با علم به این موضوع، آلمان در وهله نخست و به این خاطر که نمی‌خواهد پولش را دور بریزد، هرگز اقدام به پرداخت کمک نمی‌کند.در پایان نیز نتیجه‌گیری آنها به این صورت است: «به نظر ما، ایتالیا انگیزه‌های بیشتری برای خروج داوطلبانه از ناحیه یورو نسبت به یونان دارد، در حالی که برای آلمان بسیار گران تمام خواهد شد که بخواهد ایتالیا را در ناحیه یورو نگه دارد. این به معنای آن است که حتی ایتالیا نسبت به یونان می‌تواند بی‌میلی بیشتری در پذیرش شرایط لازم برای ماندن در ناحیه یورو از خود نشان دهد».اگر همه آنچه گفته شد درست باشد، ناحیه یورو می‌تواند بسیار بیش از آنچه که بیشتر مردم تصور می‌کنند، آبستن اتفاقات غیرمنتظره باشد.