بر لبه تیغ

علی طهماسبی: بازیگری دولت در صحنه بازار سرمایه، همواره در لبه حمایت و دخالت در حرکت است. عده‌ای از ورود دولت به‌عنوان یک اهرم حمایتی، پشتیبانی کرده و خواهان تزریق نقدینگی، ارائه سوبسیدهای مختلف یا حتی حمایت‌های زبانی هستند. با این حال برخی دیگر، هرگونه اظهارنظر مسوولان دولتی را که منجر به نوسان غیرعادی قیمتی در برخی از سهام شود، مصداق دخالت در سازوکار بازار می‌دانند. اخیراً نیز رئیس‌جمهور در جلسه‌ای با مسوولان اقتصادی دولت و جمعی از صادرکنندگان عمده کالاهای غیرنفتی، بر ضرورت توسعه بازارهای صادراتی و پایداری آنها با ایجاد اعتماد به محصول ایرانی تاکید کرد و به وزرای صنعت، اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی برای صادرات مستقیم محصولات ارزآور مخصوصاً شرکت‌های بورسی دستور داده است.

هرچند حمایت از صنایع صادرات‌محور اقدامی پسندیده به‌حساب می‌آید، اما ذکر نام شرکت‌های بورسی صادرات‌محور شاید جفا در حق سایر شرکت‌های بورسی باشد که بر بازار هدف داخلی تمرکز دارند. از این‌رو ادبیات به‌کار گرفته‌شده در بازار سرمایه نیازمند دقت‌نظر بیشتری از سوی مسوولان دولتی است. به‌علاوه موضوع حمایت دولت از بازار سرمایه، خاص صحبت اخیر رئیس‌جمهور نبوده است. موضوع تزریق نقدینگی به بازار و حمایت از سهام خاص به‌منظور رشد شاخص، بارها در سالیان اخیر مطرح شده است و اجرایی شدن آن از سوی فعالان بازار با شک و تردید زیادی همراه بوده است. اختصاص سوبسیدهای گوناگون و حمایت‌های خاص از صنایع شاید نورچشمی، بر هدایت نقدینگی بازار سرمایه به سمت سهام خاص در سال‌های اخیر مشهود بوده است. این در حالی است که انتظار می‌رود حمایت دولت از بازار سرمایه در سطح سیاستگذاری‌های کلانی باشد که به کلیه صنایع منفعت برساند. زیرا اگر دولت فضای عمومی کسب‌وکار را اصلاح و شرایط ایجاد و توسعه فعالیت‌های اقتصادی را تسهیل کند، به میزان کافی بازار سرمایه را منتفع کرده است. ضمن اینکه دولت می‌تواند با رقیق‌کردن شوک‌های بیرون بازار، نظیر تنش‌های سیاسی و کنترل متغیرهای کلان اقتصادی همچون تورم، اعتبار مجددی به اقتصاد کشور داده تا در سایه آن، ضمن کاهش ریسک‌های سیستماتیک، بازار سرمایه نیز فرصت شکوفایی و رونق پیدا کند. راه حمایت دولت از بازار سرمایه از مسیری متفاوت از مسیرهای کنونی می‌گذرد. دولتمردان به‌جای تمرکز بر قیمت‌گذاری در جای‌جای اقتصاد ایران، حال چه در تخم‌مرغ، کاغذ و نان باشد و چه در بازار سهام و تکرار شعارهای بی‌محتوا و توخالی حمایت و تنظیم بازارها، چاره‌ای به حال سیاستگذاری و بهبود قوانین و مقررات متبوعه در اقتصاد کشور کنند. دور باطل دخالت‌های دولت در اقتصاد از یک‌جا با عزمی جدی باید برچیده شود و مداخله‌جویی در سازوکار بازارها، به حداقل برسد. دخالت دولت در عملکرد بورس سهام نتایجی جز اختلال در کار بازار، شکل‌گیری گروه‌های ذی‌نفعِ متصل به رانت اطلاعاتی و بی‌اعتمادی فعالان در بلندمدت در پی اتفاقات خلق‌الساعه را به همراه نخواهد داشت. حمایت از بازار سرمایه در چارچوب سیاستگذاری‌های اصولی و بلندمدت، به‌جای حمایت نقدی و یارانه‌ای از شرکت‌ها یا صنایع خاص، در اندیشه بهبود فضای کسب‌وکار، باید به شکل توسعه زیرساخت‌های کشور و مقررات‌زدایی در صنعت باشد.