تاخیر تقاعد

  ابراهیم علیزاده: حدود 40 سال پیش 25 نفر حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کردند و یک نفر مستمری دریافت می‌کرد. حال طبق آمار اعلامی این سازمان شش نفر حق بیمه پرداخت می‌کنند و یک نفر مستمری دریافت می‌کند. کوچک شدن این نسبت پیام نگران‌کننده‌ای دارد. متوسط سن بازنشستگی در ایران تنها 51 سال و شاخص امید به زندگی در ایران به 75 سال رسیده است. دو آماری که نشان می‌دهد یک فرد شاغل بازنشسته در کشور حداقل 24 سال مستمری دریافت خواهد کرد. بزرگ بودن این عدد هم پیام نگران‌کننده‌ای دارد. طبق اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال 95 تنها دو صندوق دولتی (کشوری و نیروهای مسلح) معادل 37 هزار میلیارد تومان کسری داشته‌اند، کسری قابل توجهی که آن هم پیام نگران‌کننده‌ای به همراه دارد. آمارهای اعلامی رئیس‌جمهور نشان می‌دهد سالانه 60 هزار میلیارد تومان از منابع دولت برای تامین کمبودهای صندوق‌های بازنشستگی هزینه می‌شود. این در حالی است که کل بودجه عمومی کشور به گفته حسن روحانی 360 هزار میلیارد تومان است. اختصاص یک‌ششم بودجه عمومی برای تامین کمبودهای بازنشستگی هشدار قابل تاملی را برای دولت و وضعیت صندوق‌ها به همراه دارد. کسری صندوق‌های بازنشستگی همانند موشی که با بزرگ شدن، اشتهایش افزایش می‌یابد در حال تناول پنیر بودجه است. این در حالی است که پنیر بودجه و کل ظرف اقتصاد با سرعتی کمتر از اشتهای موش در حال رشد است. آیا می‌توان اشتهای این موش به‌شدت گرسنه را کمی کنترل کرد؟

معاون رفاهی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیشنهاد داده برای مهار این وضعیت سالانه شش ماه به سن بازنشستگی اضافه شود. احمد میدری سوم بهمن‌ماه امسال گفته است: «اگر فکری برای صندوق‌های بازنشستگی نشود در آینده نزدیک با وضعیتی بحرانی روبه‌رو می‌شویم مشابه با وضعیتی که برای موسسه‌های مالی غیرمجاز به وجود آمد. حکومت باید بپذیرد که این موضوع، مانند مرزهای کشور حیاتی است. شوخی‌بردار هم نیست.» آن‌طور که تسنیم گزارش داده، وی اظهار کرد: «پیشنهاد ما اضافه شدن سن بازنشستگی به میزان شش ماه در هر سال است. در دولت و مجلس، طرح موضوع کرده‌ایم و امیدواریم در بودجه امسال، مجلس این مجوز را به ما بدهد که سن و سابقه را در بحث بازنشستگی تغییر دهیم.» اما آیا تنها با چنین تغییری می‌توان کسری صندوق‌های بازنشستگی را کاهش داد؟ چرا اصلاح سن بازنشستگی ضرورت دارد؟ اگر این اصلاح صورت نگیرد چه فشارهایی به صندوق‌های بازنشستگی وارد می‌شود؟

از نگاه خیلی از کارشناسان به تاخیر انداختن اصلاحات در سیستم تامین اجتماعی به تشدید اوضاع وخیم این صندوق‌ها منجر خواهد شد. آبان ماه امسال مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی درباره سازمان تامین اجتماعی اعلام کرده بود کاهش نرخ تولد از یک‌سو و افزایش سن افراد از سوی دیگر، منجر به افزایش چشمگیر میزان جمعیت بازنشستگان شده و بررسی‌ها نشان می‌دهد سازمان تامین اجتماعی در آینده نزدیک با بحران‌های جدی مواجه خواهد شد. طبق این گزارش بحران مورد اشاره می‌تواند بیش از نیمی از جمعیت کشور را تحت تاثیر قرار دهد. آیا زمان آن نرسیده که مسوولان برای اصلاح وضعیت فعلی اقدامی جدی انجام دهند؟