گفت‌وگوی اختصاصی «تجارت فردا» با عبدالله عبدالله
من با تقلب مدیریت‌شده رقابت می‌کنم
انتخابات در افغانستان تا این لحظه بر اساس پیش‌بینی‌ها پیش رفته است. دکتر عبدالله عبدالله از مادری تاجیک و پدری پشتون که در انتخابات سال ۲۰۰۹ میلادی هم داعیه‌دار تقلب تیم حاکم و ربوده شدن آرایش بود، همچنان در سکوی نخست احراز رای مردمی ایستاده است. بر اساس شمارش ۱۰ درصد از آرای به صندوق ریخته‌شده، عبدالله عبدالله تاکنون ۹/۴۱ درصد از آرای انتخاباتی را به خود اختصاص داده و اشرف‌غنی احمدزی با احراز ۳۷ درصد از آرای شمارش‌شده در جایگاه دوم قرار دارد.
انتخابات در افغانستان تا این لحظه بر اساس پیش‌بینی‌ها پیش رفته است. دکتر عبدالله عبدالله از مادری تاجیک و پدری پشتون که در انتخابات سال 2009 میلادی هم داعیه‌دار تقلب تیم حاکم و ربوده شدن آرایش بود، همچنان در سکوی نخست احراز رای مردمی ایستاده است. بر اساس شمارش 10 درصد از آرای به صندوق ریخته‌شده، عبدالله عبدالله تاکنون 9/41 درصد از آرای انتخاباتی را به خود اختصاص داده و اشرف‌غنی احمدزی با احراز 37 درصد از آرای شمارش‌شده در جایگاه دوم قرار دارد. دکتر عبدالله عبدالله در گفت‌و‌گو با «تجارت فردا» تاکید می‌کند که تقلب‌ها و تخلف‌های صورت‌گرفته در این انتخابات بیش از همه کاندیداها به ضرر او تمام شده با این همه سلامت این انتخابات را بیش از انتخابات سال 2009 می‌داند.
از شعار انتخاباتی شما شروع کنیم: اصلاحات و همگرایی. اصلاحات مدنظر شما چه حوزه‌هایی را دربر خواهد گرفت؟ آیا این همگرایی تنها به معنای تلاش برای تقویت اتحاد ملی است یا به همگرایی منطقه‌ای هم فکر می‌کنید؟
ابتدا باید بگویم که در چند سال گذشته هم فرصت‌های خوبی برای عملی کردن شعاری که ما انتخاب کردیم، وجود داشت. متاسفانه در این سال‌ها ما فرصت‌های بسیاری را از دست دادیم. در پاسخی کلی باید بگویم اصلاحات در ساختار سیاسی، سیستم اداری، نحوه حکومت‌داری و برخورد با منافع و دغدغه‌های ملی در زمره برنامه‌های ما برای افغانستان است. این اصلاحات باید در تمام عرصه‌های حیات سیاسی و اجتماعی افغانستان احساس شود. مردم افغانستان امروز بیش از هر روز دیگری به دنبال این اصلاحات هستند و ما هم که ادعای تلاش برای نمایندگی مطالبه‌های مردمی را در این انتخابات داریم همین دغدغه را به عنوان شعار انتخاباتی خود برگزیدیم. بر این اساس ما بنا داریم اصلی‌ترین محور فعالیت‌های خود در دولت آتی را در صورت پیروزی بر پایه همین اصلاحات سوار کنیم. منظور از همگرایی هم مسائل داخلی و هم اولویت خارجی ما را شامل می‌شود. باید در
سایه این همگرایی ملی بر اختلاف‌هایی که بنای آنها در سال‌های پیشین گذاشته شده، پایان داد و وحدت ملی بر پایه عدالت اجتماعی را تقویت کرد. در سایه این همگرایی است که تک‌تک شهروندان افغانستانی با حقوقی که از آن برخوردار هستند و مسوولیت‌هایی هم که بر عهده دارند آشنا خواهند شد. تعمیق این سیاست همگرایی به عرصه دیپلماسی و تقویت آن در روابط با همسایگان و همکاری‌های منطقه‌ای هم در زمره برنامه‌های ما خواهد بود. بنابراین باید تاکید کنم که انتخاب این واژگان به عنوان شعار انتخاباتی ریشه در ضرورت‌هایی دارد که امروز در افغانستان احساس می‌شود. امیدواریم فرصت عملی شدن این برنامه‌ها در آینده به ما دست بدهد و مردم از این اصلاحات بهره‌مند شوند.
شما به دنبال تبدیل نظام ریاستی به نظام پارلمانی در افغانستان هستید. فکر نمی‌کنید شکل‌گیری فعالیت‌های حزبی و تقویت آن به نوعی پیش‌نیاز نظام پارلمانی در کشوری باشد که مردم آن امروز به یک فرد در انتخابات رای می‌دهند و نه به یک تشکیلات؟
ما امیدوار هستیم که بتوانیم به شکل همزمان هم با تغییر قانون اساسی، نظام پارلمانی را به روی کار بیاوریم و هم در راستای شکل دادن و تقویت فعالیت‌های حزبی گام برداریم. پیش از تقویت جدی فعالیت‌های احزاب ما باید قانون انتخابات را در افغانستان تغییر دهیم تا به جای امروز که افراد در انتخابات مورد محک قرار می‌گیرند، پای احزاب به میان بیاید. این مساله نیز یکی از همان تغییراتی است که ما برای اصلاح ساختار سیاسی کشور باید به آن روی بیاوریم. حرف شما کاملاً صحیح است که ما باید در دولت جدید افغانستان، تقویت نقش احزاب را در زمره اولویت‌ها قرار دهیم و البته که برای تحقق این مساله نیازی به تغییر قانون اساسی نیست اما اصلاح ساختار از نظام ریاستی به پارلمانی به تعدیل قانون اساسی نیازمند است. در این میان باید مقدمات برگزاری انتخابات شورای ولایتی هم که تاکنون صورت نگرفته، فراهم
شود. در حال حاضر برخی از نمایندگان مجلس سنا هم انتصابی و نه انتخابی هستند و این در حالی است که بر مبنای قانون تمام نمایندگان باید انتخابی باشند. مساله دیگر این است که ایجاد تغییر در قانون اساسی بدون برگزاری انتخابات شوراهای ولایتی امکان‌پذیر نیست چرا که لویی جرگه‌ای که اعضای آن به شکل قانونی به آن راه یافته باشند باید بتواند به این تغییر رای دهد. این طرح مساله‌ای نیست که بتوانیم فردای به دست گرفتن قدرت در افغانستان به آن جامه عمل بپوشانیم بلکه باید در سال‌های پیش رو تامین شرایط برای تبدیل نظام ریاستی به پارلمانی در راستای تقویت مشارکت مردمی را دنبال کنیم. بر اساس این تغییر، حکومت‌های آتی در افغانستان موظف به پاسخگویی بیشتری به مردم خواهند شد. در همین راستا تغییر قانون اساسی برای نیل به این هدف یک اصلاح در ساختار درونی کشور به حساب می‌آید.
شما با 1400 ناظر انتخاباتی بیشترین میزان ناظران را در میان کاندیداها داشتید. آیا در این انتخابات نشانه‌هایی از بروز تقلب مدیریت‌شده دیده شد؟ موارد شکایت شما به کمیسیون به چه مسائلی محدود شده است؟
بله، صدها مورد از تقلب یا تخلف ثبت شده و ما هم شکایت‌های خود را بر مبنای میزان اهمیت و تاثیرگذاری بر آرا طبقه‌بندی کرده‌ایم و تا این لحظه که با شما صحبت می‌کنم 180 مورد شکایت از جانب ما ثبت شده است. موارد تقلب و تخلف‌های بسیاری گزارش شده و در برخی حوزه‌ها هم مشکلات فنی مانند نبود یا کمبود برگه‌های رای‌گیری گزارش شده است. علاوه بر این در حوزه‌های دوردست یا حوزه‌هایی که با مشکل ناامنی و تهدیدهای امنیتی روبه‌رو بوده‌اند هم تخلف‌هایی گزارش شده است. در حال حاضر که ما سیستم نظارت بر شمارش آرا را پیاده کرده‌ایم امیدوار هستیم که میزان تخلف‌ها در این بخش کمتر شود اما مشکل اینجاست که باید ببینیم این تقلب‌ها و تخلف‌ها تا چه اندازه بر نتیجه انتخابات تاثیرگذار خواهد بود؟ در حال حاضر آنچه اهمیت دارد رسیدگی به شکایت‌ها و شفاف برگزار شدن تمامی این مراحل است. ما امیدوار هستیم که مراحل باقی‌مانده هم بر اساس
قانون پیش برود.
بر اساس گزارش‌های میدانی داده‌شده میزان حملات طالبان در استان‌های جنوب غربی مانند هلمند و قندهار کمتر از انتخابات گذشته و رقم مورد پیش‌بینی بوده است. آیا طالبان به نوعی در برابر اراده مردمی برای شرکت در انتخابات پیش از انتخابات گذشته کوتاه آمده است؟
البته ما چنین برداشتی از حرکت‌های طالبان در روزهای منتهی به انتخابات و روز رای‌گیری نداشته‌ایم. طالبان از مدت‌ها پیش مخالفت خود را با برگزاری این انتخابات اعلام کرده و تهدیدهای خود را هم عملی کرد. ما شاهد بروز ناامنی‌هایی که طالبان مولود آن بودند در روزهای منتهی به انتخابات بودیم. با این همه من فکر می‌کنم که حضور گسترده مردم در پای صندوق‌های رای، طالبان را مایوس کرد و البته نباید این حقیقت را نادیده گرفت که عملکرد نیروهای امنیتی بسیار خوب بود. ضریب تامین امنیت رای‌دهندگان در این دور از انتخابات بیش از دور قبل بود. متاسفانه برگزاری این انتخابات تلفاتی هم به دنبال داشته است و تعدادی از نیروهای امنیتی، شهروندان غیرنظامی و خبرنگاران خارجی هم در این روزها در جریان حملات طالبان جان خود را از دست داده‌اند. بنابراین من فکر می‌کنم که طالبان همان‌گونه
که تهدید کرده بودند برای بر هم زدن آرامش و امنیت این انتخابات تلاش کردند اما حضور مردم در پای صندوق‌های رای در شرایطی که هم ناآرامی‌های امنیتی وجود داشت و هم شرایط جوی در بسیاری از مناطق افغانستان مناسب نبود و بارندگی‌های شدید وجود داشت به خودی خود به طالبان پیام داد. مردم با حضور خود در صحنه به آنهایی که خشونت و توسل به فعالیت‌های تروریستی را ابزاری برای رسیدن به هدف خود می‌دانند، نشان دادند که خواهان برقراری آرامش و نظم از طریق شرکت در فرآیند انتخابات و رای‌گیری هستند. حکومتی که با رای مردم بر سر کار می‌آید در حقیقت نظر مثبت مردم را برای مبارزه با افراط و تروریسم در چنته دارد و می‌تواند این کار را انجام دهد. البته هنوز برای قضاوت در این خصوص شاید اندکی زودهنگام باشد.
به نظر می‌رسد که انتخابات به دور دوم کشیده شود و شما با یکی از دو نفر زلمی رسول و اشرف‌غنی احمدزی رقابت کنید. حضور با کدام یک از این دو چهره در دور بعدی انتخابات برای شما چالشی‌تر خواهد بود؟
من فکر می‌کنم که رقابت اصلی من با تقلب در انتخابات است. مساله اینجاست که اگر رای مردم درست شمرده شده و سره از ناسره جدا شود، ما نگرانی بابت رقابت با افرادی که احتمالاً نام آنها به عنوان رقیب ما مطرح خواهد شد، نخواهیم داشت. حقیقت اینجاست که در بررسی‌های اولیه‌ای که انجام گرفته و بر اساس شمارش اولیه آرا، همگان به این نتیجه رسیده‌اند که بیشترین میزان آرای مردم را من در اختیار دارم.
این بدان معناست که شما امیدوار هستید انتخابات یک‌مرحله‌ای بوده و نام شما به عنوان برنده قاطع اعلام شود؟
این برداشت شخصی من است اما هنوز برای قضاوت زود است و ما هم نمی‌خواهیم در مسوولیت‌های کمیسیون مستقل انتخابات دخالت کنیم. اعلام نتیجه نهایی در زمره مسوولیت‌های این کمیسیون است اما برداشت فعلی من این است که احتمال بسیار زیاد وجود دارد که انتخابات در یک مرحله به پایان برسد.
آیا در شرایطی که رقیب شما در دور دوم انتخابات اشرف‌غنی احمدزی باشد، حاضر به ائتلاف سیاسی با تیم زلمی رسول و جلب آرای او به سمت خود خواهید بود؟
ما با اصل ائتلاف سیاسی مخالفتی نداریم. در حال حاضر هم تیم ما با تیم‌های سایر کاندیداها ارتباط‌هایی دارد. در شرایطی که انتخابات با استناد به رای مردم و در شرایط سالم به دور دوم کشیده شود ما نگرانی از حضور در این دور هم نخواهیم داشت. امروز اصلی‌ترین مساله این است که شمارش آرای مردم به خوبی صورت بگیرد و امیدوار هم هستیم که در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم، مشکلات و تخلف‌هایی که در دور نخست وجود داشت مانند کمبود برگه رای و مسائلی مشابه دیگر تکرار نشود. بدون شک در دور نخست بیشترین ضرر را تیم ما از مشکلات کمبود برگه‌های رای دید. متاسفانه این نقصان در مناطقی که ما بیشترین رای مردمی را داشتیم، رخ داد. با این همه با وجود این نواقص هنوز هم موقعیت ما بهتر از سایر کاندیداها‌ست و من فکر می‌کنم اگر انتخابات به دور دوم هم کشیده شود، پیروزی ما چشمگیر خواهد بود. با این وجود حکومت آینده در شرایطی که ما در راس هرم آن باشیم حکومتی انحصاری نخواهد بود و از
ظرفیت‌هایی که وجود دارد با در نظر گرفتن اصل شایسته سالاری کمال استفاده را خواهیم کرد.
حامد کرزی در گفت‌وگویی که اخیراً داشته ادعا کرده است که در انتخابات سال 2009 میلادی دخالت‌های خارجی بخشی از تقلب‌ها را رقم زد. آیا در این انتخابات هم نشانه‌هایی از دخالت‌های خارجی مشهود بود؟
البته سخن در خصوص حوادث رخ‌داده در انتخابات سال 2009 بسیار است اما در حال حاضر من ترجیح می‌دهم در خصوص انتخابات جاری صحبت کنم و تا این لحظه‌ای که با شما صحبت می‌کنم به نظر می‌رسد خارجی‌ها بی‌طرفی خود را حفظ کرده‌اند. من تا این لحظه شاهد دخالت مستقیم نیروهای آمریکایی یا غربی حاضر در افغانستان در روند انتخابات نبوده‌ام.
یکی از اصلی‌ترین انتقادهای مردمی به دولت فعلی سکوت در پرونده فسادهای گسترده مالی و اداری است. آیا در شرایطی که در راس هرم اجرایی کشور قرار بگیرید اقدام به تعقیب قضایی افرادی خواهید کرد که امروز در سایه مصونیت‌های سیاسی از بازخواست در این خصوص فرار می‌کنند؟
روحیه من روحیه پرداختن به اولویت‌های مدنظر مردم افغانستان است. بر همین اساس من مبارزه با فساد اداری را در صدر کار قرار خواهم داد اما در این مسیر به دنبال انتقام گرفتن و بدنام کردن افراد و برخورد سیاسی با این مساله نخواهم بود. مبارزه با فساد در زمره برنامه‌هایی بود که ما در شعارهای انتخاباتی خود قرار داده بودیم و مطالبه مردم هم از دولت آتی همین خواهد بود. از سوی دیگر اصلاحات هم بدون مبارزه قاطعانه با فساد اداری و مالی ممکن نیست. بر همین اساس ما عزم خود را برای مبارزه با این مساله جزم کرده‌ایم اما هرگز به سیاسی کردن این پرونده روی نخواهیم آورد.
برخی تحلیلگران تاکید دارند که طالبان به تلاش برای ساقط کردن حکومت افغانستان پایان داده و تحقق این هدف را نه در توان نظامی و نه در برد سیاسی خود می‌بیند. در شرایطی که طالبان در مسیر مذاکره با دولت آتی، درخواست در اختیار داشتن بخش‌هایی از افغانستان را در ازای برقراری صلح بدهد، با آن موافقت خواهید کرد؟
در هیچ صورتی تحقق چنین مساله‌ای در دولت ما ممکن نخواهد بود. بحث مذاکره با طالبان و تلاش برای برقراری صلح یک مساله است و بحث واگذاری مناطقی از افغانستان به گروهی که در جنگ با مردم افغانستان است، بحث دیگری است. ما در دولت خود دروازه‌ها را برای گفت‌وگوی جدی و صادقانه باز می‌کنیم و همزمان هم از حقوق مردم خود دفاع خواهیم کرد. ما هرگز مردم خود و منافع ملی را قربانی یک حرف واهی به نام مصالحه نخواهیم کرد. ما به دنبال مصالحه واقعی هستیم که نتیجه آن رسیدن به صلحی عادلانه و پایدار و مدنظر مردم باشد. دولت من به نمایندگی از مردم افغانستان در برقراری صلح از هیچ کوششی فروگذار نخواهد بود اما سپردن سرنوشت مردم در گوشه‌ای از افغانستان به یک گروه مساله‌ای نیست که به هیچ وجه با آن کنار بیاییم. ما به دنبال حفظ
افغانستان واحد و متحد هستیم و تغییراتی هم که در ساختار نظام پیش‌بینی می‌کنیم به گونه‌ای خواهد بود که هم این انسجام و اتحاد حفظ شود و البته استقلال شوراهای ولایتی هم لحاظ خواهد شد. در این انتخابات هم مردم دورافتاده‌ترین مناطق به ما و سایر کاندیداها رای داده‌اند و هر رای به یک کاندیدا به معنای رد درخواست طالبان است. در هرکدام از مناطق افغانستان که مساله رای‌گیری در میان باشد و طالبان هم در انتخابات فرضی شرکت کنند بی‌شک کمترین آرا را به خود اختصاص خواهند داد. در مسیر صلح با طالبان به دنبال به دست آوردن این صلح در ازای قربانی کردن مردم نیستیم.
دیدگاه تان را بنویسید