انتخابات به روایت روزنامه‌نگار افغان
جنگ یا آشتی ملی در گرو یک انتخاب
انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای ولایتی افغانستان، در میان بیم‌وامیدهای بسیار برگزار شد. در این انتخابات، ۱۱ نفر وارد میدان شده بودند، اما سرانجام هشت تن آنها به رقابت پرداختند. آقای کرزی به غیر از تیم انتخاباتی دکتر عبدالله، در ساختار و ترکیب همه تیم‌های انتخاباتی که در افغانستان به «تکت‌های انتخاباتی» معروف شده‌اند، نقش بسیار بارزی ایفا کرده است.
نظری پریانی/ مدیر مسوول روزنامه ماندگار
انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای ولایتی افغانستان، در میان بیم‌وامیدهای بسیار برگزار شد. در این انتخابات، 11 نفر وارد میدان شده بودند، اما سرانجام هشت تن آنها به رقابت پرداختند. آقای کرزی به غیر از تیم انتخاباتی دکتر عبدالله، در ساختار و ترکیب همه تیم‌های انتخاباتی که در افغانستان به «تکت‌های انتخاباتی» معروف شده‌اند، نقش بسیار بارزی ایفا کرده است. چنان که او چندی پیش، برادرش قیوم کرزی و نادر نعیم، دو نامزد ریاست‌جمهوری را، به نفع زلمی رسول به کناره‌گیری وادار کرد.
همه نامزدهای ریاست‌جمهوری، متعلق به قوم پشتون‌اند و در این میان دکتر عبدالله عبدالله یگانه نامزدی است که مادرش تاجیک پنجشیری و پدرش پشتون قندهاری است و تمام زندگی‌اش را هم در میان تاجیک‌ها در پنجشیر گذرانده و به عنوان یک تاجیک در معادلات سیاسی افغانستان شناخته می‌شود. در این انتخابات، از میان دیگر اقوام گویا هیچ‌کس جرات نامزد شدن در انتخابات ریاست‌جمهوری را نداشته. با این حال، پیروزی احتمالی دکتر عبدالله در این انتخابات، شکست ساختار سنتی - تاریخی قدرت در افغانستان به شمار می‌آید. طی 13 سال حکومت‌داری حامد کرزی، سه بار در افغانستان انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شده است. بار نخست، انتخابات ریاست‌جمهوری از طریق یک کمیسیون مشترک با خارجی‌ها در سال 1383 به شکل نمادین و مملو از تقلب برگزار شد و در آن حامد کرزی پیروز اعلام شد و محمد یونس قانونی رقیب اصلی آقای کرزی جام زهر را نوشید. انتخابات دوم ریاست‌جمهوری، در سال 1388 برگزار شد. در این انتخابات تقلب‌های زیادی صورت گرفت که در نتیجه حذف و قرنطینه دو میلیون رای آقای کرزی، انتخابات به دور دوم رفت؛ اما با انصراف دکتر عبدالله، آقای کرزی پیروز انتخابات معرفی شد. در
انتخابات سوم، هرچند آقای کرزی به عنوان رقیب رسمی دکتر عبدالله حضور نداشت و ندارد، اما سیاست‌های انتخاباتی او و حمایتش از یک نامزد مشخص، نشان می‌دهد باز هم دکتر عبدالله در برابر حامد کرزی به رقابت پرداخته است. نامزدهای مطرح ریاست‌جمهوری طی دو ماه مبارزات‌شان، به کمپین‌ها و همایش‌های بسیار گسترده در مهم‌ترین استان‌های کشور پرداختند و مردم را به انتخابات امیدوار ساختند. حضور پرشکوه و بی‌سابقه مردم در انتخابات شانزدهم فروردین، نشان داد که آنها به مردم‌سالاری ایمان آورده‌اند. البته نیروهای امنیتی افغانستان نیز فضای مناسبی را برای مشارکت مردم در انتخابات فراهم کرده بودند. بر اساس آمار رسمی کمیسیون انتخابات، نزدیک به هفت و نیم میلیون نفر در این انتخابات شرکت کرده و رای به صندوق انداخته‌اند. این در حالی است که صدها هزار شهروند دیگر نیز به دلیل پایان یافتن اوراق رای‌دهی در بیش از 50 درصد محلات رای‌دهی، نتوانستند رای‌شان را به صندوق‌ها بیندازند. به گزارش منابع موثق، برخی کارشناسان تمام شدن برگه‌های رای‌دهی را در ساعات اولیه انتخابات، کاری مهندسی‌شده و از قبل طراحی‌شده از جانب کمیسیون انتخابات خواندند که تاکنون این
موضوع بررسی‌نشده باقی مانده است. در همان پایان روز انتخابات، گزارش‌های رسیده از مراکز رای‌دهی به ستادهای انتخاباتی نامزدها، خبر از پیشتازی دکتر عبدالله و پیروزی قریب‌الوقوعش می‌داد؛ چیزی خلاف تصور بسیاری که گمان می‌کردند نامزد مورد حمایت حکومت می‌تواند آرای بیشتر را کسب کند.
باز هم تقلب؟
کمبود برگه‌های رای‌دهی در روز انتخابات و آن هم در محلات خاص، نخستین نشانه تقلب شمرده شد و در جریان شمارش آرا در یک هفته بعد از انتخابات نیز واضح شد که برخی از نامزدها به تقلب‌های بسیار گسترده دست زده‌اند. هرچند میزان تقلبی که در این انتخابات گزارش شده، نسبت به انتخابات گذشته کمتر است؛ با این همه به نظر می‌رسد این مقدار از تقلب به نفع یک نامزد خاص می‌تواند بر نتایج انتخابات تاثیر بگذارد.
ترکیب قومی کمیسیون‌های انتخاباتی
بیشتر مدیران و گردانندگان هر دو کمیسیون انتخاباتی، کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی را پشتون‌ها تشکیل می‌دهند. در واقع، این کمیسیون‌ها تحت مدیریت قوم پشتون قرار دارند و علایق قومی می‌تواند بی‌طرفی‌شان را خدشه‌دار سازد. به عنوان نمونه در رهبری هر دو کمیسیون انتخاباتی که هرکدام مرکب از شش نفر است، یک تاجیک و یک هزاره قرار دارد و باقی، همه از قوم پشتون هستند. در ترکیب دیگر ساختارهای این کمیسیون‌ها نیز همین تناسب لحاظ شده است. این ترکیب، گرایش‌های قومی سناریونویس‌های انتخابات را به شدت برجسته می‌سازد و بیشتر کسانی هم که در راس این کمیسیون‌ها قرار دارند از نزدیکان شخص رئیس‌جمهور به حساب می‌آیند. اگرچه مسوولان کمیسیون‌های انتخاباتی بارها اطمینان داده‌اند که انتخابات را صادقانه مدیریت می‌کنند و نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری نیز تاکنون در مورد کار این کمیسیون‌ها خوش‌بینانه صحبت کرده‌اند؛ اما عملکرد این کمیسیون‌ها به خصوص کمیسیون مستقل انتخابات هم در برگزار کردن انتخابات و هم در شمارش آرا و اعلام نتایج اولیه، نگران‌کننده بوده
است. نگرانی این است که اگر این کمیسیون‌ها بنا به هر دلیلی به نفع نامزد مورد نظر آقای کرزی کار کنند، با اعتراض دیگر نامزدها به ویژه دکتر عبدالله عبدالله، افغانستان به طرف بی‌نظمی و بحران رود.
دور دوم و ابهام در یارگیری‌ها
هرچند گمان غالب این است که انتخابات در دور اول به نفع دکتر عبدالله نتیجه می‌دهد؛ اما اشرف‌غنی احمدزی و دکتر زلمی رسول که هر دو از نامزدهای مورد حمایت حکومت آقای کرزی هستند، بر سر نامزد دوم بودن در برابر هم قرار دارند و هر یک ادعا می‌کنند در دور دوم با دکتر عبدالله به رقابت می‌پردازند. پیش از برگزاری انتخابات گفته می‌شد دکتر زلمی رسول نامزد مورد نظر آقای کرزی در انتخابات برنده خواهد شد؛ اما حالا نتایج اولیه نشان می‌دهد این نامزد ریاست‌جمهوری با فاصله بسیار پایین‌تر از اشرف‌غنی احمدزی، جایگاه سوم را کسب کرده است. با این حساب، ذهنیت عمومی بر این است که اگر شمارش آرا بر بنیاد ملاحظه‌های سیاسی صورت گیرد، انتخابات به دور دوم می‌رود و در این صورت نیز شانس دکتر عبدالله در دور دوم به مراتب بالاتر از دور اول خواهد بود. ولی حامد کرزی چنین چیزی را نمی‌خواهد و در نظر دارد حکومت آینده مرکب از تیم نامزد برنده و تیم مورد نظر خودش باشد.
البته تنها حامد کرزی نیست که در تلاش برآوردن انتظار خویش از دامن انتخابات است؛ بلکه برخی از کشورهای خارجی نیز تلاش دارند انتخابات را به مسیر دلخواه خود بکشانند. اکنون زلمی خلیل‌زاد و علی‌احمد جلالی از سیاستمداران افغانی‌الاصل آمریکایی، در تلاشند تا انتخابات را به سود نامزد مورد نظر خودشان تمام کنند. این افراد از لابی‌های خاص اشرف‌غنی احمدزی در غرب محسوب می‌شوند که اخیراً در ترکیه دیدارهایی داشته‌اند. این دو چهره در انتخابات گذشته نیز نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای ایفا کردند و حامیان خوبی برای حامد کرزی بودند. کشورهای منطقه و همسایه هم هر کدام به سبک و سنگین کردن نامزدهای پیشتاز انتخابات ریاست‌جمهوری می‌پردازند تا ببینند با کدام نامزد می‌توانند به راحتی کنار بیایند؛ اما واضح نیست کدام کشور از کدام نامزد حمایت می‌کند.
1+50 کافی نیست
بر اساس قانون انتخابات افغانستان، نامزد ریاست‌جمهوری با به دست آوردن 51 درصد آرا، برنده اعلام می‌شود. 51 درصد، برای برنده شدن در انتخابات خوب است؛ اما برای حکومت کردن قطعاً بسنده نیست؛ زیرا افغانستان در شرایطی نزدیک به بحران قرار دارد و ضروری است که در نتیجه انتخابات، یک دولت وحدت ملی در این کشور شکل بگیرد. اگر دکتر عبدالله در دور اول انتخابات برنده اعلام شود، احتمال می‌رود دولت وی رقیبان انتخاباتی‌اش را نیز در‌بر گیرد و به تشکیل دولت وحدت ملی روی بیاورد.
دیدگاه تان را بنویسید