رفراندوم وعده‌ای است که باید محقق شود

آقای تاجگردون بحث مطروحه در مورد رفراندوم توسط رئیس‌جمهور را با توجه به اینکه در دو ماده قانون اساسی نیز مورد تاکید است چطور ارزیابی می‌کنید؟ منتقدان دولت می‌گویند این صحبت‌ها تلاش دولت برای دور زدن مجلس است.

من تصور می‌کنم آقای روحانی با بیان این دست از مسائل به وعده‌های انتخاباتی خود عمل می‌کند. علاوه بر اینکه حرف از رفراندوم زدن بحث غیرقانونی نیست. در همه جای دنیا برگزاری همه‌پرسی نوعی شاخص توسعه‌یافتگی در دنیا محسوب می‌شود. این ظرفیت در قانون اساسی ما هم وجود دارد اما به ندرت از آن استفاده می‌شود. بعضاً می‌بینیم که از همین ضعف رسانه‌های غربی استفاده می‌کنند و برخی تصمیمات را مخالف آرای مردم می‌دانند. اتفاقاً من تصور می‌کنم اگر برای برخی از موارد همه‌پرسی برگزار شود، این فرصت گرفته می‌شود، تا این دست از اظهارنظرهای تند گرفته شود. از طرف دیگر این فقدان برگزاری همه‌پرسی به عبارتی معلوم نبودن نظر عمومی جامعه نسبت به این مسائل بستری را ایجاد کرده تا هر جریان سیاسی خود را قیم و ولی‌نعمت مردم بداند و بتواند به اسم مردم در این موارد اظهارنظر و البته درباره برخی اعمال‌نظر کرده و بقیه را اقلیت بنامد.

بسیاری مطرح می‌کنند این صحبت آقای روحانی به موضوع حوادث بعد از انتخابات ۸۸ برمی‌گردد.

من منظور دقیق آقای رئیس‌جمهور را نمی‌دانم اما به هر حال قانون مبنای همه‌چیز است. نباید هر صحبتی از دکتر روحانی را به بحث سال ۸۸ نسبت داد.

چقدر این بخش را که رئیس‌جمهور به دنبال دور زدن مجالس است و برای همین بحث رفراندوم را مطرح کرده، درست می‌دانید؟

قبول ندارم. به‌ هیچ‌وجه. احساس می‌کنم برخی دوستان بیش از حد آستانه تحمل پایینی پیدا کرده‌اند. تا دو سال گذشته مفهوم دور زدن مجلس از یک سخنرانی به شدت ملموس‌تر بود و آقایان سکوت می‌کردند. رئیس‌جمهور وقت در رسانه ملی حاضر می‌شد و می‌گفت مجلس در راس امور نیست و آقایان کف می‌زدند. حالا امروز پیشنهاد برگزاری رفراندوم دور زدن مجلس شده است؟ اگر این مساله دور زدن مجلس بود توزیع یارانه نان در ایام تعطیل مجلس بدون مجوز مجلس، انحلال سازمان برنامه و بودجه و برداشت شبانه از حساب بانک‌ها چه نامی دارد؟ مجلس در مورد اشخاصی نزدیک به رئیس‌جمهور اخطار می‌داد و ایشان با پوزخند به عمد همان افراد را در سمت‌ها و مسوولیت‌های بیشتر تکرار می‌کرد، اینها دور زدن مجلس نبود؟ بودجه را دیرهنگام و گنگ دادن دور زدن مجلس نبود؟ من تصور می‌کنم حساسیت بیش از حد به صحبت‌های رئیس‌جمهور نشان داده می‌شود. البته قبول دارم که رئیس‌جمهور بهتر است صحبت‌های خود را از فرم گنگ درآورد و پیشنهادات خود را در هر مورد به صورت شفاف و روشن بیان کند.

همین گنگ بودن باعث برداشت‌های مختلف شده است. عده‌ای از مخالفان‌شان می‌گویند بازهم اشاره به موضوعات سیاسی است و عده‌ای می‌گویند ایشان مجلس را هدف قرار داده؟

در ابتدای امر تاکید کردم که اصل حرف صحیح است. اصل همه‌پرسی یکی از مترقی‌ترین اصول قانون اساسی است. هرچند نمی‌توان دقیق پی برد که در ذهن حسن روحانی درگیر چه موردی است که باید برای رفع آن به آرای عمومی مراجعه شود اما معتقدم که مراجعه به این آرا یک ابزار برای رسیدن به هدف مشخص است.

رئیس‌جمهور قبلی می‌گفت من قانون هستم و رئیس‌جمهور فعلی می‌گوید قدم‌ها باید بر مبنای نظرات ملت باشد. من تفاوت روبه‌جلوی زیادی می‌بینم. البته تصریح دارم باید موارد را شفاف بیان کنند. اگر رئیس‌جمهور اعلام می‌کرد که در کدام‌یک از مشکلات کشور باید به آرای عمومی مراجعه کرد شاید بهتر می‌شد نظر داد.

اما به نظر می‌رسد با توجه به رویکردی که مجلس دارد که نوع نگرش حاکم بر نهاد قانونگذاری امکان وصول آن هدف را نمی‌دهد، رئیس‌جمهور بر این باور است که آرای عمومی حرفی جز حرف نمایندگان مردم در مجلس و نهاد قانونگذاری را می‌زند و برای همین این موضوع را مطرح کردند.

این برداشت شماست. بهتر است نظرات رئیس‌جمهور درباره این موضوع روشن‌تر بیان شود. بحث مهم بودن مسائل کشور نیست بحث بر سر این است که رئیس‌دولت یازدهم با چه معضلی روبه‌رو شده است که نهاد نظارتی امکان عبور از آن را نمی‌دهد. بهتر است رئیس‌جمهور صریح‌تر با مردم صحبت کند و از لفافه‌گویی خارج شود. علاوه بر اینکه وقت مجلس نباید به آنالیز هر حرف رئیس‌جمهور به هدر برود. این فقط یک سخنرانی بوده است نه بیشتر. نمی‌توانیم به رئیس‌جمهور بگوییم ما دولت را تا این حد نقد کنیم اما شما نقدی را مطرح نکنید. من تصور می‌کنم بهتر است باب تحمل هم در دولت و هم در مجلس کمی بیشتر باز شود. این به نفع کشور است.

در مورد مباحث اقتصادی چطور؟ برخی از نمایندگان انتقاد کرده‌اند که اقتصاد را نمی‌توان با رفراندوم مدیریت کرد؟

صحبت اصلی آقای رئیس‌جمهور در مورد برگزاری رفراندوم بر این مبنا بود که باید از سیاست برای اقتصاد استفاده کرد. این نکته مهم و اصلی بود که در سخنرانی خود گفت. به هر حال آقای رئیس‌جمهور نظر خود را می‌گوید. الزاماً من ممکن است بخشی از صحبت‌های ایشان را قبول نداشته باشم و نباید تا این حد با هر حرف ایشان برخوردهای چکشی شود. مگر این دست از مسائل اجرا شده است. این حرف که از سیاست باید برای تقویت اقتصاد استفاده کرد حرف مهمی است. همین اتفاقی است که در مذاکرات در حال انجام است. یعنی بتوانیم مباحث سیاسی را به شکلی مدیریت کنیم که به نفع اقتصاد باشد. آقای روحانی در این سخنرانی خود حرف‌های خوب هم زده است. تاکید کرده است که دنیا قبول دارد جمهوری اسلامی مسلح به سلاح منطق و عقلانیت است. امروز همه قبول دارند ایران ضد خشونت و افراطی‌گری است. پیشنهاد جمهوری اسلامی برای جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری در مجمع سازمان ملل با اتفاق آرا و مخالفت دو سه کشور مثل آمریکا و اسرائیل به تصویب جهانی رسیده است. منتقدان این حرف‌ها را هم بشنوند. در مورد برگزاری رفراندوم در اقتصاد هم حیطه دقیق صحبت ایشان را نمی‌دانم. اما در بسیاری از موارد واقعاً بد نیست از مردم پرسیده شود مثلاً یارانه نقدی می‌خواهید ادامه داشته باشد؟ می‌خواهید یارانه حمایتی دولت نقدی باشد؟ می‌خواهید یارانه حمایتی دولت را نقدی دریافت کنید یا خیر؟ این دست از موارد را می‌توان از مردم سوال کرد. اما خب طبیعی است که اصول کلی اقتصاد را نمی‌توان با همه‌پرسی اداره کرد. رئیس‌جمهور هم چنین منظوری ندارد.