نفی تحزب در همایش حزبی

هفته گذشته با روز میلاد نبی مکرم اسلام (ص) به روایت اهل تسنن آغاز شد و با روز ولادت حضرت ختمی مرتبت به روایت شیعیان که از آن به هفته وحدت یاد می‌شود پایان یافت. اختلاف‌نظر شیعیان و اهل تسنن صرفاً به این اختلاف تاریخی خلاصه نمی‌شود بلکه دامنه وسیع‌تری از مسائل گوناگون را در‌بر می‌گیرد. با این حال بسیاری از بزرگان و عالمان این دو مذهب تلاش می‌کنند اختلافات درونی و بیرونی را با تکیه بر مشترکات فراوان به حاشیه برانند و با ایجاد همسویی در امت اسلامی باعث هم‌افزایی قدرت مسلمین شوند. ابتکار اعلام هفته وحدت از همین دیدگاه نشأت می‌گیرد که در ضمن پذیرفتن اختلافات از خصومت‌ها کاسته و نقاط وصل را محور همکاری و زیست مسالمت‌آمیز قرار می‌دهد. این الگو می‌تواند در میان احزاب هم کمابیش مبنا قرار گیرد تا رقابت تعبیر به خصومت و دشمنی نشود. اما ششمین کنگره سراسری جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی که روز پنجشنبه 11 دی‌ماه در تهران برگزار شد از رویدادهای توجه‌برانگیز حوزه احزاب بود. این کنگره با هدف پیشبرد پروژه وحدت اصولگرایان برای حضور در رقابت‌های انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری با سخنرانی چند تن از چهره‌های شاخص اصولگرا آغاز به کار کرد. غلامعلی حداد‌عادل یکی از سخنرانان این نشست با اشاره به شکست اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری سال قبل خطاب به حاضران گفت: «مهم این است که مجلس آینده مجلس اصولگرایان باشد و ما در مسیر امام و رهبری حرکت کنیم.» کاظم صدیقی امام جمعه موقت تهران تحزب را نکوهش کرد و آن را مصداق «اختلاف و ارتجاع» خواند. همچنین مرتضی آقاتهرانی دبیرکل جبهه پایداری که اخیراً مجوز فعالیت از کمیسیون ماده 10 احزاب دریافت کرده اما پیش از آن هم فعالیت حزبی گسترده‌ای انجام می‌داد در این نشست «کنار گذاشتن تحزب» را لازمه رسیدن به وحدت توصیف کرد. با این اوصاف می‌توان نفی تحزب در یک کنگره حزبی را پدیده شاخص این نشست توصیف کرد حال آنکه به نوشته روزنامه مردم امروز شمار احزاب اصولگرا به حدی زیاد است که بسیاری از اعضای آنها مشترک هستند و مرتباً نشست‌های حزبی، کنگره، سخنرانی و بیانیه صادر می‌کنند اما با این وجود اعتقادی به تحزب ندارند. از این رو مشخص نیست که چرا اصولگرایانی که تحزب را نفی می‌کنند خود سازماندهی‌شده‌ترین تشکل‌های سیاسی را با امکانات بالا ایجاد کرده و برای کسب قدرت به خدمت می‌گیرند چرا که این دوگانگی میان گفتار و رفتار بیش از هر چیز وجهه این نیروها را در نزد افکار عمومی تخریب خواهد کرد.

وحدت یا رقیب‌تراشی برای لاریجانی؟

ابوالقاسم رئوفیان عضو جبهه ایستادگی معتقد است جلسات وحدت اصولگرایان که با اهتمام سیدرضاتقوی برگزار می‌شود به نتیجه نخواهد رسید زیرا برخی گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی عادت به تکروی دارند، «جلسه وحدت می‌گذارند، اما طریق خود را می‌پیمایند و تصمیم انفرادی می‌گیرند». این فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با پایگاه خبری «انتخاب» با اشاره به خبر اجماع برخی اصولگرایان رادیکال بر سر حمایت از سعید جلیلی کاندیدای ناکام ریاست‌جمهوری برای کاندیداتوری انتخابات مجلس از حوزه انتخابیه قم از آن به «رقیب‌تراشی برای لاریجانی» تعبیر کرده و می‌افزاید: «جلساتی که جمعیت ایثارگران، موتلفه و جبهه پایداری با یکدیگر می‌گذارند، به چه منظور است، آیا با هدف اجماع بر روی جلیلی و رقابت با لاریجانی است؟ اگر این طور باشد، این از به هم ریختگی و آشفتگی در تصمیم‌گیری‌ها حکایت دارد.» پیشتر برخی رسانه‌ها خبر از آن داده بودند که جبهه پایداری بزرگ‌ترین مانع برای تحقق اهداف خود در مجلس را علی لاریجانی دانسته و از سعید جلیلی برای رقابت با رئیس مجلس بر سر تصاحب کرسی قم در انتخابات آتی حمایت خواهد کرد.

ابهام در روابط اصولگرایان و احمدی‌نژاد

یکی از روحانیون نزدیک به احمدی‌نژاد، بر اتحاد مشایی و احمدی‌نژاد تاکید کرده، و در عین حال رئیس دولت سابق را مورد توجه همه جناح‌های سیاسی کشور دانسته و می‌افزاید که او «قصد نزدیک شدن» به هیچ‌یک از جریان‌های سیاسی را ندارد. بهمن شریف‌زاده در گفت‌وگو با روزنامه شرق از رجعت برخی از اعضای جبهه پایداری شاخه تهران به احمدی‌نژاد خبر می‌دهد و خاطرنشان می‌سازد «اعضای جبهه پایداری اگرچه از حمایت آقای ‌احمدی‌نژاد به یک معنا دست کشیدند، ولی بعد گروهی دوباره برگشتند و از آقای‌احمدی‌نژاد اعلام حمایت کردند. اگرچه این حمایت‌شان به این معنا نبود که افکار آقای مشایی را پذیرفته باشند.» این در حالی است که بیژن نوباوه‌وطن نماینده عضو جبهه پایداری در گفت‌وگو با ایلنا ضمن بیان اینکه اعضای این تشکل «هیچ وقت به دیدار آقای احمدی‌نژاد نرفته»‌اند اخبار منتشره در خصوص دیدار رئیس دولت سابق با اعضای این گروه سیاسی را که چندی پیش در رسانه‌های نزدیک به احمدی‌نژاد منتشر و سپس تکذیب شد، نادرست می‌خواند. در اظهار نظری دیگر ناصر ایمانی روزنامه نگار و تحلیلگر اصولگرا ضمن اشاره به ریزش بدنه اجتماعی احمدی‌نژاد و با هشدار به اصولگرایانی که مشایی را مانع پذیرش احمدی‌نژاد می‌خوانند مشکل را نه اطرافیان بلکه شخص وی عنوان کرده و به همین دلیل عبور عملیاتی اصولگرایان از احمدی‌نژاد را ضروری می‌داند. او همچنین در پاسخ به سوال پایگاه خبری تحلیلی مثلث در خصوص نوع رابطه اصولگرایان با احمدی‌نژاد یادآور می‌شود «اصولگرایان مسلماً آن ارتباطی را که بین خود و احمدی‌نژاد در دوره اول ریاست‌جمهوری او تعریف کرده بودند دیگر ندارند. در واقع ارتباط بین اصولگرایان و احمدی‌نژاد به مقدار زیادی پس از 11 روز خانه‌نشینی وی تعدیل شد [لذا] بعد از آنکه او سکان ریاست‌جمهوری را تحویل داد، اصولگرایان کوشیدند دوران سیاسی آقای احمدی‌نژاد و تیم فکری او را تقریباً به فراموشی بسپارند و آن را خاتمه‌یافته تلقی کنند. برای همین خیلی دیگر وارد جزییات موضوع دولت او در دوره دوم ریاست‌جمهوری و کارهایی که کرد نشدند. موضوع را در واقع به تاریخ سپردند.»

لیست مشترک اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل

رئیس بنیاد امید ایرانیان با بیان اینکه در انتخابات سال آینده مجلس نشان خواهیم داد اصلاح‌طلبان همدل هستند تاکید کرد «اگر به اجماع دست پیدا کنیم، بسیار خوشبین هستم که بتوانیم حداکثر کرسی‌های مجلس را نیز کسب کنیم.» محمدرضا عارف در گفت‌وگو با ایلنا درخصوص برنامه‌هایش برای شرکت در انتخابات نیز گفت «مشغول تدوین برنامه‌ها و سیاست‌ها برای حضور در انتخابات و چگونگی اجماع هستیم. شرایط کشور ایجاب می‌کند اصلاح‌طلبان به اجماع برسند و باید با تفاهم حداکثری کار را دنبال کنیم.» وی از اعلام راهبردهای انتخاباتی خود تا پایان سال جاری یا ماه‌های نخست سال آتی برای انتخابات مجلس خبر داد و درباره ائتلاف اصلاح‌طلبان با اصولگرایان میانه‌رو و معتدل نیز یادآور شد «بعد از اجماع با اصلاح‌طلبان به دنبال بحث ائتلاف با اصولگرایان معتدل هستیم. معتقدم می‌توانیم بخشی از لیست‌هایمان، مشترک باشد و اگر در مجلس افراد مشترک داشته باشیم این افراد می‌توانند پایه و محور تفاهم و همدلی باشند که این مساله در پیشبرد برنامه‌های مجلس و پیشرفت کشور موثر است.»

جدال بر سر شیخ نور

روزنامه قانون با اشاره به اینکه علی‌اکبر ناطق‌نوری «اندک مدتی به علت تنگ‌نظری‌های سیاسی از محافل رسمی خود را دور کرد تا ترکش اهانت و توهین به بزرگان نظام کمتر او را نشانه بگیرد» از تلاش هر دو جناح سیاسی کشور برای جذب رئیس اسبق مجلس شورای اسلامی خبر داد و نوشت «در این روزها که انشقاق در جناح‌های سیاسی کشور به ویژه اصولگرایان بیشتر به چشم می‌خورد، اصولگرایانی که تدبیر دارند، سعی می‌کنند با نزدیک شدن به نامی بزرگ چون ناطق‌نوری خود را از حذف شدن نجات دهند. از سوی دیگر اصلاح‌طلبان نیز که نزدیک به یک دهه حضور کمرنگی در عرصه سیاسی ایران داشتند، برای احیای دوباره تلاش دارند با مهره‌ای بازی را شروع کنند که برگ برنده آنها باشد و اصولگرایان را در کسب اکثریت کرسی مجلس مات کنند» و این گزارش در ادامه خاطرنشان می‌سازد که «از آنجا که دنیای سیاست حال و روز مشخص و معینی ندارد باید منتظر ماند و دید که شیخ نور قصدی برای حضور در بازی‌های سیاسی دارد؟ آیا ناطق اجازه می‌دهد جناح‌های سیاسی او را به نفع خود مصادره کنند؟ آیا شیخ اعتدال مرکز قانونگذاری را مانند قوه مجریه از سیطره وجود برخی تندروی‌ها پاک خواهد کرد؟»

هراس اصولگرایان از تشکل‌های اصلاح‌طلب

روزنامه اعتماد در گزارشی با اشاره به مخالفت اصولگرایان با احتمال تاسیس یک حزب جدید اصلاح‌طلب می‌نویسد «خاطرات دو دهه گذشته فعالان سیاسی ایران نشان می‌دهد هرگاه اصلاح‌طلبان توان تشکیلاتی خود را حول یک محور به کار گرفته‌اند مردم نیز با همراهی گسترده پاسخ شایسته‌ای به آن داده‌اند و اصلاح‌طلبان را راهی کانون‌های قدرت ساختار سیاسی ایران کرده‌اند. فعالیت تشکیلاتی منسجم و قدرتمند برگ برنده اصلاح‌طلبانی است که در انتخابات گذشته نشان دادند بدون احزاب اثرگذار نیز قدرت تغییر بازی را دارند.» حمیدرضا جلایی‌پور عضو شورای مشورتی اصلاح‌طلبان هم در همین زمینه و ضمن تاکید بر نیاز جامعه ایران به تحزب، تشکل‌های مدنی را باعث ارتقای عقلانیت اخلاقی و افزایش همکاری میان مردم و دولت بر سر رفع مشکلات اجتماعی می‌داند و از وزارت کشور می‌خواهد تا برای رفع این نقیصه همت کند.

احزاب در هفته گذشته

حسن غفوری‌فرد از مخالفت اصولگرایان با احیای خانه احزاب خبر داد. به گزارش ایرنا این فعال سیاسی اصولگرا در حاشیه ششمین کنگره جمعیت ایثارگران گفت «در حال حاضر 80 تا 90 حزب‌نامه مربوط به خانه احزاب را امضا کرده‌اند اما اصولگرایان فعلاً موافق این مساله نیستند.» خبرگزاری تسنیم انتخابات شورای مرکزی و ابقای دبیرکل جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی را تحت پوشش خبری خود گرفت. در تحولی دیگر رئیس کانون اقوام حزب اعتدال و توسعه در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسکانیوز ادعای دبیرکل حزب موتلفه اسلامی مبنی بر فعالیت انتخاباتی و استانی حزب اعتدال و توسعه با محوریت اعضای دولت را تکذیب کرد و اظهار داشت «ما در یک حزب رسمی سال‌های سال است فعالیت می‌کنیم و یک حزب نیم‌روزی نیستیم.» محمد هاشمی عضو مستعفی حزب کارگزاران در گفت‌وگو با فارس از کناره‌گیری دائمی از فعالیت حزبی خبر داد و افزود قصد بازگشتن به حزب کارگزاران را ندارد. و در نهایت خبر برگزاری نهمین اجلاسیه سراسری جامعه مدرسین در روزهای 24 و 25 دی‌ماه و برگزاری همایش بزرگ اصلاح‌طلبان در 25 دی‌ماه و دلایل تاکید حسن روحانی بر آزادی احزاب و رسانه‌ها در گفت‌وگوی محمد عطریانفر با روزنامه آرمان از دیگر رویدادهای مربوط به احزاب در هفته گذشته بودند.