بانوی تغییرات جسورانه

هر فرد دیگری جای جینی بود، کم می‌آورد. اما او مقاومت کرد، از مادرش الگو گرفت و در نهایت، به قله‌های موفقیت در کسب‌وکار رسید. ویرجینیا ماری (جینی) رومتی که به مدیرعاملی با جسارت تغییرات موفقیت‌آمیز شناخته می‌شود، از سال 2012 تا 2020 مدیرعامل IBM بود و این شرکت را با چشم‌اندازهای جدیدی در عرصه‌های مختلف تکنولوژی روبه‌رو کرد. مدیرعامل افسانه‌ای آی‌بی‌ام موفق شد موقعیت آینده این شرکت را تثبیت و تضمین کند، سرمایه‌گذاری‌های جسورانه‌ای در بخش‌های باارزش بازار فناوری اطلاعات انجام دهد و در نهایت، سبد سهام این شرکت را به گونه‌ای بهینه‌سازی کند که تا مدت‌ها امکان شکست یا افول را نداشته باشد. او در سال 1957 به دنیا آمد و اکنون 67ساله است. جینی برند شخصی خود را حول محور مدیریت بازرگانی ایجاد کرده و نخستین زنی محسوب می‌شود که مسئولیت مدیرعاملی آی‌بی‌ام را قبول کرد و پس از هشت سال تلاش مداوم، از این شرکت بازنشسته شد. او، نزدیک به 40 سال برای این شرکت کار کرد و در زمان بازنشستگی، زیروبم همه فعالیت‌ها و فرآیندهای این شرکت را به خوبی می‌شناخت. جینی در سال 1981 به آی‌بی‌ام پیوست و نخستین عنوان شغلی‌اش، کارشناس مهندسی سیستم بود. او خیلی زود توانست شایستگی‌های خود را نشان دهد و مسئولیت‌هایی مانند مدیریت فروش، مدیریت بازاریابی و مدیریت استراتژی بین‌الملل را در این شرکت بر عهده گرفت. یکی از اصلی‌ترین نقاط عطف پیشرفت رومتی در آی‌بی‌ام زمانی رخ داد که او مدیرکل بخش خدمات جهانی این شرکت بود و در سال 2002 توانست یک کسب‌وکار مشاوره فناوری اطلاعات با نام PricewaterhouseCoopers را خریداری کند و آن را به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های آی‌بی‌ام توسعه دهد. این تجربه، سال‌ها بعد به رومتی کمک کرد تا روی تجزیه و تحلیل، محاسبات ابری و سیستم‌های محاسبات شناختی متمرکز شود و بازار آی‌بی‌ام را توسعه دهد. او توانست شرکت را از ساختاری سخت، خشن و مبتنی بر سخت‌افزار، به ساختاری نرم‌افزاری و سپس ساختاری ابری تبدیل کند و به دلیل ایجاد چنین انعطاف‌پذیری‌هایی، جایزه‌ها و افتخارات بسیاری به دست آورد. فورچون، نخستین موسسه‌ای بود که به قابلیت‌های جینی رومتی پی برد. این موسسه از سال 2005 جینی را در جمع 50 زن قدرتمند تجارت جهانی قرار داد. در سال‌های ابتدایی، او در رده‌های پایین‌تری قرار گرفت اما در نهایت، در سال 2011 توانست رتبه هفتم را به خود اختصاص دهد. بلومبرگ در سال 2012 از جینی به عنوان یکی از 50 فرد تاثیرگذار جهان نام برد و پس از آن، موسسه تایم نیز او را یکی از 100 فرد تاثیرگذار جهان دانست. فوربس نیز در سال 2014 او را وارد فهرست صد فرد قدرتمند جهان کرد و در نهایت با اعلام مجله تایم در سال 2018، رومتی به عنوان ششمین فرد مهم جهان در حوزه فناوری انتخاب شد. جینی رومتی در سال 2019 نیز به دلیل تعهد به نوآوری در طول دوران اشتغال، جایزه دستاوردهای ادیسون را به خود اختصاص داد و تحسین محافل کسب‌وکار جهانی را برانگیخت.

زنی که هیچ‌وقت تسلیم نشد

جینی رومتی، تسلیم نشدن را از مادرش آموخت. زمانی که جینی 15ساله بود، پدر و مادرش طلاق گرفتند و پدرش، چهار فرزند خود را ترک کرد. رومتی از آن دوران به عنوان نقطه عطف زندگی‌اش یاد می‌کند: «مادرم دیپلم دبیرستان داشت و خیلی زود بچه‌دار شد؛ زمانی که پدرم ما را ترک کرد، مادرم با چهار بچه تنها ماند و هیچ پولی نداشت؛ او متوجه شد به زودی خانه‌اش را از دست می‌دهد و بدتر از همه، نمی‌تواند غذای بچه‌هایش را تامین کند؛ اما بسیار جدی بود؛ ما مدت بسیار کمی از کمک‌های حمایتی دولت استفاده کردیم؛ اما مادرم دوباره شروع به تحصیل کرد؛ شب‌ها به مدرسه می‌رفت و صبح‌ها کار می‌کرد؛ در نهایت، مهارت‌های جدیدی یاد گرفت و با مهارت جدید، مدیر اجرایی یک کلینیک درمان بی‌خوابی در شیکاگو شد؛ پس از آن بود که شرایط رو به بهبود رفت و توانستیم از آن وضعیت خارج شویم. نکته‌ای که از مادرم یاد گرفتم، این بود که هیچ‌وقت اجازه ندهم شرایط برایم تصمیم بگیرد؛ همیشه من شرایط را تعیین کنم و با تلاش، به خواسته‌هایم دست یابم.» جینی تحصیل در دانشگاه نورث وسترن در ایلینوی را در سال 1975 آغاز کرد. در واقع می‌توان گفت بورسیه تحصیلی جنرال موتورز او را نجات داد. او همزمان با تحصیل در جنرال موتورز به کارآموزی پرداخت و در نهایت، مدرک لیسانس خود را در رشته علوم کامپیوتر و مهندسی برق دریافت کرد. فعالیت‌های علمی جینی به اندازه‌ای مشهود و جذاب بود که موسسه پلی‌تکنیک Rensselaer و دانشگاه نورث‌وسترن در سال‌های 2014 و 2015 به او دکترای افتخاری دادند. او همچنین توانست مدرک دکترای افتخاری را از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی دریافت کند. جینی پس از فارغ‌التحصیلی در سال 1979، برای کار به موسسه جنرال موتورز در فینت رفت و مسئولیت توسعه برنامه‌ها و سیستم‌ها را بر عهده گرفت. با این حال، دو سال بعد و در سال 1981 به عنوان تحلیلگر و مهندس سیستم‌ها به دیترویت رفت و به آی‌بی‌ام پیوست. 

تلفیق مهندسی و مدیریت؛ رمز موفقیت

جینی رومتی 10 سال در حوزه‌های فنی و مهندسی شرکت آی‌بی‌ام کار کرد؛ پس از این 10 سال، متوجه شد که به مدیریت علاقه دارد. بنابراین تصمیم گرفت مسئولیت‌های مدیریتی را نیز تجربه کند. تجربه همکاری با ذی‌نفعان و مشتریان شرکت در حوزه‌های بیمه، بانکداری، مخابرات، تولید و مراقبت‌های بهداشتی این امکان را به جینی داد تا وارد حوزه فروش شود. او دهه 1990 را در بخش فروش گذراند و در اواخر همین دهه، خدمات بی‌نظیری را به مشتریانی مانند موسسه Prudential Financial ارائه کرد که موجب پیشرفت و موفقیت بیش از پیش آنها شد. این توانمندی سبب شد تا مدیران ارشد آی‌بی‌ام او را به جمع مشاوران شرکت اضافه کنند. سال‌های 2000 تا 2011 برای جینی به عنوان دوران پیشرفت گسترده در حوزه مدیریت شناخته می‌شود. او در سال 2002 مدیرکل بخش خدمات جهانی آی‌بی‌ام بود و توانست شرکت خدمات حرفه‌ای PricewaterhouseCoopers را خریداری کند. این خرید برای آی‌بی‌ام بیش از 5 /3 میلیارد دلار هزینه داشت اما «بزرگ‌ترین خرید در تاریخ خدمات حرفه‌ای» لقب گرفت و به آی‌بی‌ام کمک کرد وارد بازار خدمات راه‌اندازی محصول شود. رومتی طی سال‌های 2005 تا 2009 به عنوان معاون ارشد خدمات کسب‌وکار جهانی آی‌بی‌ام مشغول به فعالیت شد و در این موقعیت، خدمات تجاری بین‌المللی این شرکت را راه‌اندازی کرد. او همچنین در برهه‌ای از زمان، مسئولیت مدیرکلی بخش خدمات مالی و بیمه آی‌بی‌ام را بر عهده گرفت. او همچنین به عنوان هم‌بنیان‌گذار IBM Business Consulting Services به عنوان یکی از استارت‌آپ‌های زیرمجموعه آی‌بی‌ام ایفای نقش کرد و به همین دلیل انجمن شرکت‌های مشاوره مدیریت را مجبور کرد جایزه کارل اسلون را در سال 2006 به او اختصاص دهند. رومتی در سال 2007 مسئولیت تدوین یک برنامه رشد پنج‌ساله را برای آی‌بی‌ام بر عهده گرفت که بر اساس آن، درآمدهای این شرکت به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد. «تدوین نقشه راه 2015» این شرکت، فعالیت دیگری بود که جینی انجام داد. بر اساس این نقشه راه، آی‌بی‌ام از صنعت سخت‌افزار خارج می‌شد و بر کسب‌وکارهای دیگری مثل نرم‌افزار و خدمات مبتنی بر آن تمرکز می‌کرد. این برنامه‌های توسعه به اندازه‌ای دقیق بود که مدیرعامل و هیات مدیره آی‌بی‌ام را مجاب کرد او را به عنوان معاون فروش، بازاریابی و توسعه استراتژی شرکت انتخاب کنند. پس از آن و از سال 2010 تا 2011 معاون ارشد آی‌بی‌ام بود. زمانی که این مسئولیت را دریافت کرد، مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. سی‌ان‌ان درباره جینی رومتی نوشت که «او با وارد کردن شرکت به کسب‌وکارهای رایانش ابری و تجزیه و تحلیل سیستم‌ها، رهبری استراتژی رشد آی‌بی‌ام را در دست گرفته و می‌تواند شرایطی ایجاد کند تا این شرکت به دوران اوج خود بازگردد».

رهبری IBM و ورود به هوش مصنوعی

شرکت آی‌بی‌ام در 25 اکتبر 2011 اعلام کرد قرار است مسئولیت مدیرعاملی شرکت را به جینی رومتی واگذار کند. او نهمین مدیرعامل تاریخ این شرکت به شمار می‌رفت و نخستین زنی بود که این مسئولیت را به دست می‌گرفت. این موضوع سبب شد رسانه‌ها بیشتر به آی‌بی‌ام و جینی توجه کنند. این انتخاب هیات مدیره شرکت، به مذاق سام پالمیسانو، مدیرعامل قبلی آی‌بی‌ام خوش نیامد. او انتخاب جینی به عنوان مدیرعامل را «متناقض با سیاست‌های اجتماعی شرکت» عنوان کرد اما هیات مدیره تصمیم خود را گرفته بود. جینی در نخستین روز از سال 2012 سفر هشت‌ساله خود را در زمینه مسئولیت مدیرعاملی آی‌بی‌ام آغاز کرد. نخستین اقدام اجرایی رومتی در این شرکت، حذف خطوط تولید و همچنین بخش‌های تجاری ناکارآمد و بدون سود بود. دومین اقدام، توجه ویژه به کلان‌داده‌ها و همچنین استفاده از فناوری‌های تجزیه‌ و تحلیل مبتنی بر هوش مصنوعی بود تا آی‌بی‌ام را در مسیر جدیدی قرار دهد که به «ماشین رشد بزرگ» این شرکت معروف شد. در سال 2014 مشارکتی فعالانه میان آی‌بی‌ام و اپل شکل گرفت تا برنامه‌های کاربردی مورد نیاز مشتریان سازمانی آی‌بی‌ام طراحی و تولید شود. این اتفاق، به مشارکت با SAP در حوزه رایانش ابری و همکاری با توئیتر در تجزیه و تحلیل داده‌ها انجامید که سودآوری این شرکت را به شکل قابل توجهی افزایش داد. رومتی در سه سال نخست مدیرعاملی خود بیش از 5 /8 میلیارد دلار برای خرید 30 شرکت هزینه کرد تا کارایی‌های مجموعه تحت مدیریتش را افزایش دهد. در مقابل، تا سال 2016 حدود هفت میلیارد دلار از دارایی‌های مازاد و ناکارآمد شرکت را واگذار کرد تا چابکی سازمان را افزایش دهد. بر اساس گزارشی که آستین بیزینس در سال 2017 ارائه کرد، مشخص شد که جینی رومتی توانسته با موفقیت آی‌بی‌ام را از «کسب‌وکارهای کوچک‌تر مانند رایانه‌ها و نرم‌افزارهای سیستم‌عامل دور کرده و به حوزه‌های با رشد بالاتر و سریع‌تر مانند هوش مصنوعی وارد کند». همین موفقیت سبب شد رومتی در ژوئن 2017 جایزه بزرگ KPMG Inspire را به دست آورد. یک سال بعد نیز او اعلام کرد نیمی از پتنت‌های آی‌بی‌ام متعلق به بخش‌های هوش مصنوعی، محاسبات ابری، امنیت سایبری، بلاک‌چین و محاسبات کوانتومی بوده است. موفقیت‌های آی‌بی‌ام تحت رهبری جینی رومتی ادامه داشت تا اینکه در ژانویه 2020 اعلام شد او از مدیرعاملی این شرکت کنار می‌رود. در نهایت، در روز پایانی سال 2020، سفر جینی به عنوان مدیرعامل آی‌بی‌ام به پایان رسید و او پس از 40 سال خدمت همراه با پیشرفت، از این شرکت بازنشسته شد. جینی آی‌بی‌ام را به عنوان الگوی نقش‌آفرینی مسئولانه در عصر دیجیتال برای دیگر شرکت‌های فعال در این صنعت مطرح کرد. او صدای پیشرو صنعت در زمینه اخلاق فناوری و نظارت بر داده‌ها بود و بی‌وقفه برای ورود ایمن فناوری‌های جدید به جامعه کار می‌کرد. جینی با شناسایی استعدادها، ارتقای مهارت‌ها، ایجاد فرصت‌های بی‌نظیر برای مردم مناطق محروم، افراد با پیشینه‌ و سطوح تحصیلات مختلف را قادر کرد در اقتصاد دیجیتال مشارکت کنند. تحت رهبری او، آی‌بی‌ام هزاران شغل ایجاد کرده و سیستم‌های آموزشی را به صورت مجدد سازماندهی کرد. او مدارسی راه‌اندازی کرد تا دانش‌آموزان بتوانند بر اساس نیازهای آی‌بی‌ام درس بخوانند، سپس وارد دانشگاه‌های معتبر شوند و به این شرکت کمک کنند تا پیشرفت کند. در واقع، جینی سنگ‌بنای پیشرفت‌های آینده آی‌بی‌ام را پایه‌گذاری کرد تا موفقیت‌های آتی این شرکت، تضمین‌شده باشد.

سبک‌های مدیریتی یک زن خودساخته

تفکرات جینی رومتی برای مدیران بسیار الهام‌بخش است. او در سخنرانی‌های مختلف خود به توصیف دستاوردهایش می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه همه افراد می‌توانند در آینده‌ای که به سرعت در حال تغییر است، موفق شوند. جینی به ویژه برای زنان بسیار الهام‌بخش محسوب می‌شود. او به عنوان نخستین مدیرعامل زن در آی‌بی‌ام همواره به عنوان یکی از قدرتمندترین زنان تاریخ، مورد ستایش قرار گرفته است. با این حال، او اعتراف می‌کند که گاهی تضادهای جنسیتی، او را با مشکل روبه‌رو کرده است: «گاهی نمی‌خواستم به من، به چشم یک زن نگاه کنند؛ فقط می‌خواستم اجازه دهند کارم را انجام دهم و دیگران فقط نتیجه را ببینند.» جینی بخش زیادی از فعالیت‌های خود را به آماده‌سازی مردم برای روبه‌رو شدن با دنیای هوش مصنوعی اختصاص داده است. به اعتقاد او «همه باید دوباره یادگیری و آموزش را شروع کنند؛ زیرا همه شغل‌ها در حال تغییر است؛ من فکر می‌کنم مهارت‌های افراد به استراتژی واقعی آنها برای پیشرفتشان تبدیل خواهد شد». 

او به همه توصیه می‌کند یک یادگیرنده فعال باشند: «هر زمانی که فردی به من بگوید توصیه‌ات برای یک مدیر یا یک رهبر سازمانی چیست، پاسخ می‌دهم یک یادگیرنده فعال باشید؛ درست مثل فردی که می‌خواهد در المپیک مسابقه بدهد؛ اگر چنین نیستید، خودتان را محدود کرده‌اید؛ هر فردی می‌تواند در تمام زندگی خود به یادگیری ادامه دهد و دست به هر کاری بزند.» رومتی اعتقاد دارد پس از یادگیری، «کمک خواستن» نیز یک عامل تاثیرگذار در موفقیت است: «مدیران سازمانی تصور می‌کنند کمک خواستن یک ضعف بزرگ است؛ اما ‌چنین نیست؛ در واقع، کمک خواستن نشانه‌ای از قدرت است؛ چرا که می‌توانید به چیزی که نمی‌دانید، اعتراف کنید؛ بهترین رهبران جهان، افرادی هستند که درخواست کمک می‌کنند؛ خودم هم در بسیاری مواقع، از دیگران خواسته‌ام کمکم کنند.» او سومین عامل موفقیت را توجه به بازخوردها می‌داند: «به انتقادهای اعضای هیات مدیره، مدیران، همکاران، مشتریان و ذی‌نفعانتان خوب گوش دهید؛ پس از اینکه انتقادهایشان تمام شد، نکات ارزشمند مطرح‌شده را استخراج و تلاش کنید تا شرایط اصلاح شود؛ البته، هیچ‌گاه اجازه ندهید شرایط، شما را در باتلاق خود فرو‌ببرد؛ بسیاری از مردم به انتقاد گوش نمی‌دهند؛ اما من همیشه به انتقادها گوش می‌دهم، به دنبال حقیقت می‌روم و بر اساس این انتقادها، تغییر ایجاد می‌کنم.»‌