مراقبت‌های درمانی
یک الگوی آسیایی
ناآرامی‌های سیاسی در تایلند پایانی ندارند. در دو دهه گذشته یازده نخست‌وزیر مختلف کشور را اداره کردند. به‌تازگی دادگاه قانون اساسی موضوع برکناری رهبر کنونی سرتا تاویسین (Srettha Thavisin) را به اتهام یک انتصاب غیرقانونی در کابینه مطرح کرد. اما در میان این بی‌ثباتی‌ها یک بخش از حاکمیت تایلند یعنی نظام درمان عمومی آن رشدی درخشان دارد. بخش مراقبت درمانی تایلند یکی از اثربخش‌ترین نظام‌های درمان در جهان است. امید به زندگی یک فرد عادی تایلندی به 80 سال می‌رسد که از همتایان منطقه‌ای و حتی میانگین آمریکا و اروپا بالاتر است (طبق تازه‌ترین داده‌های سازمان ملل امید به زندگی در آسیای جنوب شرقی به 73 و در آمریکا و اروپا به 79 سال می‌رسد). سال گذشته نسبت خیره‌کننده 5 /99 درصد از جمعیت 72میلیونی کشور زیر پوشش بیمه درمان قرار گرفت. این پیشرفت از آن جهت اهمیت دارد که تایلند یک کشور در حال توسعه تلقی می‌شود. درآمد سرانه آن در سال 2023 حدود هفت هزار دلار بود که در مقایسه با ایالات‌متحده یازده برابر کمتر است. سهم نظام درمان عمومی از تولید ناخالص داخلی حتی در اوج شیوع کرونا شش درصد بود. این سهم در آمریکا 17 و در اتحادیه اروپا یازده درصد است. دلیل این عملکرد عالی چیست؟ در دهه 1970 دیدگاه‌های کمونیستی به سرعت در منطقه در حال گسترش بودند و در این میان سیاست‌گذاران تایلند بر توسعه مناطق روستایی تمرکز کردند. بهداشت عمومی در اولویت قرار گرفت و موجی از پول روانه زیرساختارهای مربوط شد. تا سال 1990 تمامی 928 منطقه کشور بیمارستان داشتند. سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی نیز در این راه سودمند بود. دولت در سال 1972 برنامه‌ای را به اجرا گذاشت که فارغ‌التحصیلان پزشکی را ملزم می‌کند سه سال اول خدمت را در مناطق روستایی بگذرانند. به گزارش بانک توسعه آسیا این اقدام به پیدایش نسلی طلایی از پزشکان منجر شد. دولت‌های بعدی تایلند مراقبت‌های درمانی را استطاعت‌پذیر کردند. نخستین ابتکار بزرگ طرح بیمه‌ای بود که قشر فقیر را در بر می‌گرفت. به دنبال آن طرح‌هایی با حمایت مالی دولت معرفی شدند که افراد شاغل در بخش‌های خصوصی و غیررسمی را پوشش می‌دادند. اما بزرگ‌ترین اقدام در سال 2002 و زمانی انجام شد که دولت برنامه پوشش درمانی همگانی را به اجرا گذاشت که در آن مراقبت‌های درمانی برای فقرا رایگان بود و برای دیگران هم 30 بات (یک دلار) هزینه داشت. مطالعات نشان می‌دهند که فقط بین سال‌های 2000 تا 2002 تایلند افت شدید آمار مرگ‌ومیر نوزادان را شاهد بود. تعجبی ندارد که آن طرح سرو‌صدای زیادی برپا کرد و موفقیت آن محبوبیت تاکسین شیناواترا، نخست‌وزیر وقت، را به شدت بالا برد. بنابراین دولت‌های بعدی جرات نکردند در آن اخلال ایجاد کنند و پوشش آن هم گسترش یافت. امروزه این طرح بیماری‌هایی از ایدز گرفته تا ناراحتی کلیوی را پوشش می‌دهد، اما به باور بنیاد ملی سلامت که یک سازمان غیرانتفاعی است تمرکز آن برنامه بر بهداشت پیشگیرانه به همان اندازه اهمیت دارد. شبکه بزرگی از کارکنان هم‌اکنون به ارائه توصیه‌های بهداشتی مشغول هستند. نکته قابل توجه آن است که پوشش درمان همگانی نه‌تنها برای ذی‌نفعان، بلکه برای دولت هم استطاعت‌پذیر بوده است. منابع مالی این برنامه از طریق درآمدهای مالیاتی تامین می‌شود، اما هزینه‌کردها کنترل می‌شوند. بیمارستان‌های منطقه‌ای هر سال به‌ازای هر بیمار و بدون توجه به نوع درمان مبلغ ثابتی دریافت می‌کنند. این الگوی تعیین سقف برای هزینه‌ها کارآمدی آنها و پیش‌بینی‌پذیری در تامین منابع را تضمین می‌کند. هزینه‌کرد بخش درمان تایلند تا زمان همه‌گیری ثابت و حدود سه تا چهار درصد تولید ناخالص داخلی بود با وجود اینکه برنامه توسعه بیشتری پیدا کرد. بسیاری از کشورها علاقه‌مندند از تایلند تقلید کنند. عربستان سعودی اوایل امسال توافق‌نامه همکاری در زمینه بهداشت عمومی را با تایلند به امضا رساند. هیات‌های تایلندی نیز به نقاط مختلف آسیا، آفریقا و خاورمیانه سفر کرده‌اند. با این حال چالش‌ها پدیدار می‌شوند. بیش از یک‌پنجم تایلند‌ی‌ها بالای 60 سال دارند. این نسبت ظرف دهه آینده به یک‌سوم می‌رسد. این تحول به امور مالی دولت و نظام سلامت عمومی فشار خواهد آورد. هم‌اکنون بسیاری از پزشکان از کار بیش‌ازحد گلایه دارند. تلاش‌هایی برای توسعه کادر درمان صورت می‌گیرد و سیاست‌های خاصی نیز برای سالمندان تدوین می‌شوند. از این جنبه هم بخش درمان تایلند می‌تواند الگویی برای جهان باشد.
