کشور برگزیده سال

انتخاب کشور برگزیده سال برای نشریه اکونومیست در حالت عادی هم کاری دشوار است. نویسندگان و سردبیران بحث آزادی را شروع می‌کنند که در آن دلایل مختلف برای انتخاب یکی از میان ده‌ها کشور فهرست مطرح می‌شود. اما امسال برای اولین‌بار، از زمانی که انتخاب کشورهای برگزیده سال را در سال 2013 آغاز کردیم، برنده از همان ابتدا مشخص بود. اوکراین تنها گزینه منتخب به‌شمار می‌رفت.

این افتخار از دیدگاه ما معمولاً نصیب کشوری می‌شود که بیشترین بهبودی را در 12 ماه گذشته داشته است. بنابراین اوکراین از این جهت گزینه‌ای عجیب به نظر می‌رسد چراکه از زمان حمله پوتین به اوکراین در ماه فوریه زندگی اکثر مردم این کشور به میزان قابل ملاحظه‌ای بدتر شده است. هزاران نفر جان خود را از دست داده‌اند. شهرها ویران و به خاکستر تبدیل شده‌اند. میلیون‌ها نفر خانه‌هایشان را ترک کرده‌اند. اقتصاد اوکراین یک‌سوم کوچک‌تر شد. به خاطر حملات روسیه نیمی از مردم اوکراین بدون برق و در تاریکی از سرما می‌لرزند. 

اما اوکراینی‌ها امسال خودشان را ثابت کردند. چهار ویژگی آنها برجسته‌تر است. اولین ویژگی قهرمانی است. در زمان آغاز جنگ بسیاری از مردم فکر می‌کردند کشورشان زیر پای همسایه بزرگش له خواهد شد. بسیاری گمان می‌کردند مدافعان اوکراین فرار کرده‌اند. آقای پوتین آشکارا انتظار داشت ارتش اوکراین تسلیم شود. سربازان او با لباس‌های رژه آمده بودند تا سرود پیروزی سر دهند. آنها حتی غذای کافی برای درازمدت با خود نیاوردند. 

اوکراینی‌ها ایستادگی کردند و جنگیدند. رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی پیشنهادهای غرب را برای خروج از کی‌یف نپذیرفت و با تحکم گفت که به سلاح نیاز دارد نه راه فرار. مردم عادی اوکراین هم روحیه مشابهی را به نمایش گذاشتند. استادان دانشگاه، لوله‌کش‌ها و ستارگان پاپ برای ثبت‌نام هجوم آوردند و تخت‌خواب‌های نرم خود را با سنگرهای سرد و خطر مرگ دهشتناک جابه‌جا کردند. آنها در نبرد علیه مهاجمی که حق وجود آنها را به عنوان یک کشور مستقل زیرپا گذاشته بود احساس همبستگی ملی را پرورش دادند.آنها یکپارچگی و همبستگی را نیز به نمایش گذاشتند. آنها نقاط ضعف دشمن را شناختند، انبارهای تسلیحات و سوخت آنها را به آتش کشیدند و به سرعت یاد گرفتند چگونه از سلاح‌های غربی استفاده کنند. آنها تصمیم‌گیری را به افسران میدان جنگ واگذار کردند تا واحدهای نظامی‌شان در مقایسه با نظام سنگین، کند و سلسله‌مراتبی روسیه چابک‌تر و کوچک‌تر باشد. آنها از سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای دوست به ویژه آمریکا بهره بردند در حالی که دشمنان آنها با چشمانی نیمه‌باز می‌جنگیدند و حتی گاهی اوقات مواضعشان را در تماس‌های باز تلفنی لو می‌دادند. علاوه بر این، اوکراینی‌ها تاب‌آوری زیادی نشان دادند. وقتی آب لوله‌کشی در خانه‌ها نبود آنها برف‌ها را ذوب می‌کردند. در زمان نبود برق آنها برای نور و گرما به کافه‌هایی می‌رفتند که ژنراتورهای دیزلی داشتند یا در ادارات محل کار خود  می‌خوابیدند. بسیاری از این ادارات هم‌اکنون جان‌پناه و آب معدنی دارند. به نظر می‌رسد تهدیداتی که آقای پوتین متوجه آنها کرد نتوانسته به روحیه آنها خدشه‌ای وارد کند. و به جز چند مورد استثنا، آنها جنایات جنگی را با جنایات جنگی پاسخ نمی‌دهند. سربازان روسیه مرتباً غیرنظامیان را بمباران، اسیران را شکنجه و روستاها را غارت می‌‌کنند. در مقابل، اسرای روسیه از خوش‌رفتاری اوکراینی‌ها شگفت‌زده شده‌اند. این رفتار بدان دلیل است که برخلاف ادعای پوتین، اوکراین یک کشور نازی نیست بلکه یک دموکراسی است که به جان انسان‌ها اهمیت می‌دهد. درست است که این کشور نقایصی از جمله فساد دارد اما دولت و مردم آن حتی قبل از جنگ هم ایدئولوژی پوتینیسم را قبول نداشتند و اکنون هم با قدرت بیشتری آن را کنار می‌زنند. اوکراینی‌ها با ایستادگی‌ در برابر مستبد روسیه از همسایگانشان هم محافظت کرده‌اند. اگر او اوکراین را تصرف می‌کرد احتمالاً بعداً به سراغ مولداوی یا گرجستان می‌رفت یا دولت‌های بالتیک را آزار می‌داد. اوکراین ثابت کرد که ضعفا هم می‌توانند در برابر زورگویان، حتی زورگویان بسیار بزرگ بایستند. بنابراین آنها هم برای کشورهای آسیب‌پذیری مثل تایوان و هم برای مردم سرکوب‌شده دیگر نقاط جهان منبع الهام‌بخش شده‌اند. بسیاری از زورگویان دروغ‌های بزرگی را برای توجیه رفتارهای ناپسندشان پخش می‌کنند و خواسته‌هایشان را به زور پیش می‌برند. اوکراینی‌ها نشان دادند که می‌توان دروغگویان را رسوا و در برابر زور مقاومت کرد. نبرد آنها هنوز پایان نیافته است. اما آنها در سال 2022 الگوی بی‌نظیری بودند.