از گور برخاسته

  رضا طهماسبی: اقتصاد بحران‌زده ونزوئلا که چند سالی است به عنوان آینه عبرت روبه‌روی سیاستمداران و سیاستگذاران ایرانی قرار داده شده، به‌آرامی و به‌سختی از دام ابرتورم بیرون آمد. بعد از گرفتاری چندساله در چاه عمیق و تاریک و چسبنده ابرتورم، که از سال 2017 دامن ونزوئلا را گرفته بود، سرانجام در سال گذشته میلادی توانست نرخ تورم ماهانه کمتر از 50 درصد را به ثبت برساند و با حفظ آن برای چندین ماه متمادی بالاخره از ابرتورم خارج شود. البته هنوز هم نرخ تورم در این کشور بسیار بالا و بیش از 150 درصد است.

ونزوئلا که به مدد درآمدهای سرشار نفتی در دهه 1990 با گشاده‌دستی تمام ولخرجی کرده بود و رئیس‌جمهورش، هوگو چاوس، با سیاست‌های دور از منطق اقتصادش تمام این ثروت را به باد داده بود، به‌سادگی در چرخه تشدیدشونده و زیان‌بار چاپ پول و تورم افتاد، گرچه عمرش به دنیا نبود که نتیجه کارهایش را ببیند و تا آخر هم بر سر آرمان‌های پوپولیستی خود ماند و جانشینش نیکولاس مادورو را هم برای پیمودن همین راه تربیت کرد و نتیجه‌اش سرعت گرفتن در راهی بود که انتهای آن بحران شدید و رکود عمیق اقتصادی منتظرش بودند.

ونزوئلا چندین سال بسیار سخت را گذراند؛ شهروندانش دارایی‌های خود را از دست دادند و با از بین رفتن ارزش پولشان بسیار فقیر شدند، گروه زیادی از مردم به کشورهای اطراف مهاجرت کردند، آنهایی که ماندند روزها و ساعت‌ها برای دریافت آرد و روغن دولتی در صف فروشگاه‌ها با کارت شناسایی ملی منتظر ماندند و وعده‌های غذایی خود را در روز به دو یا حتی یک وعده کاهش دادند؛ تا جایی که گفته شد در سال 2017 هر ونزوئلایی به طور متوسط 11 کیلوگرم وزن از دست داده است.

با این حال از سال 2021 ورق کمی برگشت و با شروع جنگ روسیه در اوکراین و تلاطم بازار انرژی و افزایش قیمت نفت، دوباره اندکی شانس به ونزوئلا رو کرد؛ گرچه به نظر رسید این بار مقامات این کشور قصد دارند از این شانس بیشتر بهره ببرند و همزمان با این پنجره گشوده‌شده، سیاست‌هایی در جهت آزادسازی اقتصاد و بهبود عملکرد آن مانند تسهیل مراوده ارز یا واردات کالا در پیش گرفتند. با همین سیاست‌ها بود که ونزوئلا بعد از چند سال از گور بیرون آمد؛ با این حال هنوز آنچنان زار و نزار است که نمی‌توان نام بهبود بر شرایطش گذاشت. اما بهتر است به رهایی این کشور از یوغ پوپولیسم، تورم و فقر امیدوار بود.