ترک امید
پیش‌بینی‌های رسمی برای اقتصاد کشورهای فقیر
اکثر افراد هنگام مواجهه با اخبار بد تمایل دارند نسبت به آن بی‌توجه باشند و آن را کم‌اهمیت جلوه دهند. حتی پیش‌بینی‌کنندگان حرفه‌ای اقتصاد در برابر وسوسه امیدواری مصون نیستند. در ماه فوریه بیش از 500 میلیون نفر در چین نوعی قرنطینه را تجربه می‌کردند و کووید 19 به سرعت در ایتالیا شیوع یافت اما صندوق بینالمللی پول اعلام کرد که پیش‌بینی سناریوی پایه برای رشد تولید ناخالص داخلی جهانی امسال فقط 1 /0 واحد درصد کمتر از آن چیزی است که قبلاً انتظار می‌رفت.
در ماه آوریل صندوق پیش‌بینی خود را 2 /6 واحد درصد پایین آورد و به منفی سه درصد رساند. تا ماه ژوئن صندوق 9 /1 واحد درصد از آن پیش‌بینی هم کاست. درست یک هفته بعد نظرسنجی غیررسمی از حدود 40 کارمند صندوق نشان داد که دوسوم آنها عقیده دارند در ماه اکتبر کاهش دیگری در پیش‌بینی را شاهد خواهند بود. پیش‌بینی‌کنندگان اقتصادی در مجموع همانند یک ساحل آفتابی هستند و به ندرت رکود را در پیش‌بینی‌ها می‌آورند. طبیعت انسانی، انگیزه‌ها و فشارهای سیاسی مانع انجام این کار می‌شوند. اما پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی می‌توانند عواقبی جدی داشته باشند. این امر به ویژه در کشورهای فقیر کنونی مصداق پیدا می‌کند؛ جایی که کووید 19 اقتصادها را از هم می‌پاشد و دولت‌ها، سازمان‌های بینالمللی و سرمایه‌گذاران برای اتخاذ تصمیمات خود از پیش‌بینی‌ها بهره می‌برند. تصویر صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی از آینده در برخی کشورها تاثیرگذاری زیادی به همراه دارد و به ویژه بر هزینه‌کرد دولت و برنامه‌های وام‌گیری تاثیر می‌گذارد. سرمایه‌گذاران به کشورهایی که انتظار می‌رود به سرعت رشد کنند وام‌های ارزان می‌دهند. همچنین صندوق و بانک جهانی در پیش‌بینی‌هایشان تعیین می‌کنند که آیا بدهی یک کشور پایدار است یا خیر و این به نوبه خود صلاحیت آن کشور را برای دریافت بسته نجات مالی معین می‌سازد. صندوق بینالمللی پول با خوش‌بینی عمل می‌کند. پیش‌بینی‌های رشد یک‌ساله آن برای کشورهای در حال توسعه طی سال‌های 1990 تا 2016 به‌طور میانگین 42 /0 واحد درصد از آمار رسمی رشد تولید ناخالص داخلی آنها بیشتر بود. بخش بزرگی از این خوش‌بینی ریشه در ناکامی صندوق در پیش‌بینی رکودها دارد. حتی زمانی‌که رکود عملاً آغاز می‌شود باز هم پیش‌بینی‌کنندگان به سادگی اخبار را قبول نمی‌کنند. این خطاها می‌توانند معادلات بدهی‌ها را به شدت تغییر دهند. فرض کنید کشوری قصد دارد بدهی عمومی معادل 50 درصد تولید ناخالص داخلی را در یک بازه 20ساله داشته باشد. اگر رشد اقتصادی سالانه آن 5 /0 درصد کمتر از مقدار پیش‌بینی‌شده باشد و هیچ چیز دیگری تغییر نکند نسبت بدهی به 90 درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید. پل بودری از دانشگاه بریتیش کلمبیا و تیم ویلمز از صندوق بینالمللی پول در مطالعه اخیر خود خوش‌بینی بیش از حد را با بحران‌های مالی آینده ارتباط می‌دهند. آنها دریافتند که برآورد بیش از اندازه میانگین رشد سالانه به میزان یک واحد درصد برای سه سال آینده (آن‌گونه که صندوق در 40 درصد موارد انجام می‌دهد) رشد را در سه سال پس از آن یک درصد کامل پایین می‌آورد. پیش‌بینی‌های خوب دولت‌ها و بنگاه‌ها را امیدوار می‌سازد و آنها بدهی بیشتری انباشته می‌کنند. به دنبال آن است که دردسرها شروع می‌شوند. پیش‌بینی رشد و (به‌ویژه) رکودها دشواری بسیار زیادی دارد. پیش‌بینی‌کنندگانی که دوست ندارند ابرهای تیره را در افق ببینند معمولاً پیش‌بینی درستی انجام نمی‌دهند. تحلیلگران از این می‌ترسند که اوضاع بد خود-تقویت‌کننده شود. جدا شدن از جماعت و پیش‌بینی غلط رکود بسیار بیشتر از عدم پیش‌بینی آن به همراه دیگران به شهرت و اعتبار پیش‌بینی‌کننده آسیب می‌زند. موریس آبسفلد اقتصاددان ارشد صندوق در سال‌های 2018-2015 می‌گوید: علاوه بر این، فشار از جانب دولت‌ها نیز آغاز می‌شود. به گفته او فشارهای داخلی برای دستکاری پیش‌بینی‌ها با هدف توجیه یک بسته وام‌دهی قطعاً مساله مهمی است. مقاله پژوهشگران صندوق در سال 2014 نشان می‌دهد که پیش‌بینی‌کنندگان درست در زمانی که یک کشور قصد اجرای یک برنامه را دارد خوش‌بینی بیشتری به دست می‌آورند. دفتر ارزیابی‌های مستقل صندوق (IEO) اذعان دارد که پیش‌بینی‌ها در پرونده‌های بزرگ اعطای بسته نجات خوش‌بینانه هستند اما در اولین بازبینی پرونده در سه ماه بعد پیش‌بینی‌ها اصلاح می‌شوند (البته تا آن زمان توافق‌نامه‌ها امضا شده‌اند). برخی اقتصاددانان صندوق خوش‌بین‌تر از دیگران هستند. اقتصاددانان کم‌تجربه کشورهای فقیر نیز در پیش‌بینی‌ها اشتباه می‌کنند. طبق گزارش مشترک بانک جهانی و اندیشکده «موسسه حاکمیت منابع طبیعی» که در سال 2017 انتشار یافت «اگرچه کشف نفت و مواد معدنی بلافاصله به افزایش رشد اقتصادی منجر نمی‌شود پیش‌بینی‌کنندگان در صندوق بینالمللی پول آن را نشانه‌ای بر تقویت سریع رشد می‌دانند». عدم ثبات پیش‌بینی‌ها در صندوق انتقادهایی را برانگیخته است. از زمان بروز همه‌گیری کرونا صندوق پیش‌بینی خود از رشد کشورهای ثروتمند در سال 2020 را سه واحد درصد بیشتر از پیش‌بینی رشد کشورهای توسعه‌یافته پایین آورده است. این امری غیرعادی تلقی می‌شود. قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی در کشورهای فقیر حداقل به همان شدت کشورهای ثروتمند رعایت می‌شود. اما پاسخ‌های بودجه‌ای به بحران در کشورهای فقیر بسیار ضعیف‌ترند و جریان خروج سرمایه و فشارهای ارزی تهدید‌هایی بزرگ هستند. شاید پیش‌بینی‌های صندوق در مورد کشورهای فقیر به این دلیل خوش‌بینانه است که صندوق نمی‌خواهد از آنها حمایت کند. صندوق ادعا می‌کند که موفقیت چین در مهار کرونا باعث شد پیش‌بینی‌های مربوط به کشورهای در حال توسعه مثبت باشند و وام‌دهی‌های صندوق هیچ تاثیری بر پیش‌بینی‌های رشد ندارد. بانک جهانی یکی دیگر از پیش‌بینی‌کنندگان بزرگ اوضاع کشورهای فقیر به‌شمار می‌رود. پیش‌بینی‌های بانک در مورد شرایط آفریقا و خاورمیانه در دهه گذشته از پیش‌بینی‌های صندوق صحیح‌تر بودند اما عملکرد بانک در مورد آمریکای لاتین بدتر بود (هرچند تفاوت اندکی بین پیش‌بینی‌های دو نهاد وجود داشت). در مجموع، مقایسه پیش‌بینی‌های هر دو نهاد که هر سال در ماه ژانویه منتشر می‌شوند حاکی از آن است که صندوق بینالمللی پول در پیش‌بینی رکود در کشورهای فقیر هنوز بهتر از بانک جهانی عمل می‌کند. آقای آبسفلد می‌گوید شاید افراد انتظار زیادی از پیش‌بینی‌ها ندارند. پیش‌بینی‌ها ممکن است نماینده انتظار بروز محتمل‌ترین رویداد باشند اما شانس بزرگ بودن آن رویداد بسیار اندک است. شما چیزی سودمند دریافت می‌کنید اما در مجموع آنچه دریافت می‌کنید صحت زیادی ندارد.
منبع: اکونومیست
