تحت تأثیر سیاستهای پولی
اقتصاد کلان در سال 2025 به کدام سمت میرود؟
با توجه به دادههای اقتصادی اخیر و پیشبینیهای ارائهشده در شاخصهای کلیدی، بهویژه در ایالاتمتحده و چین، به نظر میرسد که بازارهای جهانی در ماههای آتی تحت تاثیر تحولات اقتصادی و تغییرات در سیاستهای پولی قرار خواهند گرفت. این تغییرات نهتنها بر نرخ تورم، بلکه بر تصمیمات بانکهای مرکزی و وضعیت کلی بازار کار و تقاضا در اقتصادهای بزرگ تاثیرگذار خواهند بود. در این نوشتار، سعی شده به بررسی شاخصهای اقتصادی کلیدی که در چند روز گذشته منتشر شدهاند، پرداخته شود. این شاخصها ابزار مهمی برای تحلیل تحولات اقتصادی جهانی و پیشبینی روندهای بازارهای مالی هستند. بررسی شاخصهای کلیدی ایالاتمتحده، منطقه یورو و چین میتواند تصویری جامع از چشمانداز اقتصادی ارائه دهد و نشان دهد که چگونه این تغییرات بر بازارهای مالی، کالاها و سرمایهگذاریها اثرگذار خواهند بود.
وضعیت تورم و سیاستهای پولی فدرالرزرو
در ایالاتمتحده، بانک مرکزی در موقعیتی پیچیده قرار گرفته است، جایی که دادههای اقتصادی سیگنالهای متناقضی ارسال میکنند. از یکسو، مدعیان اولیه بیکاری به ۲۲۳ هزار نفر افزایش یافته است که نشاندهنده فشار ملایم بر بازار کار و کاهش جذب نیروی کار در برخی صنایع است. در حالی که این رقم هنوز در محدودهای نیست که نشاندهنده ضعف گسترده در اشتغال باشد، اما تداوم این روند میتواند نشاندهنده آغاز مرحلهای جدید از کاهش تقاضای نیروی کار باشد. این مسئله بهویژه در شرایطی اهمیت دارد که فدرالرزرو برای تصمیمگیری در مورد نرخ بهره، بهدقت تحولات بازار کار را زیر نظر دارد. با توجه به آنکه اقتصاد ایالاتمتحده بهطور همزمان در حال تعدیل رشد و حفظ نرخ اشتغال است، فشارها بر سیاستگذاران برای تعیین مسیر آینده نرخ بهره افزایش یافته است.
از سوی دیگر، شاخص مدیران خرید (PMI) بخش خدمات که از سوی اسانپی گلوبال منتشر شده، به 8 /52 کاهش یافته است که نشاندهنده کاهش سرعت رشد در این بخش کلیدی از اقتصاد است. این کاهش بهویژه در شرایطی رخ داده که بخش خدمات تاکنون بهعنوان یکی از موتورهای رشد اقتصاد عمل کرده و توانسته ضعف در بخش تولید را جبران کند. با این حال، افت تدریجی این شاخص را میتوان بهعنوان نشانهای از کاهش قدرت خرید مصرفکنندگان و تعدیل الگوی مخارج خانوارها در مواجهه با شرایط جدید اقتصادی تعبیر کرد. افزایش نرخهای بهره در دوره اخیر، از یکسو هزینه تامین مالی را برای خانوارها افزایش داده و از سوی دیگر، با کاهش دسترسی به اعتبار ارزان، رفتار مصرفی را به سمت احتیاط بیشتر سوق داده است. در چنین فضایی، انتظار میرود که ترکیب تقاضای موثر در اقتصاد دستخوش تغییراتی شود که در آن، وزن هزینههای ضروری افزایش یافته و سهم مخارج غیرضروری در سبد مصرفی خانوارها کاهش یابد. در مجموع، اقتصاد ایالاتمتحده در وضعیت دوقطبی قرار دارد؛ در حالی که بخش تولیدی تحت فشار قرار گرفته، با سرعتی کمتر از گذشته بخش خدمات همچنان در حال رشد است. این وضعیت باعث شده تا بازارها بهدقت نشانههای چرخش در سیاستهای پولی فدرالرزرو را دنبال کنند، چراکه هرگونه نشانهای از کاهش بیشتر رشد اقتصاد میتواند مسیر کاهش نرخ بهره را تسریع کند.
انتظارات بازار از نرخ بهره
انتظارات بازار در مورد تغییرات نرخ بهره در ایالاتمتحده نشان میدهد که چرخش احتمالی سیاستهای پولی فدرالرزرو به سمت کاهش نرخ بهره، بهتدریج در قیمتگذاریها و تصمیمات سرمایهگذاران منعکس شده است. در حالی که تحلیلگران در نشست ژانویه ۲۰۲۵، تقریباً 5 /99 درصد احتمال میدهند که نرخ بهره در محدوده 50 /4-25 /4 درصد ثابت بماند، اما این اطمینان در نشستهای بعدی کاهش یافته و انتظارات کاهش نرخ بهره بهتدریج تقویت میشود. در نشست مارس ۲۰۲۵، احتمال کاهش نرخ 25 /4-00 /4 درصد به 2 /30 درصد افزایش یافته و این روند تا ژوئن ۲۰۲۵ با تخمین 6 /26 درصد احتمال کاهش نرخ به 00 /4-75 /3 درصد ادامه مییابد.
این انتظارات منعکسکننده تغییرات در دادههای کلیدی اقتصاد آمریکاست؛ جایی که ملایم شدن فشار بر بازار کار و کاهش تدریجی تورم، زمینه را برای کاهش سیاستهای انقباضی فراهم میکند. روند افزایشی ادعاهای اولیه بیکاری و ضعف آشکار در بخش تولیدی، هرچند هنوز نشانهای از یک رکود جدی در بازار کار ارائه نمیکند، اما میتواند زنگ هشداری برای کاهش رشد اقتصاد و تضعیف تقاضای نیروی کار در تولید و خدمات باشد.
در چنین شرایطی، فدرالرزرو احتمالاً به سمت تعدیل سیاستهای پولی خود حرکت خواهد کرد تا از عمیقتر شدن فشارهای رکودی جلوگیری کند. این در حالی است که بانک مرکزی همچنان با چالشی دوگانه روبهرو است: از یکسو، تورم باید به سطح هدف نزدیکتر شود و از سوی دیگر، حفظ پایداری در بازار کار و رشد اقتصاد نیازمند سیاستهای حمایتیتر خواهد بود. سرمایهگذاران اکنون چشمانتظار دادههای آتی هستند که میتواند سرعت و عمق این چرخش سیاستی را تعیین کند.
بازارهای جهانی و تاثیر سیاستهای پولی
در شرایطی که بازارها احتمال کاهش نرخ بهره را افزایش دادهاند، قیمت طلا در سطح 1 /2743 دلار در هر اونس تثبیت شده است. با توجه به رابطه معکوس میان نرخ بهره واقعی و قیمت طلا، اگر فدرالرزرو در نیمه دوم سال کاهش نرخها را آغاز کند، احتمال رشد بیشتر قیمت طلا تا ۲۸۰۰ دلار در هر اونس وجود دارد. کاهش ذخایر نفت خام آمریکا به 017 /1 میلیون بشکه نشان میدهد که تقاضا همچنان قوی باقی مانده است. اما کاهش قیمت نفت خام به 70 /73 دلار در هر بشکه بازتابی از نگرانیهای بازار در مورد کاهش رشد اقتصادی جهانی است. از سوی دیگر، اگر نفت وارد یک فاز صعودی ناگهانی شود (ناشی از تنشهای ژئوپولیتیک یا کاهش تولید اوپک)، این روند میتواند تورم را دوباره به مسیر صعودی برگرداند و فدرالرزرو را وادار کند که در کاهش نرخ بهره محتاطتر عمل کند.
تحولات اروپا و سیاستهای بانک مرکزی اروپا (ECB)
در منطقه یورو، دادههای اخیر از بهبود نسبی در وضعیت اقتصادی حکایت دارند. شاخص PMI ترکیبی منتشرشده از سوی گروه HCOB برای ژانویه به 2 /50 رسیده که نشاندهنده بازگشت ملایم به رشد اقتصاد است. با این حال، نرخ تورم همچنان یکی از نگرانیهای اصلی بانک مرکزی اروپا (ECB) است که ممکن است باعث ادامه سیاستهای پولی سختگیرانهتر در این منطقه شود.
چشمانداز اقتصاد چین و تاثیر آن بر بازارهای جهانی
در چین، نشانههایی از کند شدن رشد اقتصاد مشاهده میشود. شاخص PMI ترکیبی از 2 /52 در ماه گذشته به 1 /50 کاهش یافته که میتواند نشاندهنده کاهش فعالیت اقتصادی باشد. با این حال، افزایش فروش خانههای جدید به ۶۹۸ هزار واحد نشان میدهد که بازار املاک همچنان یکی از عوامل محرک اقتصاد چین باقی مانده است. چین بهعنوان موتور رشد اقتصادی جهان همچنان نقشی کلیدی در روند تقاضای جهانی برای کالاهای اولیه، انرژی و فلزات ایفا خواهد کرد.
جمعبندی و چشمانداز آینده
اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۵ در نقطهای حساس قرار گرفته است، جایی که فرصتهای جدید و چالشهای ساختاری بهطور همزمان بر تصمیمگیریهای اقتصادی سایه انداختهاند. ایالاتمتحده در مرکز این تحولات قرار دارد، چراکه بازارها بهطور گسترده کاهش نرخ بهره فدرالرزرو را قیمتگذاری کردهاند. با این حال، تورم چسبنده و احتمال بازگشت فشارهای قیمتی در صورت افزایش ناگهانی تقاضا یا شوکهای عرضه، ریسکهایی جدی برای سیاستگذاران ایجاد میکنند. دوگانگی رشد اقتصادی نیز بر این وضعیت افزوده است، جایی که بخش تولیدی تحت فشار قرار دارد، اما بخش خدمات، هرچند با سرعت کمتری همچنان رشد میکند.
در منطقه یورو، دادههای اخیر نشاندهنده ثبات نسبی در فعالیتهای اقتصادی است. با وجود این، تورم هستهای بالا و نگرانی از نوسانات احتمالی در عرضه انرژی، بانک مرکزی اروپا (ECB) را مجبور به ادامه سیاستهای محتاطانه خود کرده است. در چنین شرایطی، سیاستگذاران اروپایی با چالش ایجاد تعادل میان مهار تورم و جلوگیری از رکود عمیقتر مواجه هستند.
در چین، موتور رشد اقتصادی جهان، بهرغم کند شدن کلی فعالیتهای اقتصادی، بازار املاک بهعنوان یک عامل حیاتی برای تحریک تقاضا و حفظ رشد باقی مانده است. با این حال، کاهش سرعت رشد تولید صنعتی و ضعف در شاخصهای صادراتی میتواند فشارهای بیشتری بر اقتصاد این کشور وارد کند و بر تقاضای جهانی برای کالاها و مواد اولیه تاثیرگذار باشد.
برای سرمایهگذاران، رصد دقیق دادههای کلیدی مانند نرخ تورم، وضعیت بازار کار و سیگنالهای بانکهای مرکزی در سطح جهانی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. در حالی که کاهش نرخ بهره میتواند فرصتی برای رشد اقتصاد و بازگشت سرمایهگذاریها فراهم کند، نباید از خطرات بالقوه ناشی از نوسانات قیمت انرژی، تنشهای ژئوپولیتیک و تاثیرات طولانیمدت تورم بر اقتصاد جهانی غافل شد. در نهایت، سال ۲۰۲۵ میتواند سال تعیینکنندهای برای بازآرایی اقتصاد جهانی باشد، جایی که سیاستگذاران باید با دقت بیشتری نسبت به مدیریت این ریسکها و فرصتها اقدام کنند.