دوراهی سبز و قرمز بازارهای جهانی

اقبال عمومی سرمایه‌گذاران از بازارهای کالایی و بخش قابل توجهی از بازارهای سهام دنیا همچنان در هفته گذشته ادامه داشت؛ در این میان نفت همچنان یکه‌تاز استمرار روند افزایشی بود و همین موضوع نیز باعث شد تا بازده عملکردی تولیدکنندگان حوزه انرژی در بازار سرمایه ایالات متحده آمریکا از سایر گروه‌ها بیشتر باشد. همچنین در هفته منتهی به 12 فوریه ارزش بازارهای سهام دنیا به رکورد تاریخی خود رسید که به عقیده برخی از تحلیلگران این ارزش حبابی بوده و از همین رو سقوط یکباره این بازار دور از انتظار نیست.

هشدار رشد بهای نفت برای تولیدکنندگان اوپک

در حالی که بهای بسیاری از کامودیتی‌ها ظرف هفته‌های اخیر نوسانات متعددی داشته و با فراز‌و‌فرود همراه بودند اما نفت یکه‌تاز بازارهای کالایی شده و روند افزایشی قیمت آن که از روزهای اول فوریه آغاز شده همچنان ادامه دارد، به گونه‌ای که قیمت هر بشکه نفت برنت در آخرین روز از معاملات هفته قبل یعنی جمعه 12 فوریه به 65 /62 دلار به ازای هر بشکه رسید که این رقم بیشترین میزان بهای معامله این محصول پس از ژانویه 2020 است.

احسان عبدالجبار، وزیر نفت عراق که دومین تولیدکننده بزرگ اوپک به‌شمار می‌رود، در کنفرانس مطبوعاتی‌ای که در هفته قبل داشت قیمت نفت را برای سه ‌ماه دوم سال 2021 رقمی در حدود 60 دلار و برای سه‌ ماه سوم این سال در حدود 63 دلار پیش‌بینی کرد. عبدالجبار در این کنفرانس از برگزاری جلسه میان اعضای اوپک‌پلاس در 4 مارس خبر داد و عنوان کرد که احتمالاً اعضا موافقت می‌کنند که سطح تولید نفت تا آوریل 2021 در میزان تعیین‌شده باقی بماند. وی در کنفرانس مطبوعاتی خود از تلاش این کشور برای پایبندی به توافق کاهش تولید اوپک خبر داد. اما محقق شدن این کاهش تولید را وابسته به همکاری منطقه خودمختار کردستان عراق دانست که ظرف این مدت حاضر به کاهش تولید نشده است. این کشور از ماه می تا دسامبر 2020 روزانه 90 هزار بشکه بیش از سهمیه تعیین‌شده از سوی اوپک‌پلاس نفت تولید و روانه بازار کرده است. عراق با بحران جدی اقتصادی روبه‌رو بوده و بنابراین کاهش تولید نفت در آن به سادگی امکان‌پذیر نخواهد بود. 90 درصد درآمدهای دولت این کشور از طریق فروش نفت تامین می‌شود.

اگرچه رشد بهای نفت خبری خوش برای تولیدکنندگان این محصول به‌خصوص در کشورهای با درآمد کمتر محسوب می‌شود؛ اما این افزایش بها همواره همانند تیغی دولبه نیز عمل می‌کند. تولید نفت در نقاط مختلف دنیا هزینه‌ای متفاوت دارد و بخش قابل توجهی از ذخایر نفت ایالات متحده آمریکا در نرخی بالاتر از 60 دلار به ازای هر بشکه دارای توجیه اقتصادی برای تولید می‌شوند. از همین رو همواره صعود نفت به بالای این کانال قیمتی به معنی افزایش تولید و عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان آمریکایی به‌شمار می‌رود.

خبر افزایش تعداد سکوهای فعال نفتی در ایالات متحده آمریکا در هفته‌های اخیر یکی از تبعات روند مستمر روبه‌رشد قیمت نفت و مثبت برآورد شدن این بازار بوده است. خبرگزاری رویترز نیز در هفته گذشته در این رابطه گزارشی منتشر کرد و سقف قیمتی 57 دلار به ازای هر بشکه نفت را زنگ خطری برای کشورهای عضو اوپک دانست؛ این خبرگزاری در گزارش خود آورده هرگاه میانگین قیمت هر بشکه نفت از مرز 57 دلار بر بشکه عبور کند، شاهد رشد تولید نفت از سوی تولیدکنندگان آمریکایی هستیم.

شرکت نفت و گاز بیکر هیوز در گزارش هفته قبل خود خبر داد که تعداد دکل‌های نفتی ایالات متحده آمریکا رشدی قابل توجه داشته و از 172 دکل فعال در آگوست 2020 به 295 مورد رسیده که شش مورد از این دکل‌ها هفته قبل فعال شده‌اند. این موضوع می‌تواند سهم کشورهای عضو گروه اوپک را از بازارهای جهانی بکاهد.

بنابراین اگرچه کاهش عرضه نفت از سوی کشورهای اوپک سیاستی در جهت رشد قیمت و افزایش سودآوری این تولیدکنندگان به‌شمار می‌رود اما همواره این خطر نیز وجود دارد که با افزایش بهای نفت، تولیدکنندگان جدیدی نیز وارد بازار شوند و رقابت را برای سایر تولیدکنندگان دشوار کنند. حال باید دید که گروه اوپک‌پلاس چه تصمیمی در این زمینه می‌گیرد. توافق فعلی کاهش تولید نفت این گروه تا پایان ماه مارس است.

اغلب تحلیل‌ها از بازار نفت بر بخش عرضه استوار شده اما توجه به تقاضا نیز اهمیتی قابل توجه در رسیدن به پیش‌بینی صحیح از این بازار دارد. در حالی که عرضه نفت به بازارهای جهانی در ماه‌های ابتدایی سال 2021 کاهشی بوده، برآورد می‌شود سطح تقاضا برای این محصول افزایشی باشد.

در این میان روند تقاضا از سوی چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت دنیا تاثیری بسزا در این بازار دارد. اگرچه شیوع کووید 19 در چین ظرف ماه‌های ابتدایی سال 2020 از میزان تقاضا در این کشور کاست؛ اما این روند ادامه‌دار نبود. در حال حاضر پالایشگاه‌های چینی برآورد می‌کنند با توجه به رشد نیاز داخلی این کشور به بنزین، تقاضا برای واردات نفت چین در سال جاری میلادی افزایشی شود.

شیوع کووید 19 به ترویج استفاده از خودروهای شخصی در این کشور منجر شده؛ در عین حال آژانس بین‌المللی انرژی خبر از افزایش تقاضا برای خودروهای شاسی‌بلند در چین و ایالات متحده آمریکا می‌دهد که این موضوع می‌تواند به رشد مصرف نفت در این کشورها منجر شود؛ هر خودرو شاسی‌بلند نسبت به خودروهای معمولی 20 درصد سوخت بیشتری مصرف می‌کند و بنابراین نمی‌توان از تاثیر این تغییر سلیقه در مشتریان بر بازار نفت غافل شد. برآورد می‌شود که تقاضای بنزین چین ظرف سال‌های پیش‌رو همچنان افزایشی باشد و این تقاضا در سال 2025 به اوج خود برسد.

البته در حال حاضر سرانه مصرف نفت چین حدود یک‌سوم کشورهای OECD است؛ بنابراین این کشور پتانسیل قوی برای افزایش مصرف نفت دارد. البته میزان رشد تقاضا برای نفت در این کشور کاملاً به برنامه‌های دولت این کشور در حمایت از انرژی‌های پاک بستگی دارد. با وجود این برآورد می‌شود که حداقل تا سال 2025 این برنامه‌ها نتواند از سطح تقاضای داخلی این کشور بکاهد.

سقف‌شکنی در بازارهای سهام دنیا با طعم حباب

اغلب بازارهای سهام دنیا در هفته منتهی به 12 فوریه همانند هفته قبل‌تر روند افزایشی داشتند به گونه‌ای که ارزش بازار سهام دنیا در هفته منتهی به 12 فوریه به 110 تریلیون دلار رسید که این رقم معادل 126 درصد GDP دنیا و رکوردی تاریخی محسوب می‌شود. همچنین وال‌استریت برای دومین هفته متوالی به سقف سود رسید. به گزارش رویترز بازار سهام ایالات متحده آمریکا در هفته منتهی به 12 فوریه با استقبال سرمایه‌گذاران مواجه شد. اگرچه عوامل متعددی در سوق دادن سرمایه‌گذاران به این بازار نقش داشتند اما انتظار برای تزریق نقدینگی در ایالات متحده آمریکا و همچنین افت بیت‌کوین پس از رسیدن به رکورد تاریخی 49 هزاردلاری را باید مهم‌ترین عامل رشد بازار سهام ظرف هفته قبل دانست.

ارزش بیت‌کوین با تایید شرکت‌های بزرگی همانند تسلا که عبارت بود از خبر سرمایه‌گذاری 5 /1 میلیارددلاری این شرکت بر روی این ارز دیجیتال و بیان این موضوع که تسلا بیت‌کوین را در خرید خودروهای برقی خود، قبول خواهد کرد، رشد قابل توجهی داشت و ظرف یک هفته بازده 20درصدی را نصیب سرمایه‌گذران خود کرد؛ هر چند این روند رو‌به‌رشد ادامه‌دار نشد و در ادامه ارزش آن با افت 8 /0درصدی به رقم 47613 رسید.

همچنین بلومبرگ نیز در گزارش خود پیش رفتن بسته محرک اقتصادی دولت ایالات متحده آمریکا را عامل مهمی در افزایش بازار سهام این کشور دانست. در واقع بخشی از رشد ایجادشده در این بازار به این علت است که سرمایه‌گذاران آمریکایی بر این باورند که بسته حمایتی دولت می‌تواند کمک زیادی به اقتصاد این کشور کند؛ در عین حال تزریق واکسن در این کشور با جدیت ادامه دارد و رو به گسترش است که این موضوع نیز عاملی در جهت بهبود وضعیت سرمایه‌گذاری در این کشور به‌شمار می‌رود.

همچنین بررسی بازار سهام ایالات متحده بیانگر آن است که ظرف هفته گذشته بازده عملکردی تولیدکنندگان حوزه انرژی از سایر گروه‌ها بیشتر بوده که با توجه به رشد قیمتی به‌وجود‌آمده در بهای محصولات این بخش این افزایش قابل توجیه است؛ اما سهام شرکت‌های اروپایی بعد از انتشار داده‌های اقتصادی این منطقه که بیش از حد انتظار منفی بود، کاهشی شد.

در این میان آرتور هوگان استراتژیست ارشد بازار مالی بر این باور است که بازار سهام آمریکا دو هفته متوالی رشد را تجربه کرده و سقوط یکباره این بازار دور از انتظار نیست. اگرچه واکسیناسیون در دنیا ادامه دارد، اما اخباری از جهش ویروس و شیوع گونه‌های جدید کووید 19 در دنیا منتشر می‌شود که لزوماً واکسن‌های فعلی در مقابل این ویروس‌ها مصونیت به وجود نمی‌آورند و این موضوع می‌تواند باعث به تاخیر افتادن بهبود اقتصادی شود. همچنین در صورت عملیاتی شدن بسته‌های محرک اقتصادی دولت جو بایدن بر هزینه‌های دولت افزوده شده که این موضوع در بلندمدت لزوماً تاثیری مطلوب در بازارها ندارد.

عبور ارزش بازارهای سهام دنیا از 100 درصد تولید ناخالص دنیا (GDP) به مفهوم حباب در قیمت سهام نیز تلقی می‌شود و بنابراین می‌توان اذعان کرد که به واقع خطر در کمین سرمایه‌گذاران بازارهای سهام قرار دارد.

پلاتین یکه‌تاز فلزات گرانبها

در میان سه فلز گرانبها یعنی طلا، نقره و پلاتین طی یک هفته قبل پلاتین وضعیتی به مراتب مطلوب‌تر داشت به گونه‌ای که این فلز گرانبها ظرف هفته منتهی به 12 فوریه رشدی 11درصدی را تجربه کرد و به قیمت 1253 دلار به ازای هر اونس رسید. پلاتین از ابتدای امسال تا پایانه هفته منتهی به 12 فوریه رشدی 46 /20درصدی داشته است.

معاملات نقره در هفته گذشته اگرچه رشدی همانند پلاتین را تجربه نکردند اما وضعیت نسبتاً مطلوبی داشتند به گونه‌ای که هر اونس از این فلز ظرف هفته منتهی به 12 فوریه افزایشی 49 /1درصدی داشت و به 27 دلار و 35 سنت رسید. همچنین در این تاریخ بهای هر اونس نقره ظرف یک ماه رشدی 95 /1درصدی دارد و قیمت نسبت به سال قبل افزایشی 76 /3درصدی داشت.

قیمت هر اونس طلا در روز 12 فوریه به 1823 دلار رسید که نسبت به نرخ معامله این محصول در روز قبل کاهشی هرچند اندک داشت. البته این فلز گرانبها در هفته منتهی به 12 فوریه رشدی 68 /0درصدی را تجربه کرد اما نوسان یک‌ماهه نرخ آن منفی 06 /1 درصد بود و بهای هر اونس طلا نسبت به سال قبل در چنین روزی کاهشی 83 /3درصدی داشت.

حال این سوال مطرح است که چرا طلا در رالی صعود از رقبای خود جا مانده و در واقع بازار را به آنها واگذار کرده است؟ گسترش واکسیناسیون و انتظار بهبود اقتصادی با تزریق محرک‌ها از سوی بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا عواملی هستند که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به سمت بازارهای پرریسک‌تر حرکت کنند. درواقع در حالی که شیوع کووید‌19 در سال گذشته و عدم اطمینان نسبت به آینده باعث ریزش بسیاری از بازارها از جمله سهام، کامودیتی‌ها و... و استقبال خریداران از طلا به‌عنوان سرمایه‌گذاری امن شد؛ در شرایط کنونی با توجه به آغاز واکسیناسیون و ایجاد امیدواری نسبت به آینده، تعادلی نسبی حداقل از منظر روانی شکل گرفته که باعث سوق دادن سرمایه به سمت بازارهای پرریسک‌تر شده است.

در این میان اتفاقاتی همچون احتمال افزایش کسری بودجه ایالات متحده آمریکا در سال بعد سرمایه‌گذاران را به سمت طلا سوق می‌دهد تا در پورتفوی خود سرمایه‌گذاری ایمن در مقابل خطرات تورمی ناشی از این کسری بودجه داشته باشند. بنابراین اگرچه طلا در این هفته شانس رشد نداشت اما بسیاری از تحلیلگران سقوط این فلز را دورخیزی برای جهشی جدید تلقی می‌کنند.

افزایش قابل توجه بهای پلاتین و رشد نسبی نقره درست زمانی که طلا وضعیتی چندان مطلوبی نداشت را باید در بازار تقاضای مصرفی این دو فلز جست‌وجو کرد. در واقع احیای تقاضا برای خرید خودرو ظرف هفته‌های اخیر باعث شده تا قیمت پلاتین در مسیر رشد قرار گیرد و البته نقره نیز از این خبر بی‌نصیب  نماند.پیتر هوگ مدیر موسسه تجارت فلزات کیتکو معتقد است چرخه گاوی در بازار فلزات گرانبها و فلزات پایه به پایان نرسیده و تغییر در این وضعیت با بازنگری در سیاست پولی فدرال‌رزرو ممکن می‌شود. در واقع تا زمانی که بانک‌های مرکزی سیاست‌های پولی انقباضی را آغاز نکنند، چرخه افزایشی در بازار کامودیتی‌ها استمرار دارد. هرچند که بعید به نظر می‌رسد تا پیش از اواسط سال 2022 شاهد تغییر در سیاست‌های پولی دولت‌های بزرگ باشیم. در چنین شرایطی روندی مشابه وضعیت کنونی در بازارها ادامه پیدا می‌کند و بازار فیزیکی سکه و شمش طلا و نقره نیز در کوتاه‌مدت و میان‌مدت با افزایش پرمیوم روبه‌رو می‌شود.

روز خوش فلزات پایه

بهای تمامی فلزات پایه در بورس فلزات لندن ظرف هفته گذشته منتهی به 12 فوریه روندی افزایشی داشت. استمرار روند کاهشی شاخص دلار آمریکا یکی از مهم‌ترین پارامترهایی بود که سرمایه‌گذاران را به این بازار کشاند؛ استمرار روند رو به رشد بهای نفت در هفته گذشته مولفه دیگری بود که همچون موتور محرک سایر بازارهای کالایی و به‌خصوص فلزات پایه عمل کرد. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کامودیتی‌ها در دنیا نیز اعلام کرد ظرف دو ماه اخیر هیچ‌گونه فرد آلوده جدیدی به کووید 19 در این کشور مشاهده نشده. این خبر باعث ایجاد خوش‌بینی نسبت به افزایش تقاضای مصرفی برای تمامی کامودیتی‌ها شد که این موضوع نیز پارامتری مهم در جهت رشد قیمتی فلزات پایه بود.در این میان مس بیش از سایر فلزات پایه با استقبال خریداران روبه‌رو شد. به گونه‌ای که مس در کنار نفت، ذرت و گندم بیشترین رشد تقاضا و افزایش موقعیت خرید Long را در هفته گذشته داشت که این موضوع می‌تواند به مفهوم استمرار روند افزایشی قیمت برای این فلز باشد. در نهایت بهای هر تن کاتد مس در روز 12 فوریه به نرخ هشت هزار و 270 دلار به ازای هر تن رسید که این رقم بیشترین نرخ معامله این محصول پس از سال 2012 بود.