ترس و لرز بازارها

سایه فتحی: با آغاز نشست گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در هفته گذشته نگرانی‌ها نسبت بازگشت ایران به لیست سیاه FATF با توجه به عدم تصویب لوایح مرتبط با آن به ویژه در بین فعالان اقتصادی کشور بالا گرفت به‌طوری که بازارها به ویژه بازار ارز نسبت به این مساله واکنش نشان دادند، چراکه یکی از موضوعات این نشست، بررسی وضعیت ایران در عمل به رهنمودهای FATF بود. پیش از این، گروه ویژه اقدام مالی در بیانیه خود در مهرماه امسال اعلام کرده بود در صورت عدم پیوستن ایران به دو کنوانسیون CFT و پالرمو، اقدامات تقابلی علیه ایران باز خواهد گشت و این به معنای قطع روابط مالی و تجاری ایران با جهان خواهد بود. اگرچه در زمان نگارش این مطلب هنوز تصمیم نهایی نشست FATF، مشخص نشده است. البته در این باره علی ربیعی سخنگوی دولت در روز چهارشنبه گذشته، گفته که هر تصمیمی در جلسه FATF اخذ شود، قرار است اقتصاد کشور به گونه‌ای طراحی شود که آسیبی نبیند. حتی با رفتن به لیست سیاه اتفاق خاصی برای اقتصاد کشور رخ نخواهد داد. یک روز قبل از آن هم رئیس کل بانک مرکزی گفته بود این احتمال هست که بگویند ایران وارد لیست سیاه شود ولی احتمال قوی‌تر این است که آن کار را انجام ندهند، چون بعید است خودشان وارد این مسیر شوند. به گفته عبدالناصر همتی هر اتفاقی درباره FATF بیفتد از آنجا که 90 درصد معاملات تجاری ما از مسیرهای تحریم‌ناپذیر انجام می‌شود، نمی‌تواند تاثیری در این مقطع در بازار ارز و روابط تجاری ما داشته باشد. سخنان اخیر همتی در حالی است که او چندی پیش در مصاحبه با «المانیتور» عنوان کرده بود که پیوستن به FATF یکی از پیش‌نیازهای مبادلات بانکی بین‌المللی است؛ بنابراین طبیعی است که همه بانک‌ها پیروی از قوانین این نهاد را به عنوان پیش‌نیاز در نظر داشته باشند. در آن زمان گفته شد، سخنان رئیس کل بانک مرکزی بیشتر یک سیگنال آشکار برای مخالفان داخلی FATF بود، که اگر ایران وارد لیست سیاه شود، انتظار همکاری بانکی و تسویه مبادلات مالی از روسیه و چین را نیز نباید داشت. چراکه پیش از این بانک‌های روسیه و چین به ایران هشدار داده بودند که در صورتی که FATF ایران را در لیست سیاه قرار دهد، هیچ مبادله مالی با تهران نخواهند داشت. اخیراً هم مقامات روسی در نامه‌ای به ایران اعلام کرده بودند که FATF را بپذیرید وگرنه مشکلاتی ایجاد می‌شود. اما نامه روس‌ها و هشدار بانک‌های روسیه و چین در مورد پیوستن به FATF چه معنا و مفهومی دارد؟! در حالی که مخالفان پذیرش FATF معتقدند قبول کردن رهنمودهای گروه ویژه اقدام مالی در شرایط تحریمی، دور زدن تحریم‌ها را سخت‌تر از قبل خواهد کرد! مگر نه اینکه این دو کشور که جزو دوستان کشورمان هستند در دور زدن تحریم‌ها به ایران کمک می‌کنند. با این حال در هفته گذشته شاهد بودیم بازارها تحت تاثیر احتمال بازگشت ایران به لیست سیاه FATF دچار التهاب شدند و بازار ارز و طلا قیمت‌های بالاتری را به نسبت قبل به ثبت رساندند. به هر ترتیب تصمیم گروه ویژه اقدام مالی هر چه باشد به این بهانه سناریوهای پیش‌روی بازارها را در صورت بازگشت ایران به لیست سیاه یا تداوم تعلیق، در پرونده پیش رو بررسی کرده‌ایم.