تهدید امینحضور
چرا ایران بهشت «قاچاق» شده است؟
آیسان تنها: سالهای طولانی است که دولتها به جای پرداختن به علتها، با معلولها برخورد میکنند. در زمینه تورم به جای آنکه اقتصاد کلان را کنترل کند، اقتصاد خرد را کنترل میکند. در بازار ارز به جای اصلاح سیاست ارزی، با دلالان بازار برخورد میکند و اخیراً رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا به جای اصلاح مجموعهای از سیاستهایی که قاچاق را تشدید میکنند، خواستار جمعآوری بازار امینحضور شده است. برخی از اقتصاددانان میگویند، اینگونه رفتارها که به جای برخورد با علتها، با معلولها برخورد میشود، مثل فردی است که از فرط گرمای هوا دماسنج را میشکند. ستاد چه میکند؟ ستاد مبارزه با قاچاق کالا که در سال 1381 تاسیس شد وظیفه مبارزه با کالا و ارز قاچاقی را دارد. اما آنگونه که آمارهای اعلامشده از سوی مقامات رسمی نشان میدهد اکنون سالهاست که قاچاق کالا با کمی نوسان بر همان میزان 25 میلیارد دلار ثابت مانده است و این یعنی این ستاد در انجام وظیفه خود موفق نبوده است. بنابراین هرقدر هم که با اقداماتی از قبیل نمایش امحای گسترده کالای قاچاق یا ورود ناگهانی به برخی بازارها سعی در تبلیغات گسترده درباره عملکرد این ستاد صورت بگیرد، با این حال آمارها نشان میدهد که موفقیت چشمگیری حاصل نشده است. برخی بر این باورند که اساساً ماهیت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بر پی اشتباهی بنا شده است و به همین دلیل راه به جایی نمیبرد. چندی پیش رئیس ستاد مبارزه با قاچاق اخیراً گفته: «هر چقدر تلاش میکنیم از پس بازار امینحضور برنمیآییم. تمام اقتدار و صلابت ما در این بازار زیر سوال میرود. باید امینحضور را جمع کنیم چون تا وقتی هست، قاچاق هم تمام نمیشود.» این سخنان یعنی مسوولان این ستاد میدانند که راه به جایی نمیبرند و حالا پاک کردن صورتمساله را به عنوان راهکار برگزیدهاند. اقتصاددانان معتقدند منشأ همه مشکلات سیاستگذاری است و اینکه دولت به جای اصلاح سیاستها به برخورد با بازارها روی بیاورد، قطعاً خطایی نابخشودنی است. در این مورد هم احتمالاً بعد از جمع کردن امینحضور باید بازار سپه و بعد بازار چراغ برق و خیابان ملت و بعد خیابان سعدی و لالهزار، فروشی، شوش و... جمع شود تا ریشه قاچاق خشکانده شود. در نهایت هم بهترین راهحل، تعطیل کردن شهر است. دولتها به ورود یا خروج پنهانی کالا و انسان از مبادی رسمی و غیررسمی بدون پرداخت عوارض و حقوق دولتی «قاچاق» میگویند اما این تعریف مورد قبول اقتصاددانانی که از تجارت آزاد دفاع میکنند، نیست. به عقیده آنها تجارت کالا (نه انسان و نه کالای غیرمشروع و غیرقانونی) در شرایط عمومی آزاد است و دولتها حق ندارند مبادله کالا را محدود کنند. در این پرونده به طور مشخص به این موضوع میپردازیم که چرا ایران بهشت کالای قاچاق شد و اگر قرار به برخورد با این پدیده است، چه باید کرد؟