سال رونق

  رضا طهماسبی: نامگذاری سال‌ها در لحظه تحویل سال توسط مقام معظم رهبری، پس از بیست و یک سال، به سنتی معمول بدل شده و انتظاری برای شنیدن آن در نخستین لحظات سال جدید ایجاد کرده است. با این حال پیش‌بینی می‌شد که با توجه به تعدد مسائل اقتصادی ملموس در جامعه و سخت شدن معیشت مردم در ماه‌های پایانی سال قبل، امسال نیز عنوانی مرتبط با حوزه اقتصاد داشته باشد اما احتمالاً کمتر کسی متصور بود در سالی که تحلیلگران منتظر تنگنای بیشتر، تورم بالاتر و فروغلتیدن به دوره رکود باشند، اسمی از رونق برده شود. با این حال رهبر انقلاب در پیام نوروزی خود به مساله تولید پرداخته و گفتند: «مساله تولید به نظر من مساله محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: «رونق تولید». باید همه تلاش کنند تولید در کشور رونق پیدا کند. از اول سال تا آخر سال ان‌شاءالله این معنا به صورت چشمگیری در کشور محسوس باشد. اگر این [طور] شد، امیدواریم که ان‌شاءالله حل مشکل اقتصادی راه بیفتد.»

نامگذاری سال 1398 اگرچه می‌تواند از منظر مولفه‌های اقتصادی که با ثابت فرض کردن شرایط کنونی (تداوم تحریم‌ها، عدم انجام اصلاحات بنیادی اقتصاد و...) دور از واقعیت و ذهن باشد در عین حال می‌تواند نوعی انگیزه‌دهی و امیدبخشی به فضای رو به نومیدی رفته اقتصاد کشور باشد. پیش‌بینی‌های نهادهای داخلی و بین‌المللی از اقتصاد ایران جملگی حاکی از رشد منفی اقتصادی یعنی کاهش تولید ناخالص داخلی نسبت به سال قبل است که به احتمال فراوان با کاهش صادرات و تولید نفت و فرآورده‌های نفتی به وقوع می‌پیوندند. همچنین این مساله خود به کاهش درآمدهای ارزی خواهد انجامید و مساله تامین ارز برای واردات مواد اولیه تولید، ماشین‌آلات و فناوری از خارج در تنگنای سخت‌تری قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی سخن گفتن از رونق تولید قاعدتاً به معنای رشد اقتصادی مثبت نیست اما می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای استفاده بهتر و جدی‌تر از فرصت‌های موجود باشد. می‌تواند آغازگر سیاست‌هایی باشد که به مساله تولید توجه داشته باشند نه مصرف؛ سیاست‌هایی که هر روز با وضع ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های تازه در امر صادرات و واردات، تولید را تهدید نکنند. سال رونق تولید می‌تواند پا پس گذاشتن از تزریق ارز ارزان برای واردات کالا و از صرفه انداختن تولید داخل باشد؛ می‌تواند سال دست برداشتن از سرکوب قیمت تولید داخلی در راستای تقویت تولید داخل باشد. حال که نامگذاری و در واقع هدف‌گذاری سال، رونق تولید است و مجموعه حاکمیت نیز خود را ملزم به تحقق این شعار می‌داند بهتر است همان‌گونه که رهبر انقلاب اعلام کردند که «اقتصاددان نیستند اما حرف‌های کارشناس‌ها را می‌خوانند، مطالعه می‌کنند، از آنها نظر می‌خواهند و نظرهای آنها را کاملاً با دقت می‌بینند»1 به توصیه اقتصاددانان عمل کند و ابزارهای قدیمی خود را که معمولاً تزریق ارز ارزان و سرکوب قیمت است و هر دو کاملاً ضدتولید داخل است، به کلی کنار بگذارد.