قماربازی مجازی

محبوبه فکوری: فضای کسب‌وکار نامساعد، همان‌قدری که عرصه را برای کسب‌وکارهای شفاف و شناسنامه‌دار تنگ کرده، به همان اندازه نیز فضا را برای قماربازان آن هم در نوع نوین خود فراهم کرده است. موضوع آن است که در همین فضای تیره‌و‌تار کسب‌وکار ایران که با ابرهای تیره بخشنامه‌های خلق‌الساعه و تصمیمات یک‌شبه پوشیده شده است، هستند کسب‌وکارهایی که به خوبی توانسته‌اند رشد کنند و آن‌گونه که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گوید، روند فعالیت آنها نیز رو به گسترش است. محمدجواد آذری‌جهرمی اعلام کرده که گزارش‌های جدید حاکی از رشد پدیده شرط‌بندی در فضای مجازی است، یعنی درست همان کسب‌وکاری که هم از نظر شرعی و هم از نظر عرفی، برای ایرانیان جایگاه مناسبی ندارد. اکنون قماربازان با بازی‌های جدیدی که هر روز به راه می‌اندازند، تلاش کرده‌اند که عده زیادی را جذب خود کرده و فضای کسب‌وکار جدیدی را با سودهای کوتاه‌مدت برای آنها رقم زنند؛ در حالی که همین امر، شاید یکی از ضربه‌های جدی را به امنیت اقتصادی کشور وارد کند و اشتغال پایدار و تولید مولد را کاملاً در سایه قرار دهد. واقعیت آن است که اکنون بسیاری از افراد رو به گسترش کسب‌وکارهایی آورده‌اند که عملاً سودهای کوتاه‌مدت را تجربه می‌کند؛ بر همین اساس است که جوانان نیز به شغل‌های با کیفیت پایین و بدون ارزش افزوده و با ماهیت دلالی رو آورده‌اند. این پدیده‌ها در عرصه اقتصاد ایران، زمانی به شکل بازاریابی هرمی یا بازاریابی شبکه‌ای خود را نشان داد و الان نیز متاسفانه به شکل کسب‌وکارهای اینترنتی قمارمحور خود را نشان داده است. در این میان اقتصاددانان بر این باورند که تنها دلیل اینکه قمار اینترنتی در کشور ما ویروسی در حال گسترش بوده این است که برای این افراد، شغل مناسب با ارزش افزوده بالا ایجاد نشده است و بسیاری از افراد به این دلیل به راه‌های آسان و جذاب پول درآوردن که اغلب هم ناسالم است، مثل قمار اینترنتی رو آورده‌اند. وقتی که فضای کار قمار برای عده‌ای جذاب شود، حتی اگر فضای کسب‌وکار هم بهبود یابد، ممکن است خیلی از جوانان به خاطر اینکه داستان موفقیت در برخی اطرافیان خود را از طریق خلق پول بادآورده از این مسیر مشاهده کرده‌اند، دیگر حتی آن را به مسیر مولد اقتصاد ترجیح دهند که حتی راه آن نیز وجود دارد و از آن مسیر برنگردند و وارد کارهای دلالی شوند و در واقع از این جنبه این چرخه ایجاد شود. در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد که پلت‌فورم‌های شرط‌بندی از این جنس را نظام معکوس مالیات نام می‌گذارم، چراکه نظام مالیات درست مشخص است و پول از ثروتمندان می‌گیرد و در راستای عدالت بین اقشار مختلف در قالب عدالت آموزشی و بهداشتی توزیع می‌کند؛ به عبارت بهتر ثروتمندان هزینه‌ای را به دولت می‌دهند تا پایه هرم مازلو را که پولدار نیستند بسازد، اما در مواردی همچون شرط‌بندی، از اقشار ضعیف که خود با مشکلات اقتصادی مواجه هستند، پول می‌گیرد و باعث خواهد شد تا وضع معیشتی آنها بدتر شود و این را به طبقات بالاتر که آدم‌های پولداری هستند، منتقل می‌کند. به هر حال اکنون باید زمینه را به سمتی پیش برد که کسب‌وکارهای سالم، فدای فضای مه‌آلود قماربازان نشوند.