خوشحالی ناتمام بازارساز

 مجید حیدری: هفته گذشته بسته ارزی رونمایی شد و این بسته از ابتدای هفته، قیمت ارز و طلا را تحت تاثیر قرار داد و از سطح این دو شاخص قیمتی کاسته شد. همزمان شاخص بورس نیز شاهد حرکت صعودی بود. حرکتی که باعث رضایت سیاستگذار و مصرف‌کننده شد، اما این خوشحالی در پایان هفته ناتمام ماند و در این روز قیمت ارز و سکه به سطوح ابتدای هفته بازگشت. برخی از تحلیلگران انتشار یک شایعه در خصوص پیش‌فروش سکه را در این موضوع موثر دانستند. هفته قبل، در بازارهای جهانی، قیمت نفت تحت تاثیر تحریم‌ها روند صعودی داشت و همچنین از ارزش ارزهای اروپایی نسبت به دلار کاسته شد.

شارژ نفت با تحریم آمریکا

در هفته مورد بررسی، اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همچنین آمار تولید آمریکا دو عامل اثرگذار در شارژ قیمتی نفت بودند. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، اظهارات دو منبع مرتبط با اوپک مبنی بر افت غیرمنتظره تولید نفت عربستان سعودی در ماه ژوئیه و اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، موجب تقویت بهای نفت شد. منابع آگاه اعلام کردند؛ تولید نفت عربستان در ماه ژوئیه نسبت به ماه ژوئن با 200 هزار بشکه کاهش در روز به 29 /10 میلیون بشکه در روز رسید. در ماه ژوئیه؛ بهای نفت برنت با 5 /6 درصد کاهش، بیشترین افت ماهانه از ژوئیه 2016 را تجربه کرد. بانک ‌ای ان زد (ANZ) در یادداشتی اعلام کرد: بازگشت دوباره تحریم‌ها علیه ایران همچنان علت اصلی رشد قیمت نفت در کوتاه‌مدت است. این بانک میزان کاهش عرضه نفت ایران بر اثر بازگشت تحریم‌ها را چیزی بین ۶۰۰ هزار تا 5 /1 میلیون بشکه ارزیابی کرده است؛ از همین‌رو این انتظار وجود دارد که با وجود تصمیم اوپک برای افزایش تولید، این سازمان نتواند کاهش عرضه ایران را جبران کند. به گزارش رویترز، بانک فرانسوی Societe Generale نیز میزان کاهش عرضه نفت خام ایران را یک‌میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده است. این بانک در ادامه عنوان کرده است: این میزان کاهش عرضه از سمت ایران، ظرفیت مازاد محدودی برای مقابله با اختلالات پیش‌بینی‌نشده در عرضه نفت خام باقی می‌گذارد که خود نشانه‌ای از ریسک افزایش قیمت در آینده است. تحلیلگر ارشد بازارهای کالایی کامرزبانک دیگر منبع بانکی بود که درباره بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران اظهارنظر کرد. به گفته این تحلیلگر «این یک واقعیت است که صادرات نفت خام ایران در ماه نوامبر و با بازگشت کامل تحریم‌ها، با کاهش چشمگیری مواجه خواهد شد.» فاز نخست تحریم‌های آمریکا علیه ایران با تمرکز بر ایجاد محدودیت بر خرید دلار آمریکا، تجارت فلزات، زغال‌سنگ، نرم‌افزارهای صنعتی و صنعت خودرو آغاز شد. صفر شدن صادرات نفت ایران هدفی است که آمریکا در پی محقق کردن آن تا تاریخ ۴ نوامبر (۱۳ آبان) است. در معاملات پایانی روز دوشنبه؛ بهای نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب 54 و 52 سنت افزایش یافت.

روز سه‌شنبه، در پی اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا بر کالاهای ایرانی و تشدید نگرانی‌ها پیرامون کمبود عرضه نفت پس از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی علیه ایران از ماه نوامبر، بهای نفت تقویت شد. با وجود این، مخالفت برخی کشورها از جمله چین و هند و بسیاری از کشورهای اروپایی با تحریم‌های نفتی، افزایش بهای نفت را محدود کرد. حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق گفت: این کشور با تحریم‌های آمریکا علیه ایران مخالف است؛ اما برای حفظ منافع عراق با این تحریم‌ها همراهی می‌کند. در معاملات پایانی روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب 4 /1 و 4 /0 درصد تقویت شد. در معاملات پس از پایان وقت بازار، پس از اعلام موسسه نفت آمریکا مبنی بر کاهش شش میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت آمریکا، تقویت بهای نفت آمریکا ادامه یافت، اما در روز چهارشنبه قیمت‌ها به ثبات رسید.

تضعیف پوند با برگزیت

نگرانی‌ها پیرامون طرح بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا، موجب تضعیف نرخ پوند در برابر دلار به پایین‌ترین سطح 11 ماه گذشته شد. این در حالی است که تنش‌های تجاری آمریکا و چین به تقویت دلار کمک کرد. به گزارش بانک مرکزی در این روز، نرخ پوند در برابر دلار در مقطعی از معاملات به سطح 2917 /1 افت کرد؛ اما در نهایت با 5 /0 درصد تضعیف به 2940 /1 رسید. هفته گذشته بانک مرکزی انگلستان با ثبت دومین مرحله از رشد نرخ بهره ظرف یک دهه اخیر، یک گام جدی به سمت نرمال‌سازی شرایط پولی و مالی برداشت. بانک انگلستان افت رونق اقتصادی در فصل ابتدایی سال جاری میلادی را موقتی در نظر گرفت و افزایش 25 /0درصدی نرخ بهره را به رای گذاشت. اعضای هیات سیاستگذاری بدون ثبت هویت به رشد نرخ بهره رای مثبت دادند. به این ترتیب، نرخ هدف 75 /0درصدی به تصویب این هیات رسید. نرخ بهره از دوران بحران مالی دهه گذشته از سطح 5 /0درصدی فراتر نرفته بود. بنابراین، بالاترین نرخ ظرف 10 سال گذشته هم‌اکنون در فضای پولی انگلستان فعال است.

نگرانی‌ها پیرامون افزایش مخارج ایتالیا، چالش قوانین بودجه اتحادیه اروپا و افت سفارشات صنعتی آلمان در ماه ژوئن، فشار نزولی بر یورو وارد کرد. بدین ترتیب؛ نرخ یورو در برابر دلار در مقطعی از معاملات این روز به پایین‌ترین سطح پنج هفته اخیر (1527 /1) تضعیف شد، اما در نهایت با 13 /0 درصد کاهش به 1552 /1 رسید. در این روز، فشار نزولی ناشی از تقویت شاخص دلار و انتظارات پیرامون افزایش بیشتر نرخ‌های بهره آمریکا توسط فدرال رزرو، تاثیر بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران در مورد خرید فلزات قیمتی را جبران کرد. در نتیجه؛ قیمت‌های طلا تضعیف شد.

روز سه‌شنبه، رشد نرخ دلار در برابر یورو به بالاترین سطح پنج هفته اخیر و ثبات بیشتر نرخ یوآن، افزایش 42 /0درصدی نرخ یورو در برابر دلار را در پی داشت. همچنین، نرخ یوآن در برابر دلار با تقویت یوآن به 545 /6 رسید. در این روز، کمیسیون قراردادهای آتی آمریکا اعلام کرد؛ اتخاذ موقعیت‌های فروش دلار توسط سوداگران به بالاترین سطح از ژانویه 2017 رسیده که این امر دلار را تحت فشار بیشتری قرار داد. در این روز، به دلیل تفاهم پنهانی در خصوص تنش‌های تجاری چین و آمریکا، نرخ دلار در برابر یوآن افت کرد. در نتیجه؛ بهای طلا حدود یک درصد رشد کرد. این روز، بهای نقدی طلا و بهای طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه دسامبر به ترتیب 3 /0 و 1 /0 درصد رشد داشت.

واکنش بازار به بسته ارزی

در ابتدای هفته قبل، برای اولین بار طی یک ماه گذشته، دلار هفته خود را با کاهش قیمت آغاز کرد، که یکی از مهم‌ترین دلایل آن، ابلاغ بسته ارزی بوده است. روز شنبه، قیمت دلار در معاملات غیررسمی بازار آزاد به محدوده ۱۰ هزار و ۲۵۰ تومان رسید. در روزی که دلار بیشتر رو به ‌سوی قیمت‌های پایین‌تر داشت، سکه تمام بهار آزادی نیز مسیر کاهشی را برای حرکت انتخاب کرد. روز شنبه، سکه تا ۱۵۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت سه میلیون و ۸۲۰ هزار تومان رسید. در این روزها زمزمه اعلام بسته ارزی، باعث کاهش قیمت‌ها شد.

روز یکشنبه، موعد رونمایی از بسته ارزی بود. محوریت این بسته به رسمیت شناختن بازار و آزادسازی داد و ستد ارزی بر مبنای عرضه و تقاضا بود. اگرچه این بسته در آخر وقت رونمایی شد، اما بازار از صبح روز یکشنبه به استقبال بسته ارزی رفت. در این روز، معامله‌گران در آستانه معرفی بسته جدید ارزی با هیجان در موقعیت فروش قرار گرفتند و قیمت را تا کانال ۹ هزار و ۶۰۰ تومان پایین آوردند. با برخورد به این نقطه، خریداران وارد بازار شدند و قیمت را تا کانال ۹ هزار و ۸۰۰ تومان بالا آوردند. برخی فعالان معتقدند با رونمایی از این بسته، عرضه ارز در بازار افزایش خواهد یافت و بخشی از دپوکنندگان ارزی، در موقعیت فروش قرار خواهند گرفت. از نظر آنها، تعیین نرخ پایین ارز برای صادرات غیرنفتی موجب شده بود که این عده تمایل چندانی برای بازگشت ارز خود به کشور نداشته باشند. با این حال در صورتی که در بسته جدید معامله با نرخ توافقی آزاد شود، صادرکنندگان با آسودگی بیشتری می‌توانند ارز خود را عرضه کنند.

اولین اظهارنظر رسمی رئیس‌کل

روز یکشنبه، پس از انتشار مفاد بسته ارزی، رئیس‌کل بانک مرکزی با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری، رویکرد سیاستگذار پولی را تشریح کرد. او با بیان اینکه نرخ ترجیحی و دستوری برای ارز، رانت و فساد را در پی دارد، تاکید کرد که یکی از مشکلات دوره نخست، اعمال سیاست‌های جدید ارزی، قاچاق اعلام کردن خرید و فروش ارز در صرافی‌ها بود که مشکل‌ساز شد اما با مصوبه جدید دولت، صرافی‌ها بار دیگر می‌توانند در فرآیند فروش ارز به مسافران و دیگر خدمات ارزی همچون درمان فعالیت کنند. به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، نظارت بر صرافی‌ها از طریق سامانه سناست که نرخ‌ها بر اساس وزن معاملات تعیین می‌شود. نیازهای وارداتی و حواله نیز از طریق بازار دوم تامین می‌شود و میانگین این دو بازار، نرخ آزاد ارز را تشکیل خواهد داد. او تاکید کرد که در بازار دوم دخالت نمی‌کنیم، تا بازار دوم به تعادل برسد. همتی سیاست خود را صیانت از منابع بانک مرکزی دانست و پیش‌بینی کرد به دلیل عمق زیاد بازار ثانویه، دیگر بازارها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

کاهش ناقص ارز و دلار

 یک روز پس از معرفی بسته ارزی جدید، قیمت دلار و سکه وارد مدار ریزشی شد. دلار که در سومین روز هفته معاملات خود را در مرز ۱۰ هزارتومانی آغاز کرده بود، از ظهر روز دوشنبه با سرعت زیادی در مسیر کاهشی قرار گرفت، به ‌طوری‌که قیمت‌ها تا کانال ۹هزار و ۴۰۰تومان عقب‌نشینی کردند. در بازار سکه نیز این فلز گرانبها تا محدوده سه میلیون و ۳۸۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرد. در روز سه‌شنبه نیز بازار به روند کاهشی خود ادامه داد. در اولین روز فعالیت بازار دوم با عرضه‌کنندگان جدید، دلار تا سطح 9 هزار و 150 تومان عقب‌نشینی کرد و قیمت سکه نیز به سطح سه میلیون و 60 تومان رسید. در این روز، بانک مرکزی در خصوص جزئیات معاملات در بازار دوم توضیح داد: با توجه به توافقی بودن قیمت در بازار دوم، عرضه‌ها در چند نوبت، بازنگری و با قیمت‌های پایین‌تر صورت گرفته و در نهایت، معاملات قطعی شده است. جمع مبالغ عرضه‌شده تا بعدازظهر روز سه‌شنبه ۵ / ۶ میلیون یورو، ۳۷ میلیون درهم امارات و ۳۳۰ هزار دلار آمریکا بود. همچنین از ۲۳ مورد عرضه صورت‌گرفته هفت مورد توسط پتروشیمی‌ها بوده است که همه موارد نیز معامله شده‌اند.

اما در روز چهارشنبه، روند کاهشی قیمت‌ها متوقف شد و نرخ دلار و سکه با رشد قیمتی مواجه شد. در این روز، سکه تمام بهار آزادی در ابتدای روز تا آستانه مرز سه‌میلیونی پایین رفته بود؛ با این حال، معامله‌گران با جوسازی پیرامون یک اتفاق جهت نوسانات را به سوی بالا تغییر دادند تا قیمت سکه به سطح سه میلیون و 800 تومان افزایش یابد. ظهر روز پنجم هفته، بسیاری از نوسان‌گیران سکه، این شایعه را در بازار برجسته کردند که تحویل سکه‌های پیش‌فروش با نرخ روز صورت می‌گیرد و مبلغ اضافی در زمان تحویل از سوی گیرندگان سکه دریافت می‌شود. در برخی کانال‌های اطلاع‌رسانی عنوان شد که قیمت سکه پیش‌فروش سه میلیون و 80 هزار تومان تعیین شده بود. نوسان‌گیران این تصور را القا کردند که سیاستگذار کف قیمت سکه را سه میلیون می‌داند. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌داد، نرخ اعلام‌شده برای سکه‌هایی بوده است که در مرحله اول پیش‌فروش صورت گرفته بود. در پیش‌فروش یادشده، سیاستگذار وعده داده بود که سکه‌های پیش‌فروش را چهار درصد زیر قیمت روز بازار تحویل دهد. در واقع، معامله‌گران در این روز پیرامون تحویل سکه‌هایی جوسازی کردند که با نرخ غیرقطعی پیش‌فروش شده بودند و این موضوع باعث افزایش قیمت سکه و دلار در بازار شد. در نتیجه قیمت دلار در بازار آزاد نیز تا سطح 9 هزار و 900 تومان افزایش یافت.

اصلاح شاخص بورس

در هفته منتهی به 17 مردادماه سال جاری، شاخص بورس تهران با 1 /6 درصد افزایش در سطح 131 هزار و 522 واحد ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز در هفته گذشته رشد پنج‌درصدی را تجربه کرد و تنها 4 /0 واحد با کانال 15 هزارتایی فاصله داشت. از سوی دیگر شاخص کل هم‌وزن در بازه مورد بررسی 1 /0 درصد کاهش داشت. شاخص بورس تهران از ابتدای هفته حرکت پرشتابی را آغاز کرد به طوری که در طول یک هفته بیش از 25 هزار واحد رشد را تجربه کرد. نوسان‌های روزانه چهاررقمی شاخص کل در هفته گذشته با کانال‌شکنی‌های پی در پی همراه بود. اما در اواسط هفته نشانه‌هایی از کاهش رشد شاخص مشاهده شد و در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته شاخص بورس تهران با افت 2063 واحدی، اولین کاهش پس از یک رالی 17 روزه را تجربه کرد. این اصلاح قیمت پس از افزایش‌های پی‌در‌پی شاخص در هفته‌های اخیر طبیعی به نظر می‌رسد. علاوه بر شناسایی سود، تصفیه اعتبارات کارگزاری‌ها با توجه به نزدیک شدن به شهریورماه از دیگر عوامل افت شاخص بورس در چهارشنبه به شمار می‌رود. از سوی دیگر ابهام در مورد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها از دیگر عوامل کاهش تقاضا در بازار هفته گذشته بوده است.

آنالیز هفتگی صنایع

هفته گذشته در میان صنایع فعال در بازار سرمایه، دو گروه تامین آب، برق و گاز و گروه استخراج نفت، حدود 20 درصد بازدهی مثبت را به دست آوردند و بیشترین رشد را به خود اختصاص دادند. گروه فلزات اساسی نیز با رشد 11درصدی از بهترین گروه‌های هفتگی بود. پس از آن گروه شیمیایی قرار گرفت که شاخص آن 9 درصد رشد هفتگی را ثبت کرد. اما در مقابل شاخص گروه محصولات فلزی افت 13درصدی را تجربه کرد و بیشترین کاهش بازدهی را به خود اختصاص داد. پس از آن دو گروه محصولات چوبی و وسایل ارتباطی با بازدهی منفی هفت درصد در جایگاه بعدی قرار گرفتند.

هفته گذشته، در گروه ارتباطات مجمع شرکت ‌های‌وب برگزار شد. این مجمع که به دنبال ۹ ماه توقف این نماد برگزار شد، نکات مهمی داشت. مهم‌ترین نکته در مجمع، اعلام نماینده سازمان بورس بود مبنی بر اینکه مقام قضایی دستور داده است نماد به دلیل بررسی بازرسی ویژه متوقف بماند. همچینن اعلام شد که جلسه شورای عالی بورس در مورد این شرکت تشکیل می‌شود. های‌وب به دلیل ابهام در نحوه شناسایی درآمد از تقسیم سود خودداری کرد. همچنین این شرکت از سازمان حسابرسی درخواست کرده است که درمورد نحوه شناسایی درآمدها، لایسنس، استهلاک دارایی‌ها و فروش تجهیزات و نحوه تخصیص دارایی‌های ثابت اظهارنظر کند که جواب سازمان حسابرسی این بوده است: طبق مفاد قرارداد و پیوست مزبور شرکت باید زیرساخت را فراهم کند. دارایی‌های ایجادشده به‌ طور مشروط در اختیار پیمانکار است. طبق بررسی‌های انجام‌شده از سوی این سازمان، شرکت با ابهام قابل ملاحظه مواجه است. شناسایی درآمد در این دوره مغایر استاندارد است.علاوه بر این، در گروه کامپیوتری نماد خدمات انفورماتیک ایران برای برگزاری مجمع با هدف افزایش سرمایه ۲۰۰درصدی متوقف شد. این افزایش سرمایه ۲۰۰درصدی که از محل سود انباشته است در صورت تصویب صرف اجرای طرح ابرمرکز داده سیستم بانکی و مالی کشوری خواهد شد.

در گروه واسطه‌گری‌های مالی تامین سرمایه امید از پیشنهاد هیات‌مدیره به مجمع عمومی فوق‌العاده برای افزایش سرمایه خبر داد. بر این اساس در خصوص افزایش سرمایه از مبلغ ۴۹۰۰ میلیارد ریال به مبلغ هفت هزار میلیارد ریال (معادل ۴۳ درصد) از محل مطالبات حال‌شده سهامداران و آورده نقدی به ‌منظور بهبود ساختار سرمایه و جلوگیری از خروج وجه نقد در دستور کار شرکت قرار گرفته است.

در گروه استخراج کانه‌های فلزی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات نسبت به خرید دو نیروگاه سمنان و شاهرود، هریک به ظرفیت تولید ۳۲۴ مگاوات انرژی برق (مجموعاً ۶۴۸ مگاوات) از طریق هلدینگ انرژی خود اقدام کرد. در این گروه، شرکت آهن و فولاد ارفع در خصوص تولید و فروش چهار ماهه سال ۹۷ و دلایل افزایش آن در مقایسه با مدت مشابه سال قبل توضیحاتی ارائه کرد. شرکت ارفع در پاسخ به نامه اداره نظارت فرابورس در خصوص رشد ۹۱درصدی فروش در چهار ماه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه شفاف‌سازی کرد. بر اساس اطلاعات این شرکت، از ۹۱ درصد رشد فروش این سهم در چهار ماه ابتدایی سال، 1 /18 درصد ناشی از افزایش مقدار فروش و 2 /73 درصد ناشی از افزایش نرخ فروش است. همچنین «ارفع» اعلام کرده است به دلیل افزایش قابل توجه مبلغ بهای تمام‌شده کالای فروخته‌شده، حاشیه سود ایجادشده تغییر قابل توجهی نسبت به اطلاعات ارائه‌شده در سال ۹۶ ندارد.

گروه بانکی‌ها

شاخص هفتگی گروه بانک سه درصد مثبت بود که به دلیل توجه سهامداران حقیقی به نماد بانک ملت بوده است. از سوی دیگر، بانک آینده پیرو مجمع نوبت اول که به حدنصاب نرسیده بود، زمان برگزاری مجمع سالانه نوبت دوم را اعلام کرد. سهامداران این بانک ساعت ۹ روز دوشنبه ۲۲ مرداد در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی برای تصویب صورت‌های مالی سال گذشته حاضر خواهند شد. همچنین بانک کارآفرین در پی به حدنصاب نرسیدن مجمع نوبت اول در ۳۱ تیر، زمان برگزاری مجمع سالانه نوبت دوم را اعلام کرد. بر این اساس، «وکار» پیرو مجمع نوبت اول که در ۳۱ تیر به حد نصاب نرسید، ساعت ۹ روز چهارشنبه ۲۴ مرداد در مجموعه فرهنگی ورزشی تلاش برای تصویب صورت‌های مالی منتهی به اسفند گذشته به این مجمع می‌رود.