اعداد طلایی پیش‌فروش سکه

 مجید حیدری: هفته گذشته آمار قابل توجهی، در خصوص پیش‌فروش سکه از سوی مسوولان ارائه شد. آمار نخست اعلام کرد که پنج میلیون سکه پیش‌فروش شده که 20 درصد آن پیش‌فروش یک‌ماهه بوده است. این مقدار سکه نیازمند حدود 41 تن طلاست و حدود هفت هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار جمع می‌کند. به گفته مسوولان 65 هزار نفر در صف پیش‌فروش سکه قرار گرفته‌اند که در یک معامله شخصی 25 هزار سکه پیش‌خرید کرده است. یکی دیگر از خبرهای مهم هفته گذشته رونمایی از سامانه نظام یکپارچه ارزی یا «نیما» بود که با هدف ساماندهی معاملات به فضای مجازی و قابل رصد شروع به کار کرد. در بازارهای جهانی بهای نفت برنت در هر بشکه از 75 دلار نیز عبور کرد، اما در انتهای هفته از این سطح عقب‌نشینی کرد.

زمین جدید برای طلای سیاه

نوسانات قیمت نفت در زمینی جدید صورت می‌گیرد و سطح قیمت‌ها در بازار نفت افزایش یافته است. هفته گذشته نیز نوسانات افزایشی در ابتدای هفته به چشم می‌خورد. به گزارش بانک مرکزی روز دوشنبه، نگرانی سرمایه‌گذاران از کاهش تولید نفت ایران به دلیل احتمال اعمال تحریم‌های آمریکا علیه این کشور، موجب تقویت بهای نفت پس از افت اولیه آن شد. در معاملات پس از تعطیلی بازار نیز این روند ادامه یافت. پس از آنکه دولت آمریکا از احتمال اعطای معافیت از تحریم‌ها به شرکت روسال (بزرگ‌ترین تولیدکننده آلومینیوم روسیه) خبر داد، در معاملات اولیه، بهای نفت به همراه سایر مواد خام کاهش یافت. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران اظهار کرد: درصورتی که قیمت‌ها تقویت شوند؛ نیازی به تمدید توافق بین اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو وجود ندارد. بدین ترتیب، نگرانی از بازگشت مجدد اشباع عرضه نفت، به افت بهای آن در معاملات اولیه کمک کرد. کری کریگ، استراتژیست بازار جهانی در مدیریت سرمایه جی‌پی‌مورگان گفت: «فشار فزاینده قیمت نفت ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه کشورهای کلیدی صادرکننده نفت (ونزوئلا، روسیه و ایران) است.» همچنین، گزارش شرکت ارائه‌کننده اطلاعات انرژی جناسکیپ مبنی بر کاهش ذخایر نفت آمریکا در مرکز انبارهای کوشینگ اوکلاهاما، از افزایش بهای نفت حمایت کرد. در معاملات پایانی این روز، بهای نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب 65 و 24 سنت افزایش یافت. بهای نفت برنت در معاملات پس از تعطیلی بازار به 08 /75 دلار در هر بشکه رسید.

اثر ژئوپولتیک در بازار نفت

نگرانی‌های ژئوپولتیک چند ماهی است که بازار نفت را تحت تاثیر قرار داده و حال با هرچه نزدیک‌تر شدن به موعد مقرر اعلام موضع ترامپ درخصوص برجام، ریسک‌ها بیشتر شده و قیمت نفت را در سطوح بیشتری نگه داشته است. تاماس ورگا، تحلیلگر PVM می‌گوید؛ در حال حاضر همه به این باور رسیده‌اند که آمریکا از برجام خارج می‌شود و این مهم‌ترین عامل رشدهای اخیر قیمت نفت برنت است. کارشناسان انتظار دارند که در صورت خروج آمریکا از برجام تولید و صادرات نفت ایران بین ۳۵۰ هزار تا یک میلیون بشکه کاهش یابد و این به معنای کاهش شدیدتر عرضه جهانی نفت است. ریسک کاهش تولید نفت ایران در حالی مطرح است که توافق اوپک و متحدانش توانسته حدود ۹۷ درصد از مازاد عرضه موجود در بازار نفت را از بین ببرد و آن‌طور که آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود اعلام کرده ذخایر انبارهای نفتی کشورهای OECD حداکثر در پایان ماه جاری میلادی به متوسط پنج ساله خود خواهد رسید. با وجود اینکه به نظر می‌رسد «ماموریت اوپک» انجام شده است، اما هیچ نشانه‌ای مبنی بر به پایان رسیدن توافق نفتی اوپک و متحدانش مشاهده نمی‌شود. عربستان اعلام کرده که به دنبال ادامه طرح کاهش تولید در سال ۲۰۱۹ است و وزیر نفت امارات روز دوشنبه گفت همه کشورهای ائتلاف نفتی باید تا پایان سال جاری میلادی به توافق پایبند بمانند. اوپک و ۱۲ کشور خارج از اوپک از جمله روسیه از ژانویه ۲۰۱۷ توافق کاهش تولید را اجرا کردند.

همچنین شاهد نرمش بیشتر مواضع ترامپ در برابر روسیه و چین هستیم. این را ویل یون، تحلیلگر بازارهای کالایی هیوندایی فیوچرز به بلومبرگ می‌گوید. به‌طور مثال، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا هفته گذشته از لغو تحریم‌ها علیه شرکت روسال، غول فلزات روسی خبر داد. این موضوع موجب افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در نفت شده است. همچنین رشد تولید نفت آمریکا عامل دیگری است که بر قیمت‌ها فشار می‌آورد. تولیدکنندگان شیل با پشتوانه افزایش قیمت‌ها به شدت تولیدات خود را افزایش داده‌اند، تولید نفت این کشور ظرف یک سال گذشته ۴ /1 میلیون بشکه افزایش یافته و در حال حاضر از مرز ۵ /10 میلیون بشکه در روز عبور کرده است. روز سه‌شنبه، کاهش نگرانی پیرامون احتمال اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، منجر به کاهش نگرانی‌هایی در خصوص آینده صادرات نفت ایران و این عامل باعث تضعیف بهای نفت شد. ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا پس از دیدار با ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در کنفرانس خبری مشترک، از تکرار تهدیدها پیرامون خروج از برجام خودداری کرده و در عین حال اذعان داشت که صبر وی دراین‌باره کم است. پس از انتشار آمار موسسه نفت آمریکا مبنی بر افزایش غیرمنتظره ذخایر نفت این کشور، روند نزولی بهای نفت در معاملات پس از تعطیلی بازار ادامه یافت. روندی که تا روز چهارشنبه نیز ادامه داشت، اما قیمت نفت آمریکا در هر بشکه در سطح 67 دلار باقی مانده و قیمت نفت برنت نیز به سطح 73 دلار در هر بشکه رسید.

قیمت طلا در کف دو هفته اخیر

هفته گذشته، نوسانات نرخ طلا بیشتر حالت کاهشی داشت، اما تقاضا برای دلار رشد کرد. روز دوشنبه، به دلیل نگرانی‌ها پیرامون افزایش بدهی‌های دولت آمریکا و رشد تورم این کشور در پی افزایش قیمت نفت و کالاهای اساسی، بازده اوراق قرضه 10ساله خزانه‌داری آمریکا، با افزایش به بالاترین سطح چهار سال اخیر به 99 /2 درصد رسید. بازده اوراق قرضه 10 ساله آمریکا به مرز سه درصد نزدیک شده و شکاف بازده آن با اوراق قرضه آلمان به بالاترین سطح 29 سال اخیر رسیده است. در نتیجه، تقاضا برای دلار افزایش یافت و شاخص دلار با 7 /0 درصد رشد به بالاترین سطح از 18 ژانویه (960 /90) تقویت شد. این امر، موجب تضعیف واحدهای پولی بازارهای نوظهور آسیایی مانند یوآن چین، وون کره و روپیه اندونزی در برابر دلار شد. در روز دوشنبه در پی نزدیک شدن نرخ بازده اوراق قرضه 10 ساله آمریکا به سه درصد و اقبال سرمایه‌گذاران به دلار، بهای طلا به پایین‌ترین سطح دو هفته اخیر افت پیدا کرد. بهای نقدی طلا و بهای طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه ژوئن به ترتیب 9 /0 و 1 /1 درصد کاهش یافت.

بازار دلار پس از تضعیف ۱۰درصدی در سال ۲۰۱۷ میلادی، از ابتدای سال جاری نیز شاهد افت نسبت به سایر ارزهای رایج دنیا بود؛ اما بالاخره رویکرد بازار به‌ طور موقت تغییر کرد و شاخص دلار را به بالای مرز ۹۱واحدی سوق داد. کارشناسان دو دلیل اصلی برای این چرخش در نظر گرفته‌اند، رویدادهای پیش‌رو در روزهای آتی و رشد نرخ بازدهی اوراق خزانه مولفه‌های تغییر معرفی شده‌اند. بانک مرکزی اروپا روز پنجشنبه یکی از مهم‌ترین نشست‌های چند سال اخیر خود را برگزار خواهد کرد. سیاستگذاران پولی اتحادیه اروپا در این روز، برنامه آتی این بانک برای گذار از دوره انبساطی به دوره انقباضی را ارائه خواهند داد. طبق برنامه، از چند ماه دیگر، طرح خرید اوراق به پایان می‌رسد و رشد نرخ بهره موثر نیز تا چند سال دنبال خواهد شد. البته بانک مرکزی اروپا تصمیم قطعی در این رابطه بروز نداده است؛ اما «ماریو دراگی» رئیس این نهاد نسبت به تضعیف شاخص دلار هشدار داده بود که به معنای تلاش اتحادیه برای کنترل روند صعودی یورو تلقی شده است. علاوه بر گرایش بانک مرکزی اروپا به اجتناب از تقویت بیشتر یورو، بانک انگلستان نیز رویکرد مشابهی را از خود نشان داده است. رئیس بانک انگلستان، مارک کارنی در مصاحبه خود با شبکه بی‌بی‌سی، روند انقباضی مورد انتظار از این بانک را بیش از حد توصیف کرد. پس از انتشار این مصاحبه بود که روند صعودی پوند متوقف شد. با این اوصاف، بانک‌های مرکزی اروپایی نیز وارد عرصه غیررسمی «جنگ ارزی» شده‌اند. البته سیاست جدید این دو نهاد بیشتر در جهت مقابله با سیاست‌های ارزی کاخ سفید اتخاذ شده است.

ورود «نیما» به بازار ارز

مهم‌ترین رویداد ارزی هفته گذشته را می‌توان افتتاح سامانه نیما دانست. در حالی که در بازار روند شفافی درخصوص خرید و بازار ارز وجود ندارد و تقاضا برای خرید، در بازار غیرشفاف پیگیری می‌شود، مسوولان دولت با افتتاح این سامانه قصد دارند که عرضه و تقاضای ارز را در یک مکانیسم شفاف و متشکل قرار دهند. با راه‌اندازی این سامانه، متقاضیان و عرضه‌کنندگان ارز در یک محیط الکترونیکی با واسطه‌گری صرافان سفارش‌ها و پیشنهادهای خود را به ثبت می‌رسانند. سامانه‌ای که اگر مکانیسم بازار در آن به رسمیت شناخته شود می‌تواند «کارایی»، «شفافیت»، «تمرکز» و «مکانیسم سیاستگذاری ارزی» را وارد ریل بهینه‌تری کند. سیف و نهاوندیان راه‌اندازی سامانه جدید را پاسخی به دغدغه رئیس‌جمهور در خصوص مکانیسم نامطلوب معاملات ارز در سال‌های اخیر اعلام کردند. همزمان با این رویداد، جزئیات و نحوه پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز برای تامین کالاهای اساسی و دارو ابلاغ شد. 

در نامه‌ای که محمدباقر نوبخت به وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت ابلاغ کرد، سازمان برنامه و بودجه موظف شد مبلغ ۳۰ هزار میلیارد ریال را به تدریج و از طریق تخصیص تنخواه‌گردان در حساب ویژه‌ای که نزد بانک مرکزی افتتاح می‌شود، واریز کند تا مابه‌التفاوت نرخ ارز برای تامین کالاهای اساسی و دارو پوشش داده شود. بررسی جزئیات و نحوه پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز نشان می‌دهد به ازای هر دلار، چهار هزار ریال برای تامین کالاهای اساسی و دارو در نظر گرفته شده است.

اخبار پیش‌فروش سکه

هفته گذشته پیش‌فروش سکه در بازه زمانی سه‌ماهه نیز متوقف شد. همچنین دو آمار مهم از سوی مسوولان ارائه شد. در خبر نخست به گفته دبیرکل بانک مرکزی، در مجموع حدود پنج میلیون سکه در بازار پیش‌فروش شده است. از این تعداد حدود یک میلیون آن نیز پیش‌فروش سکه‌های یک‌ماهه بوده است. همچنین در خبر دوم نیز جهانگیری عنوان کرد که این مقدار سکه تنها از سوی ۶۵ هزار نفر خریداری شده‌اند، او اشاره کرد که در یک معامله، 25 هزار سکه از سوی یک نفر پیش‌خرید شده است. به این معنی که به‌طور میانگین هر فرد حدود ۷۷ سکه خریده است. تخمین‌ها حاکی از این است که در مجموع، ارزش کل سکه‌های پیش‌فروش‌شده حدود هفت هزار میلیارد تومان یعنی حدود نیم درصد از کل نقدینگی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد برای عرضه این سکه‌ها نیاز به حدود ۴۱ تن ذخایر طلاست.

در روزهای اخیر، سختی تهیه دلار در بازار آزاد نیز افزایش یافته است. به گزارش روزنامه «دنیای اقتصاد» سختی خرید و فروش دلار در بازار آزاد برخی متقاضیان را با دردسرهای زیادی مواجه کرده است. برخی افراد در روزهای اخیر عنوان کردند برای مصارف ضروری نیاز به تهیه ارز داشتند، ولی هیچ صرافی به‌راحتی حاضر به فروش دلار و سایر ارزها به آنها نمی‌شد. به‌عنوان مثال، برخی عنوان می‌کردند که وقتی فرزندانشان از خارج از کشور تقاضای ارزی دارند، آنها مانند گذشته نمی‌توانند با مراجعه به صرافی ارز را حواله کنند. برخی دیگر نیز برای سفرهای خارجی خود عنوان می‌کنند که ارز بیشتری از مقدار تخصیص داده‌شده نیاز دارند و به همین منظور ناچارند که به صرافی‌های بازار آزاد مراجعه کنند.

دو نیمه متفاوت بازار سهام

در هفته نخست اردیبهشت‌ماه سال جاری شاخص کل بورس تهران با افت 8 /0درصدی به سطح 94 هزار و 800 واحد رسید. در هفته گذشته شاخص کل بورس تهران 728 واحد از ارزش خود را از دست داد و از کانال 95هزارتایی به کانال 94هزارتایی ریزش کرد. تحولات بازار سرمایه در هفته گذشته را در دوفاز می‌توان بررسی کرد. در فاز اول که شاخص شروع به ریزش کرد، به نظر می‌رسد دخالت سیاستگذار در بازار ارز و تک‌نرخی کردن دلار در قیمت ۴۲۰۰ تومان پس از جهش قابل توجه این ارز تا سطح شش هزارتومانی، مهم‌ترین عامل اثرگذار بر روند فعلی بازار سهام بوده است. در عین حال ریسک‌های سیستماتیک ناشی از نزدیک شدن به زمان اعلام نظر ترامپ در خصوص برجام در شامگاه ۲۲ اردیبهشت و کمبود نقدینگی به‌عنوان دیگر عوامل اثرگذار بر ریزش بورس تهران تا دوشنبه هفته گذشته شناسایی می‌شوند. اما در نیمه دوم هفته گذشته روند معاملات تغییر کرد و روی خوشی به سهامداران نشان داد. به طوری که در دو روز آخر هفته گذشته بازار حدود 496 واحد مثبت شد. تحلیل روند شاخص از دو روز آخر هفته گذشته نشان می‌دهد که از سلطه نفسگیر ریسک‌های سیستماتیک و خلأ اطلاعاتی ناشی از تاثیر تحولات جدید نرخ ارز بر سهام وابسته کاسته شده است. در واقع، انتشار اخبار مثبت از گفت‌وگوی مقامات اروپایی با ایالات متحده برای حفظ برجام، در آستانه تصمیم نهایی ترامپ در مورد خروج آمریکا از این پیمان بین‌المللی، در کنار عملکرد امیدوارکننده برخی شرکت‌ها به بهبود نسبی بهای سهام بورس تهران ختم شد. در هفته گذشته شاخص کل فرابورس نیز کاهش 9 /5 واحدی را تجربه کرد و در سطح 7 /1060 واحد قرار گرفت. در مقابل شاخص کل هم‌وزن در اولین هفته اردیبهشت‌ماه 6 /0 درصد مثبت بود.

شفاف‌سازی فولاد در مورد کمبود آب

هفته گذشته انتشار خبر تشدید بحران کم‌آبی به‌عنوان عامل فشار بر فعالیت شرکت‌های فولادی واقع در شهرهای مرکزی کشور سبب نگرانی سهامداران گروه فلزی شد. اما فولاد مبارکه شایعه مربوط به اثر کمبود آب در توقف خطوط تولید طی تابستان را رد و اعلام کرد: تولید شرکت با تهدید جدی به دلیل کمبود آب مواجه نشده و تغییر محسوسی در پیش‌بینی سود صورت نمی‌گیرد. معاون اقتصادی و مالی فولاد مبارکه در مورد شایعه منتشرشده در فضای مجازی مبنی بر مشکلات کمبود آب «فولاد» شفاف‌سازی و اعلام کرد: نظر به شایعات اخیر در خصوص مشکلات احتمالی ناشی از کمبود آب و تاثیر آن در توقف خطوط تولید شرکت در تابستان به استحضار می‌رساند با توجه به بازچرخانی پساب موجود شرکت، بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز از این طریق تامین می‌شود. همچنین پروژه جمع‌آوری پساب فاضلاب شهرهای اطراف تاکنون بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و بخشی از آن در سال جاری استحصال می‌شود. اضافه بر آن استفاده همزمان از منابع جایگزین در دست بررسی قرار گرفته و از این‌رو تولید شرکت با تهدید جدی به دلیل کمبود آب مواجه نشده و تغییر محسوسی در پیش‌بینی سود سال جاری صورت نمی‌گیرد. جمع‌بندی این اخبار در هفته گذشته منجر به نیم درصد مثبت شدن شاخص محصولات فلزی شده است. علاوه براین، در گروه معدنی، شرکت صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود با اعلام افزایش ۱۵۸درصدی زیان و علت این رویداد، درباره قرارداد مهم فروش زغال‌سنگ فرآوری‌شده توضیحاتی ارائه کرد. شرکت صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود که با سرمایه ۴ /۸ میلیاردتومانی در فرابورس حضور دارد، ضمن اعلام افزایش ۱۵۸درصدی زیان و علت این رویداد، درباره قرارداد مهم فروش زغال‌سنگ فرآوری‌شده توضیحاتی ارائه کرد. در هفته گذشته بزرگ‌ترین صنعت بورس یعنی تولیدکنندگان محصولات شیمیایی که بیش از یک‌پنجم ارزش بازار بورس را تشکیل می‌دهد، نیز با افت شاخص مواجه شد. تصمیم ناگهانی دولت برای کنترل نوسانات ارزی (تک‌نرخی کردن ارز در قیمت ۴۲۰۰ تومان) سبب شد تا قیمت‌گذاری برخی محصولات تولیدی این شرکت‌ها در بورس کالا با دلار ۴۲۰۰تومانی انجام شود. این در حالی است که پیش از این، این روند با نرخ محاسباتی حدود ۴۹۰۰ تومان صورت می‌گرفت و حال افتی قابل توجه در قیمت‌گذاری محصولات این شرکت‌ها رخ داده است. شاخص این گروه در هفته نخست اردیبهشت‌ماه حدود 6 /2 درصد منفی بوده است.

در گروه بانکی، شاخص این گروه بازدهی هفتگی منفی 1 /1 درصد را ثبت کرد. در این گروه، بانک سرمایه بعد از برگزاری دو مجمع سالانه و عادی به‌طور فوق‌العاده نوبت دوم از تحقق زیان سنگین در عملکرد ۹ماهه سال مالی ۹۵ خبر داد که نسبت به مدت مشابه ۹۴ بیش از هزار و ۸۱۳ درصد بیشتر است.

خوش‌اقبالی پالایشی‌ها

در میان تمام گروه‌های فعال در بازار سرمایه، گروه پالایشی‌ها در هفته گذشته وضعیت بهتری را به خود اختصاص دادند. شاخص این گروه به نظر می‌رسد به دلیل خوش‌بینی به رشد قابل ‌ملاحظه قیمت جهانی نفت در کنار رشد 11درصدی نرخ مبنای دلار برای محاسبه هزینه‌ها و درآمدهای شرکت‌های پالایشی، 4 /3 درصد مثبت شده است.