ابزار نوسان‌زدا

به نظر می‌رسد انتشار اوراق ارزی از سوی بانک مرکزی یکی از راهکارهایی است که اتاق فکر بانک مرکزی برای کاهش تقاضای سفته‌بازی ارز پیشنهاد داده است. این امر برای کاهش سهم پول از نقدینگی و افزایش شبه‌پول و همچنین کاهش تقاضای سفته‌بازی ارز می‌تواند موثر باشد ولی مهم‌ترین بخش نحوه پیاده‌سازی این سیاست است چراکه سرمایه‌گذاران داخلی یک‌بار تجربه ناموفق سپرده‌های دلاری را در بانک‌های داخلی از سر گذرانده‌اند و اتصال دادن نرخ بازدهی این سپرده‌ها به نرخ دلار مبادله‌ای که نوسانات آن بسیار کمتر از نوسانات دلار آزاد است جذابیت این سپرده‌ها را برای سرمایه‌گذاران داخلی از بین برد و این ابزار مالی از صحنه بازارهای مالی داخلی برچیده شد چراکه برای سرمایه‌گذاران داخلی حفظ ارزش پول آنها در مقابل نوسانات ارز آزاد به عنوان یک گزینه مهم بود و با چندنرخی شدن ارز در ایران این پروژه با شکست مواجه شد و امید است که بانک مرکزی و تیم فعلی اشتباهات سیاستگذاران گذشته را مجدداً انجام ندهند.

مورد بعدی برای انتشار این اوراق، بحث کشف نرخ ارز در یک بازار رقابتی است که نیازمند ساختار نوین بازار ارز و همچنین بازار رسمی فعال ارز و حذف چند‌نرخی بودن ارز در ایران است. چراکه در این شرایط اعتمادسازی به منظور تعیین آزاد نرخ ارز برای سرمایه‌گذاران بسیار مشکل خواهد بود.

در این شرایط انتشار این اوراق قرضه پاسخ به یک خلأ عرضه در رابطه با تقاضای سفته‌بازی ارز است و برای تامین مالی بانک مرکزی به پشتوانه فروش نفت از طریق ارزهای خانگی است و اگر تنش‌های بین‌المللی رخ ندهد شانس موفقیت انتشار این اوراق وجود خواهد داشت. همچنین این امر یک تجربه موفق خواهد بود برای انتشار این نوع از اوراق برای سرمایه‌گذاران خارجی، تا اوراق ارزی اینچنینی در اختیار آنان نیز قرار گیرد. 

یکی از جذابیت‌های این اوراق برای سرمایه‌گذاران خارجی پایین بودن نسبت بدهی‌های خارجی به تولید ناخالص داخلی در ایران است که یک پتانسیل برای اوراق ارزی ایرانی از نگاه سرمایه‌گذاران خارجی محسوب می‌شود و در صورت رتبه‌بندی این اوراق از سوی نهادهای بین‌المللی می‌توان امید به انتشار و معامله آنها در بازارهای خارجی نیز داشت.

در یک نگاه کلی می‌توان گفت انتشار اوراق ارزی و گسترش بازار بدهی ارزی یکی از راهکارهای مهم برای جذب نقدینگی سرگردان در بازارهاست که بانک مرکزی تشخیص مناسبی در این زمینه داده است و برای کاهش تقاضای سفته‌بازی ارز می‌توان از این ابزار استفاده کرد ولی مساله اصلی سازوکار و نظام اجرایی آن است که تعیین‌کننده این امر خواهد بود که انتشار این اوراق موفق خواهد بود یا خیر و اگر انتشار این اوراق با شرایط ذکرشده همراه باشد کنترل تقاضا برای ارز توسط خانوارها تا حدودی کاهش خواهد یافت و التهابات ناشی از انتظارات تورمی خانوار در بازار ارز کمرنگ‌تر خواهد شد.