تجارت بی‌واسطه

 محبوبه فکوری: تجارت اروپایی، آن هم بعد از سال‌ها تحریم، می‌تواند طعم خاصی برای صادرکنندگان داشته باشد. به‌خصوص آنها که تا پیش از برجام، مجبور بودند کالاهای خود را به دست واسطه‌های اماراتی و ترک بسپارند تا بلکه برایشان صادر کنند و در مقابل، با کم کردن درصدی از پولشان، مبلغ را نقد یا قسطی به آنها بپردازند. اکنون اما ورق برگشته است. ایرانی‌ها خود شرکای قدیمی را پیدا کرده و مستقیم، صادرات را به این کشورها انجام می‌دهند؛ اندکی هم هزینه‌هایشان کم شده است. آن‌گونه که آمارها روایت دارند، با همین گشایش، حجم تجارت ایران و اروپا در 9 ماه ابتدای سال جاری میلادی، چیزی حدود دو برابر شده است و چشم‌انداز روشنی هم البته پیش رو دارد؛ هرچند که تهدیدهای رئیس‌جمهوری تازه‌وارد ایالات متحده آمریکا، راه را برای ادامه مسیر، اندکی سخت می‌کند. این روزها اروپایی‌ها هم، مثل ایرانی‌ها دغدغه دارند. دغدغه رفتار مردی که ممکن است با برخوردهای سیاسی خود، همه معادلات را بر هم زند و دوباره همه چیز را به سمت پنهان‌کاری ببرد. همین هم، اروپایی‌ها را اندکی نگران کرده است؛ چراکه تجارت اروپا بیشتر بر پاشنه بخش خصوصی می‌چرخد و این بخش هم، ریسک‌پذیری را در سطح خاص خود دارد و بنابراین، چنین تهدیداتی مستقیماً بر رفتار او در تعامل با ایران اثرگذار خواهد بود. در جدیدترین آماری که از سوی کمیسیون اروپا منتشر شده است، رشد ۶۲‌درصدی مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با ایران در ۹ ماه نخست سال جاری میلادی رقم خورده است؛ این در حالی است که مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا که در ماه‌های ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۱۶ بالغ بر ۹ میلیارد و ۱۰۱ میلیون یورو اعلام شده بود، در مدت مشابه امسال به ۱۴ میلیارد و ۷۸۲ میلیون یورو افزایش یافته است. افزایش واردات اروپا از ایران در پی ازسرگیری خرید نفت ایران پس از توافق هسته‌ای نقش مهمی در رشد تجارت دو طرف داشته است. اعضای اتحادیه اروپا در ۹ ماه نخست ۲۰۱۶ بالغ بر سه میلیارد و ۴۹۸ میلیون یورو کالا از ایران وارد کرده بودند که این رقم در ۹ ماه نخست ۲۰۱۷ با رشد ۱۰۷‌درصدی به هفت میلیارد و ۲۵۲ میلیون یورو رسیده است. بر اساس این گزارش، صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ۹ ماه نخست ۲۰۱۷ نیز رشد ۳۴‌درصدی داشته و به هفت میلیارد و ۵۳۰ میلیون یورو رسیده است. اتحادیه اروپا در ۹ ماه نخست سال ۲۰۱۶ بالغ بر پنج میلیارد و ۶۰۳ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود و بر این اساس، تراز تجاری دو طرف در این مدت به میزان ۲۷۸ میلیون یورو به نفع اتحادیه اروپا بوده است. در این میان البته برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که افزایش واردات اروپا از ایران در پی ازسرگیری خرید نفت کشورمان پس از توافق هسته‌ای، نقش مهمی در رشد تجارت دو طرف داشته؛ در شرایطی که بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات ایران به اتحادیه اروپا که شامل 28 کشور است، از سال 1389 روند نزولی را آغاز کرد و در سال 1392 به کمترین مقدار خود طی سال‌های اخیر، یعنی 900 میلیون دلار رسید؛ اما اکنون پس از چهار سال متوالی رشد منفی صادرات به اتحادیه اروپا، سرانجام در سال 93 صادرات 900 میلیون دلاری ایران به اتحادیه اروپا با رشد 64‌درصدی نسبت به سال قبل همراه شد و به سقف 5 /1 میلیارد دلار رسید. حال باید منتظر ماند و دید در سال آینده میلادی، چه سرنوشتی برای تجارت ایران و اروپا رقم خواهد خورد.