رکوردزنی چهارساله سکه

 مجید حیدری: در روزهای پاییزی، اخبار سکه و دلار داغ می‌شود. هفته گذشته بهای سکه طلا با نزدیک شدن به سطح یک میلیون و 400 هزار تومان، به بیشترین مقدار طی چهار سال اخیر رسیده است. البته این امکان وجود دارد که با عبور از ماه صفر و افزایش تقاضا این رکورد در بهای آن ثبت شود. آخرین بهای ثبت‌شده برای سکه در چهارشنبه هفته گذشته، یک میلیون و 390 هزار تومان بود. افزایش بهای ارز و نوسانات اونس جهانی در هفته گذشته، اونس را شارژ کرد. در هفته گذشته، تقویت نرخ حواله درهم باعث رشد دلار در بازار داخلی شد، هر چند که به نظر می‌رسد بازار‌ساز فضای بازار را با عرضه مناسب کنترل می‌کند. بهای نفت برنت در هفته گذشته از قله 64دلاری برای هر بشکه پایین آمد. مهم‌ترین دلیل این کاهش را می‌توان به افزایش تولید نفت آمریکا نسبت داد.

فرود از اوج

هفته گذشته، بهای نفت برنت از اوج 64دلاری خود فرود آمد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، افزایش تولید نفت آمریکا موجب کاهش اندک بهای نفت شد. از سوی دیگر، مجموعه‌ای از حوادث و تنش‌ها در منطقه خاورمیانه نظیر اقدامات ولیعهد عربستان، جنگ یمن، افزایش تنش‌های ایران و عربستان، انفجار خط لوله اصلی نفت در بحرین و همچنین زلزله اخیر ایران و عراق به همراه افزایش موقعیت خرید نفت از سوی مدیران پولی؛ موجب تعدیل نسبی اثر کاهشی فوق و تثبیت بهای نفت شد. روز جمعه دو هفته قبل، شرکت خدمات انرژی بیکر هیوز اعلام کرد؛ در هفته گذشته تولیدکنندگان نفت آمریکا با افزایش 9 حلقه چاه (بیشترین افزایش از ماه ژوئن)، تعداد چاه‌های نفت این کشور را به 738 حلقه رساندند. اوپک، ضمن اشاره به افزایش تولید نفت عربستان (بیش از 10 میلیون بشکه در روز) و کاهش ذخایر مازاد جهانی نفت در پی توافق کاهش تولید، پیش‌بینی کرد؛ با کاهش مازاد عرضه بازار جهانی در سال 2018، تقاضا برای نفت اوپک در این سال افزایش یابد. این سازمان قصد دارد ذخایر نفت را به میانگین پنج‌ساله برساند. طبق آمار منتشره، صندوق‌های پوششی و سایر مدیران پولی در هفته منتهی به  7‌نوامبر، گمانه‌زنی‌های خوش‌بینانه در خصوص معاملات آتی و اختیاری نفت آمریکا را افزایش دادند. همچنین، صندوق‌های پوششی با افزایش خرید قراردادهای معاملات آتی و اختیاری نفت برنت در هفته اخیر، تعداد این قراردادها را به بالاترین سطح تاریخی افزایش دادند. در پایان وقت معاملات روز دوشنبه، بهای نفت برنت 36 سنت کاهش و بهای نفت آمریکا دو سنت افزایش یافت.

روز سه‌شنبه، به دنبال پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی درباره افزایش تولید نفت آمریکا و چشم‌انداز مبهم رشد تقاضای جهانی، بهای نفت با دو درصد کاهش، سومین افت متوالی روزانه را تجربه کرد. همچنین، تحلیلگران خاطرنشان کردند؛ با توجه به آمار اقتصادی ضعیف‌تر از انتظار چین، فروش به بهای نازل کالاهای اساسی در دنیا و در راس آنها فلزات پایه همچون نیکل و مس، بهای نفت را تحت فشار نزولی قرار داده است. موسسه بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود، چشم‌انداز بسیار ضعیفی برای تقاضای نفت پیش‌بینی کرد که در تقابل با دیدگاه خوش‌بینانه‌تر گزارش روز دوشنبه اوپک است. موسسه مذکور، پیش‌بینی خود از رشد تقاضای نفت در سال جاری و سال آتی را با ۱۰۰ هزار بشکه کاهش در روز، به ترتیب ۵ /۱ و ۳ /۱ میلیون بشکه در روز اعلام کرد. این موسسه افزود؛ افزایش گرما می‌تواند مصرف را کاهش داده و افزایش شدید تولید از سوی برخی کشورهای تولیدکننده نفت، ممکن است منجر به اشباع جهانی عرضه نفت در نیمه نخست سال ۲۰۱۸ شود. روز دوشنبه دولت آمریکا اعلام کرد؛ تولید نفت شیل این کشور در ماه دسامبر با افزایش روزانه ۸۰ هزار بشکه (دوازدهمین افزایش متوالی ماهانه) رشد خواهد داشت. در معاملات پایانی روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت و نفت آمریکا به ترتیب ۲۴ /۱ و ۱۶ /۱ دلار تضعیف شد.

لیدر بازار نفت

روند نزولی بهای نفت در روز چهارشنبه نیز تداوم یافت. در میانه هفته گذشته آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین چشم‌انداز خود از انرژی جهان، آمریکا را به‌عنوان بزرگ‌ترین لیدر آینده بازار نفت و گاز معرفی کرده است. آمریکا تا سال ۲۰۲۵ حدود ۸۰ درصد از رشد عرضه جهانی نفت را به خود اختصاص خواهد داد و در سال‌های پایانی دهه ۲۰۲۰ به صادرکننده خالص نفت تبدیل خواهد شد. افزایش انعطاف تولیدکنندگان نفت و گاز شیل در برابر نوسانات قیمتی، رمز موفقیت آمریکا محسوب می‌شود. این عامل در کنار عواملی چون تغییر ساختار تقاضای انرژی چین، افزایش سهم برق در سبد انرژی جهان و گرایش مصرف‌کنندگان به انرژی‌های تجدیدپذیر، موجب می‌شوند قیمت تعادلی بازار نفت در بلندمدت بین ۵۰ تا ۷۰ دلار باقی بماند. در این گزارش هرچند اعلام شده که رشد تقاضا برای نفت از سال ۲۰۲۵ رو به کاهش خواهد گذاشت، اما به دلیل رشد تقاضا از سمت بخش پتروشیمی و حمل‌و‌نقل سنگین و هوایی، تقاضا برای نفت تا سال ۲۰۴۰ افزایش خواهد یافت. در این خصوص سوکریت ویجایاکار، مدیر مرکز مشاوره انرژی تریفکتا، گفته است: «پس از انتشار پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی در خصوص میزان تقاضا در آینده، قیمت نفت به صورت چشمگیری کاهش یافت... همچنین، افت قیمت نفت از افزایش شدید فروش برخی کالاهای اولیه دیگر تاثیر پذیرفته است.» به گفته لو، از دلایل دیگر کاهش قیمت نفت، افزایش موجودی نفت خام آمریکا بوده است. موسسه نفت آمریکا اعلام کرده بود موجودی نفت خام آمریکا با افزایشی 5 /6 میلیون‌بشکه‌ای در هفته منتهی به ۱۰ نوامبر، به مجموع 462 میلیون بشکه رسیده است.

معنی پیش‌بینی‌ها در مورد کاهش تقاضا در سال آینده میلادی این خواهد بود که مصرف جهانی نفت برخلاف انتظارات از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز بیشتر نخواهد شد. این در حالی است که انتظار می‌رود تولیدکنندگان، بیش از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کنند.

افزون بر این، یکی از دلایل کاهش قیمت نفت، افزایش میزان عرضه این محصول از سوی آمریکا بوده است. لازم به ذکر است که در هفته منتهی به دهم نوامبر، ۹ دکل نفتی دیگر در آمریکا مجوز فعالیت دریافت کردند. در حال حاضر تعداد دکل‌های نفتی آمریکا ۷۳۸ عدد است. این در حالی است که تعداد دکل‌های نفتی آمریکا در سال گذشته تنها ۴۵۲ دستگاه بود. لازم به ذکر است که به گفته اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام این کشور با افزایشی 67 هزاربشکه‌ای (۱۴ درصد) به مجموع 62 /9 میلیون بشکه در روز رسیده است و انتظار می‌رود که روند افزایش تولید همچنان ادامه یابد.

بازار داغ سکه و دلار

در اولین روز هفته، سکه از مرز روانی یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان عبور کرد؛ روز شنبه، سکه ۱۱ هزار تومان رشد کرد و به بهای یک میلیون و ۳۶۰ هزار تومان رسید. روز شنبه، سکه تمام بهار آزادی معاملات خود را با مرزشکنی مهمی آغاز کرد. در ابتدای معاملات روز شنبه، سکه یک میلیون و ۳۵۵ هزار تومان قیمت خورد که شش هزار تومان بالاتر از روز چهارشنبه دو هفته قبل بود. این مرزشکنی از آن جهت مهم بود که فلز گران‌بهای داخلی از اواخر خرداد ۹۲ بالای یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان معامله نشده بود. به گفته فعالان، این افزایش بیشتر ناشی از تحرکات معامله‌گران آتی در معاملات پشت خطی روزهای انتهایی هفته بود.

در این روز دلار معاملات خود را با قیمت چهار هزار و ۷۸ تومان آغاز کرد که افزایشی پنج‌تومانی نسبت به قیمت بسته‌شده روز چهارشنبه داشت. این رشد موجب شد سکه‌بازان از روند افزایشی عقب‌نشینی نکنند و با افزایش بیشتر خریدها زمینه را برای افزایش بیشتر فراهم کنند.

در دومین روز هفته، دلار دومین افزایش متوالی را به ثبت رساند تا به محدوده چهار هزار و ۹۰ تومان قدم بگذارد. روز یکشنبه، شاخص بازار ارز ۱۴ تومان افزایش را تجربه کرد و به بهای چهار هزار و ۹۳ تومان رسید که موجب شد این ارز به بالاترین قیمت خود در سال ۹۶ برسد. برخلاف رشد دلار، روز یکشنبه پایانی بر روند افزایشی سکه بود. سکه تمام بهار آزادی پس از پنج افزایش متوالی، روز یکشنبه پنج هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای یک میلیون و ۳۵۵ هزار تومان رسید. اشباع خریدها و احتیاط سکه‌بازان مهم‌ترین عاملی بود که زمینه‌ساز تعدیل قیمت فلز گران‌بهای داخلی شد.

روز دوشنبه، دلار برای اولین بار از دی‌ماه سال گذشته به بالای مرز ۴۱۰۰ تومانی سرک کشید. عامل اصلی افزایش قیمت شاخص ارزی، رشد نرخ حواله درهم بود که هیجان در میان معامله‌گران بازار داخلی را بالا برد. رسیدن حواله درهم به قیمت ۱۱۲۷ تومان موجب شد بهای شاخص ارزی تا ۴۱۲۰ تومان رشد کند. هیجان درهم با اثرگذاری بر قیمت دلار به‌طور غیرمستقیم در بازار سکه نیز اثرگذار شد. در سومین روز هفته فلز گران‌بهای داخلی ۳۰ هزار تومان افزایش را تجربه کرد و به قیمت یک میلیون و ۳۸۵ هزار تومان رسید. این بیشترین قیمت سکه در چهار سال اخیر بود.

روز سه‌شنبه، سکه معاملات خود را با قیمت یک میلیون و ۳۹۵ هزار تومان آغاز کرد که نشان‌دهنده افزایش ۱۰ هزارتومانی نسبت به روز دوشنبه و تمایل بازیگران این بازار برای عبور از مرز روانی یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بود. در این شرایط، قیمت دلار که در ابتدای روز با افزایش ۱۲تومانی و ثبت عدد چهار هزار و ۱۳۲ تومان به یاری سکه‌بازان آمده بود، در ادامه روز کاهش یافت تا قیمت سکه نیز در مسیر کاهشی قرار بگیرد. با افت دلار تا نقطه چهار هزار و ۱۲۱ تومان، فروش‌ها در بازار سکه نیز افزایش یافت و در نهایت فلز گران‌بهای داخلی با قیمت یک میلیون و ۳۸۹ هزار تومان به کار خود پایان داد.

روز چهارشنبه دلار پس از چهار افزایش متوالی، سرانجام تن به کاهش قیمت داد؛ روز چهارشنبه، دلار بالای مرز روانی چهار هزار و 100 تومان آغاز به کار کرد، ولی در نهایت با پایین رفتن از این مرز با قیمت چهار هزار و 97 تومان به کار خود پایان داد. این قیمت که 24 تومان کمتر از قیمت بسته‌شده روز سه‌شنبه بود، موجب شد بیشترین میزان کاهش دلار از 22 مهر سال جاری به ثبت برسد. در این روز، برخلاف افت قیمت دلار، سکه تمام بهار آزادی در مسیر افزایشی قرار گرفت و با هزار تومان افزایش به بهای یک میلیون و 390 هزار تومان رسید. این بهای سکه در حجم عمده بود و قیمت آن در حجم خرد بر تابلوی صرافی‌ها تا نزدیکی یک میلیون و 400 هزار تومان نیز ثبت شده بود. به گفته فعالان، عامل اصلی که موجب شد فلز گران‌بهای داخلی همسو با دلار حرکت نکند، به نوسانات افزایشی اونس جهانی مربوط بود. به طور کلی، در هفته گذشته بازار سکه و ارز نسبت به هفته‌های گذشته بسیار داغ بود و انتظار می‌رود که با افزایش تقاضای ژانویه دلار و عبور از ماه صفر، بر افزایش این نوسانات، افزوده شود.

نااطمینانی در حرکت اونس

در اولین روز کاری هفته گذشته در بازارهای جهانی نااطمینانی پیرامون برنامه اصلاح مالیاتی در آمریکا منجر به افزایش ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران و عقب‌نشینی شاخص‌های بازار سهام آمریکا از بالاترین سطوح تاریخی شد. همچنین شاخص دلار بدون تغییر باقی ماند. در نتیجه؛ بهای طلا بخشی از افت قابل توجه روز معاملاتی گذشته را جبران کرد. در این روز، بهای نقدی طلا و طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه دسامبر در معاملات پایانی به ترتیب 2 /0 و 4 /0 درصد افزایش یافت.

بازارهای جهانی، صبح سه‌شنبه در انتظار نشست سردمداران سیاست پولی دنیا، رفتار کاملاً محتاطانه‌ای از خود به نمایش گذاشتند. نشست بانکی که به میزبانی بانک مرکزی اروپا در شهر فرانکفورت آلمان، برگزار شد، با سخنرانی چهار سکاندار بزرگ‌ترین بانک‌های مرکزی دنیا ادامه یافت. سخنرانی چهار راس مربع بانکی جهان، جنت یلن، رئیس فدرال‌رزرو آمریکا، مارک‌کارنی، رئیس بانک انگلستان، هیروهیکو کورودا، رئیس بانک ژاپن و ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا، سه‌شنبه را به روز بانکی هفته تبدیل کرد. بازارها در این روز نگاه خود را به سیگنال‌های احتمالی هریک از این فرماندهان پولی دوخته بودند و جرات کافی برای روندسازی بروز ندادند. در پروسه پیشواز احتیاطی بازارها، اونس طلا پس از ساعت‌ها نوسان حول قیمت ۱۲۷۵ دلاری، اندکی افت کرد. دلار نیز مانند طلا، صبح خود را با دامنه کوتاه نوسانات دنبال می‌کرد و ردی از حمایت در بازار آن پیدا نبود. شاخص دلار با نزدیک شدن زمان نشست بانکی، آغاز به افت کرد. عقب‌نشینی دلار در ساعات ابتدایی بعد از ظهر با فشار یورو جدی‌تر شد، چراکه شاخص‌های اروپایی یکی پس از دیگری به سود ارز اتحادیه اروپا منتشر شدند. در ابتدا نرخ سالانه تورم انگلستان، ارزش پوند را پایین کشید و در ادامه افزایش تولید ناخالص داخلی سه‌ماهه سوم آلمان، یورو را به تک‌سوار بازار ارز مبدل کرد.

شاخص دلار آمریکا روز چهارشنبه پس از افت 72 /0درصدی سه‌شنبه، تا عصر روز چهارشنبه به 55 /93 واحد رسید. شاخص دلار در آغاز‌به‌کار بازارها در 85 /93 واحد باز شده بود اما در ادامه به دلیل گسترش دامنه انتقادها به طرح مالیاتی ترامپ، 32 /0 درصد کاهش یافت. گزارش‌های روز چهارشنبه بلومبرگ و رویترز نیز مخالفت با طرح کاهش مالیاتی را گسترده‌تر از عوامل سیاسی و عامل افت شدید دلار مطرح کردند. اونس طلا و یورو با نشانه گرفتن نقطه‌ضعف دلار، فشارها را بر این ارز افزودند. اونس طلا که صبح روز چهارشنبه در 1280 باز شده بود، تا انتهای روز چهارشنبه کمی افزایشی شد، اما در این کانال باقی ماند.

کانال‌زنی شاخص کل

در هفته منتهی به 24 آبان‌ماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با افزایش 1 /0درصدی وارد کانال 88 هزارتایی شد و به سطح 88005 هزار واحد رسید. شاخص کل فرابورس نیز در هفته مورد بررسی 1 /2 درصد جهش داشته و به سطح 997 واحد رسیده است. شاخص کل هم‌وزن نیز نوسانات قیمتی در حد 03 /0 درصد را تجربه کرده است. در هفته مورد بررسی، اثرات تحولات سیاسی انگیزه معامله‌گران را کاهش داده و به‌رغم کاهش تدریجی نرخ بهره در بازار پول و افزایش تدریجی دلار آزاد و مبادله‌ای در بازار ارز و چشم‌انداز مثبت برخی فلزات اساسی در بازار جهانی و گزارش‌های قابل قبول از عملکرد شرکت‌های بورسی تهران شاخص‌های بازار سرمایه نوسان چشمگیری نداشته‌اند. افزایش ریسک‌های سیاسی خاورمیانه و همچنین تهدیدات مکرر مقامات آمریکایی و اروپایی مبنی بر وضع تحریم‌های جدید مانع رشد شاخص بوده است.

در میان صنایع فعال در بازار سرمایه در هفته منتهی به 24 آبان‌ماه، گروه لیزینگ با رشد 7 /2درصدی بهترین عملکرد هفتگی را ثبت کرده است. پس از آن گروه سیمان با رشد 6 /2درصدی در جایگاه دوم قرار گرفت. این گروه در پی زلزله مهیب در غرب ایران و احتمال افزایش تقاضای سیمان سبب رشد سهام این گروه بوده است. گروه فلزات اساسی نیز در هفته مورد بررسی رشد 1 /1درصدی را شاهد بود. در حالی شاخص این گروه مثبت شده است که بازارهای جهانی نشان از افت قیمت فلزات اساسی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد افت تولید و سرمایه‌گذاری چین در ماه اکتبر و کاهش شاخص دلار به سبب داده‌های اقتصادی مثبت در ژاپن و منطقه یورو باعث افت قیمت کالاها در بازارهای جهانی شده است. اما با وجود افت قیمت اغلب فلزات در بازار جهانی، گروه فلزی در بازار سهام کشور با استقبال مواجه شده است.

در مقابل گروه استخراج نفت با افت شاخص 4 /5درصدی در هفته گذشته بیشترین افت بازدهی را ثبت کرد. شاخص گروه قند و شکر نیز در بازه مذکور 5 /3 درصد کاهش داشت. در هفته پیش، شاخص گروه کانی غیرفلزی نیز کاهش پیدا کرد و شاخص آن رشد منفی 8 /1 درصد را ثبت کرده است.

در میان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، شرکت معادن منگنز ایران در نماد معاملاتی «کمنگنز» رشد 2 /20درصدی را ثبت و بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. «کمنگنز» در ابتدای هفته گذشته به دلیل تعدیل در پیش‌بینی درآمد بدون نوسان قیمت بازگشایی و در روز بازگشایی 3 /14 درصد مثبت شد و روند مثبت خود را تا پایان هفته ادامه داد.

پس از آن شرکت بیمه دی با نماد معاملاتی «ودی» که در بازار عادی فرابورس معامله می‌شود، 9 /17 درصد افزایش قیمت داشت و در لیست بهترین بازدهی هفتگی قرار گرفت. شرکت سیمان غرب نیز 7 /15 درصد بازدهی مثبت را ثبت کرد و آخرین روز معاملاتی هفته گذشته را با صف خرید به پایان رساند.

در مقابل، شرکت کمک‌فنر ایندامین در نماد معاملاتی «خکمک» بدترین بازدهی هفتگی را به خود اختصاص داد و با افت 6 /8درصدی بیشترین ضرر را نصیب سهامداران خود کرد. شرکت سرما آفرین نیز در نماد معاملاتی «لسرما» و شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایرانیان در نماد معاملاتی «وگستر» نیز در هفته منتهی به 24 آبان‌ماه افت هشت‌درصدی را ثبت کرده است.

در بازار پایه نیز شرکت آذریت در نماد «ساذری» بازدهی 5 /36درصدی داشته است و بهترین بازدهی را در میان شرکت‌ها به خود اختصاص داده است. «ساذری» در گروه سایر محصولات کانی غیرفلزی و در بازار ج فرابورس معامله می‌شود. دومین شرکت پرسود بازار پایه شرکت کیوان با نماد معاملاتی «غیوان» در گروه محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قندو‌شکر بود که حدود 2 /26 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. علاوه‌ بر این، شرکت بیمه زندگی خاورمیانه در نماد معاملاتی «بخاور» 6 /16 درصد سود را نصیب سهامداران خود کرد. از سوی دیگر، شرکت تولیدی و صنعتی آبگینه 6 /13 درصد از ارزش خود را از دست داد و بدترین بازدهی هفتگی را در میان نمادهای بازار پایه به خود اختصاص داد. شرکت ساختمانی اصفهان نیز که در گروه انبوه‌سازی بازار ج فرابورس معامله می‌شود 4 /13 درصد کاهش قیمت داشت. شرکت بسته‌بندی ایران در نماد معاملاتی «فبیرا» نیز 13 درصد افت قیمت داشت و سومین نماد ضررده هفته گذشته در بازار پایه بوده است. این نماد نیز در گروه ساخت محصولات فلزی بازار ج فرابورس فعالیت می‌کند.