رویای اروپایی

بسیاری خیز ایران برای تصاحب بازارهای اروپایی را حداقل در سال‌های ابتدایی دهه 90، غیرقابل‌تصور می‌دانستند و بر این باور بودند که اروپا، دیگر آغوش بازی برای کالاهای ایرانی نخواهد داشت؛ هر‌چند که بازارهایی سنتی را در مورد کالاهای ایرانی طی سالیان متمادی رقم زده بود. آن روزها همه بر این باور بودند که حتی دیگر ایران، به این راحتی‌ها نمی‌تواند بازارهای از دست‌رفته خود را در کشورهای اروپایی بازیابد و دوباره بتواند پرچم برند ایرانی را در این کشور برافراشته سازد. بدتر از همه اینکه، اروپایی‌ها که یکی از طرفداران و خریداران پروپا قرص نفت و فرآورده‌های نفتی ایران بودند، در دوران تحریم‌ها اعلام کرده بودند قادر به خرید نفت ایران نیستند و حتی اگر هم بخرند، قادر نخواهند بود پولش را بپردازند. ایران هم البته تمایلی به این روند نداشت و تلاش زیادی برای بازارگشایی کشورهایی نمی‌کرد که نتواند از آنها عایدی داشته باشد و شرایط را برای دریافت یوروهای حاصل از فروش محصولات خود مهیا کند. حتی برخی از کشورهای اروپایی، در این شرایط سیستم پالایش پالایشگاه‌های خود را هم تغییر دادند و به جای نفت ایران، از سایر کشورهای رقیب، خرید می‌کردند. اما اکنون ورق برگشته است. آن‌گونه که آمارهای رسمی کمیسیون اروپا می‌گوید، صادرات ایران به کشورهای عضو این اتحادیه، 224 درصد رشد داشته است. به این معنا که مبادلات تجاری ایران با اروپا در شش‌ماهه سال 2017 به حدود 10 میلیارد یورو رسیده است؛ در حالی که این رقم، در شش‌ماهه سال 2016 میلادی، عدد 1 /5 میلیارد‌دلاری را به ثبت رسانده بود. البته این آمارها بوی نفت هم می‌دهد و بیشتر آنچه در جزئیات آن به ثبت رسیده، ناشی از افزایش صادرات نفت ایران به این کشورهاست. در این میان، بسیاری از تحلیلگران، این افزایش آمار صادراتی ایران به اروپا را ناشی از ازسرگیری خرید نفت ایران پس از توافق هسته‌ای به اروپا می‌دانند که در رشد تجارت دوجانبه نقش‌آفرین شده است. در این میان، البته صادرات اروپایی‌ها به ایران هم از رشد مناسبی برخوردار بوده و آن‌گونه که آمارها گواهی می‌دهد، این یک بازی برد- برد برای اروپا و ایران است؛ چراکه برخی از کشورهای اروپایی، در همین مدت کوتاه بعد از برجام، صادرات خود را به نحوی به ایران افزایش داده‌اند که به عنوان شرکای اول تجاری ایران هم مطرح شده و نام خود را در فهرست 10 شریک اول تجاری ایران به ثبت رسانده‌اند. در این میان آلمانی‌ها و ایتالیایی‌ها، روابط خود را گسترش داده و بیشتر از گذشته، در بازار ایران حضور یافته‌اند. اکنون کمیسیون اروپا در جدیدترین گزارش خود، صادرات را از رونق مناسبی برخوردار دانسته است. بر اساس آمارهای گمرک، صادرات ایران به اتحادیه اروپا را 28 کشور تشکیل می‌دهد. در واقع، مطابق با آمارها، از سال 1389 روند نزولی روابط با اروپا آغاز شده بود که در سال 1392 به کمترین میزان خود طی سال‌های اخیر رسید. یعنی درست در تداوم سال‌های تحریم که ایران را با مشکلات جدی مواجه ساخته بود. آن روزها صادرات ایران به اتحادیه اروپا به 900 میلیون دلار رسیده بود؛ اما به هر حال اکنون، ورق برگشته و شرایط به گونه دیگری رقم خورده است.