عبور از سد؟

در یکی از سخت‌ترین دوران وزارت نیرو، یعنی شرایطی که وضعیت آب بحرانی است و تامین برق نیز چالش‌های فراوانی دارد، حبیب‌الله بیطرف قصد دارد از معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت جدا شود و به وزارت نیرو بیاید. او البته، با این چالش‌ها آشنایی دارد و در برنامه پیشنهادی خود به مواردی همچون بحران منابع آب زیرزمینی، تغییرات آب‌وهوایی و خشکسالی‌ها، مشکلات زیست‌محیطی پیکره‌های آبی، بالا بودن شدت مصرف انرژی، افزایش بدهی‌های صنعت برق، راندمان پایین نیروگاه‌ها و تلفات برق اشاره کرده است. با در نظر گرفتن موارد مذکور، به نظر می‌رسد دوران سختی پیش روی بیطرف باشد و جالب آنکه شاید خود او را بتوان از مدیرانی دانست که در شکل‌گیری وضعیت فعلی نقش داشته است.

بیطرف، هشت سال در زمان دولت هفتم و هشتم، بر مسند وزارت نیرو نشسته بود و همین باعث بسیاری از انتقادات به او شده است. منتقدان، او را از عاملان سدسازی‌های منجر به ایجاد مشکلات فعلی در کشور می‌دانند و معتقدند بازگشت او به معنای تکرار دوباره همان اشتباهات است. به گفته منتقدان، احداث بسیاری از سدها، یک نقطه منفی در کارنامه او به شمار می‌آید. در نقطه مقابل گفته می‌شود تقلیل روندهایی که طی دورانی طولانی و توسط دولت‌های متعدد صورت گرفته است به یک نفر، به ویژه با توجه به اینکه به نظر می‌رسد در آن زمان دانش و حساسیت عمومی فعلی وجود نداشت، قابل دفاع به نظر نمی‌رسد؛ به ویژه آنکه در برنامه پیشنهادی بیطرف، توجه ویژه‌ای به حوزه آب صورت گرفته است. در واقع ممکن است برخی بگویند که حضور دوباره بیطرف در وزارت، در چارچوب پارادایم فعلی بخش آب خواهد بود و نه پارادایمی که سدسازی را همواره تقدیر می‌کرد. اما در واقع این‌طور نیست و اظهارات بیطرف در سال‌های اخیر نیز در چارچوب دفاع از سدسازی بوده است. او از سدسازی‌های گسترده دفاع می‌کند و برخی حمله‌ها را به آن، غیرمنصفانه می‌داند و معتقد است در این زمینه، هیچ افراطی صورت نگرفته است. به گفته او، در وضعیت فعلی ایران، احداث سد یک استراتژی حیاتی و ملی است.

تحصیلات بیطرف، با حوزه فعالیت او بی‌ارتباط نیست. او دانش‌آموخته فوق‌لیسانس راه و ساختمان از دانشگاه تهران است و از سال 1364 در سطوح و سمت‌های مختلف دولت به فعالیت می‌پردازد. عضویت در مرکز تحقیقات آب جهاد سازندگی و سپس استانداری یزد، استان محل تولدش، نخستین فعالیت‌های بیطرف بود که در ادامه و بالاترین سطح خود به وزارت نیرو انجامید. پس از آن، او عمدتاً در سمت‌های مشاوره و علمی مشغول فعالیت بود تا آنکه با روی کار آمدن دولت یازدهم، مجدداً فعالیت‌های اجرایی خود را به صورت پررنگ‌تری از سر گرفت. او سال‌ها در شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط با آب، برق و صنایع مربوطه، مثل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، پژوهشگاه نیرو، سازمان نظام مهندسی و دانشکده صنعت آب و برق حضور داشته است.

بیطرف در برنامه پیشنهادی خود، مروری بر عملکرد گذشته خود داشته و احداث 50 سد را در زمان وزارت، از جمله نقاط قوت کارنامه دوران قبلی وزارت عنوان کرده است. توسعه 17 هزار مگاواتی نیروگاه‌ها، افزایش ظرفیت شبکه مدرن آبیاری و نیز تامین مصارف آب شهری، دیگر بخش‌های کارنامه عملکرد او را در آن زمان رقم می‌زند. بیطرف به اصلاح ساختار به ویژه با تشکیل شرکت‌های مادرتخصصی و سازمان‌دهی شرکت‌های تابعه در زمان وزارت خود اشاره داشته و برون‌سپاری و خصوصی‌سازی را به عنوان یکی از اقدامات موفق خود برشمرده است. در مجموع به نظر می‌رسد کارنامه بیطرف در زمان وزارت قبلی، بتواند نقطه‌قوتی برای او در روز رای اعتماد به شمار رود؛ اگرچه نگاه او به سدسازی می‌تواند به پاشنه‌آشیلی تبدیل شود.