بهای نفت

کاهش بهای نفت نتوانست به آن اندازه که انتظار می‌رفت تولید شیل را محدود سازد. هنگامی که در سال گذشته بهای نفت سقوط کرد بسیاری گمان می‌کردند اولین آسیب‌دیدگان شرکت‌های کوچک آمریکایی باشند که متخصص تولید غیرمتعارف نفت از شیل، شن‌های قیراندود و موارد مشابه هستند. تفکر عمده بر آن بود که به خاطر هزینه‌های زیاد تولید و بدهی فراوان این بنگاه‌ها به طور طبیعی در مقایسه با شرکت‌های بزرگ نفتی آسیب‌پذیری بیشتری در برابر تکانه‌های قیمتی دارند. در واقع، مقامات عربستان سعودی حتی اظهار کردند آنها تولید خود را کاهش نخواهند داد دقیقاً به این خاطر که این بنگاه‌ها را از چرخه کسب و کار نفتی خارج سازند.
اما با گذشت شش ماه نشانه‌ای از رکود در حوزه‌های نفت شیل آمریکا دیده نمی‌‌شود. جایی که حفاری افقی و فناوری شکست هیدرولیک سنگ‌ها (فراکینگ) در پنج سال گذشته باعث شد تولید نفت و گاز رونق گیرد. اسکات نیکولیست از موسسه مشاورتی مک‌کینزی می‌گوید سقوط بهای نفت آن بحرانی را که در ابتدا تصور می‌‌شد ایجاد نکرد. تحلیل 300 شرکت مستقل نفت و گاز آمریکایی در سه‌ماهه اول امسال نشان داد که بیش از دوسوم آنها ترازنامه‌های سالم دارند و در بدترین حالت بدهی با میزان سرمایه‌شان برابری می‌کند. همزمان بدهی دوسوم از بنگاه‌های متوسط مورد بررسی با 80 درصد یا بیشتر از ارزش صوری آن معامله می‌شد. این بدان معناست که سرمایه‌گذاران چندان نگران سلامت آنها نیستند. تنها بنگاه‌هایی مشکل داشتند که قراردادهای اجاره آنها کاربردی نبود یا در سال قبل درست پیش از آغاز سقوط قیمت‌ها به خرید شرکت‌های دیگر اقدام کرده بودند.
آمارهای گردآوری‌شده توسط بانکداران سرمایه در موسسه بارکلی نیز از رویدادی مشابه حکایت می‌کنند. اگر چه نرخ سود اوراق قرضه پرخطر بنگاه‌های انرژی آمریکایی از پنج درصد در تابستان به 5 /10 درصد در ماه دسامبر رسید، این نرخ سود دوباره به هشت درصد یعنی تقریباً معادل مقدار اواسط سال 2012 بازگشت. این امر باعث شد هزینه وام و بدهی برای شرکت‌های استخراج با روش شکست سنگ‌ها بالا برود اما هیچ نشانه‌ای از فلج شدن آنها دیده نمی‌شود.
شمار دکل‌های حفاری نفت آمریکا از ماه اکتبر نصف شده و از 1600 به 800 دکل رسیده است. این امر سرانجام به کاهش تولید منجر خواهد شد اما در حال حاضر تولید نفت آمریکا هنوز رو به رشد است. تولید نفت در ماه مارس 120 هزار بشکه در روز افزایش یافت. یک دلیل آن است که شرکت‌های حفاری شیل همگام با دیگر بخش‌های صنعت نفت و به دنبال کاهش هزینه نیروی کار، فولاد و سایر نیازمندی‌ها توانستند هزینه‌های خود را پایین آورند. این کار باعث شد امور مالی آنها تقویت شود. علاوه بر این آنها از تداوم بهبود بهره‌وری نیز سود برده‌اند. داده‌های بهتر لرزه‌نگاری، توانایی حفاری چند چاه از یک نقطه و استفاده از پلیمرها و سایر سیالاتی که جایگزین آب می‌شوند از جمله این مزایا هستند.
اما این همه ماجرا نیست. به گفته مایکل کوهن از موسسه بارکلی ارزش ذخایر نفت در ماه اکتبر تعیین می‌شود. ذخایری که سال گذشته با قیمت 100 دلار در بشکه ارزش‌گذاری شده بودند اکنون ارزش بسیار کمتری دارند. اما حتی بنگاه‌های آسیب‌دیده نیز لزوماً تولید را متوقف نمی‌کنند. مالکان جدید می‌توانند دارایی‌های آنها را با بهای کمتری بخرند و به تولید ادامه دهند.
درس اصلی آن است که اگرچه سقوط بهای نفت در برخی مناطق مانند دریای شمالی برای تولیدکنندگان ناگوار بوده است رونق نفتی آمریکا هنوز برقرار است. در واقع آمریکا جای عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان را می‌گیرد. تولیدکنندگان نفت شیل چاه‌های زیادی را حفر و سپس مسدود کرده‌اند و منتظر روزی هستند که بهای نفت افزایش یابد. آقای کوهن پیش‌بینی می‌کند در صورت بروز چنین رویدادی بین 300 تا 800 هزار بشکه در روز به تولید افزوده شود.
از دیدگاه سرمایه‌گذاری نیز هیچ نشانه‌ای دال بر اجتناب از تولید نفت غیرمتعارف دیده نمی‌شود. در سال‌های اخیر نفت غیرمتعارف بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها را جذب کرده است. بنگاه پژوهشی ریستاد‌انرژی پیش‌بینی می‌کند امسال سرمایه‌گذاری در همه زمینه‌ها کاهش یابد اما مجدداً سیر صعودی در پیش گیرد. پیش‌بینی جدید سازمان اطلاعات انرژی آمریکا بیان می‌دارد که افزایش تولید و کارایی بدان معنا خواهد بود که ایالات متحده بین سال‌های 2020 و 2030 (با توجه به بهای نفت) واردات انرژی خود را متوقف خواهد کرد. در این وضعیت، به شرط عدم وقوع چالش‌های ژئوپولتیک چشم‌انداز افزایش شدید بهای نفت در آینده محتمل نیست. درست است که تقاضای جهانی برای نفت همچنان بالا می‌رود و میدان‌های نفتی کمتر می‌شوند و لازم است که بخش‌های بزرگی از صنعت نفت به کار خود ادامه دهند اما پیام آمریکا آن است که ترکیب امور مالی و فناوری می‌تواند از مزیت‌های زمین‌شناسی بسیار موثرتر باشد.
منبع:‌اکونومیست