سال سخت رئیس

در سال‌های ریاست محمود بهمنی بر بانک مرکزی، اقتصاد ایران شاهد اتفاقات مهم زیادی بوده است. اتفاقاتی که شاید اغلب‌شان خوب نبودند و احتمالاً خود بهمنی در روی دادن آنها نقشی اساسی نداشته است: هدفمندسازی یارانه‌ها، تحریم بانکی و مالی، اختلاس سه‌ هزار میلیارد تومانی، برداشت شبانه از حساب بانک‌ها و سقوط ارزش ریال هر کدام به تنهایی برای تاریخی شدن دوران یک رئیس ‌کل کفایت می‌کند و از قضا بهمنی در دوران ریاست بر بانک مرکزی، همه آنها را یکجا دیده است.

باز هم برداشت می‌کنیم
برداشت شبانه از حساب بانک‌ها، فروردین پرحاشیه‌ای را برای بهمنی رقم زد. او استعفا کرد، اما «مقامات ارشد دولتی» گفتند بماند. برداشت شبانه، با تصمیم کمیته پنج‌‌نفره ارزی صورت گرفته بود که بهمنی تنها یکی از اعضای آن به شمار می‌رفت. اما برداشت از حساب 18 بانک، توسط بهمنی انجام شد و در نهایت او بود که باید به دیوان محاسبات کشور پاسخ می‌داد. بهمنی هرگز به دیوان محاسبات نرفت تا نهایتاً این دیوان ششم آذر، به انفصال از خدمت او به مدت یک سال حکم دهد. این حکم برای مدتی رسانه‌ای نشد، تا اینکه خبرگزاری مهر در دومین روز بهمن، خبر انفصال از خدمت بهمنی را منتشر کرد. بهمنی در واکنش گفت بانک مرکزی، مصوبه دولت را اجرا کرده است و «در صورت نیاز باز هم از حساب بانک‌ها برداشت و به حساب خزانه واریز می‌کند».

پیش‌بینی‌های بهمنی در تابستان
تیر‌ماه و با شدت گرفتن روند رو به رشد نرخ دلار، بهمنی بارها از مردم خواست به شایعات مبنی بر افزایش نرخ ارز توجه نکنند. او هفتم تیر مدعی شد کمبود ارز وجود ندارد و یک‌ماه بعد ارز مسافرتی حذف شد. بهمنی هفتم مرداد در گفت‌وگو با «تجارت فردا» گفت ارز «سه‌نرخی» در کار نخواهد بود. سه روز بعد، او حتی جلوتر هم آمد و از برنامه بانک مرکزی برای «تک‌نرخی» کردن ارز هم خبر داد. هنوز دو ماه از این گفته‌ها نگذشته بود که مرکز مبادلات ارزی راه‌اندازی شد تا ارز به سه نرخ مرجع، مبادله‌ای و آزاد فروخته شود. بهمنی دوازدهم مرداد در گفت‌وگویی، رسیدن دلار به سه هزار تومان را تکذیب کرد. یک ماه بعد، دلار به بیش از 3800 تومان رسید و بازار تهران به خاطر نوسانات ارزی تعطیل و دچار ناآرامی شد.

کامیون پول در کارخانه‌ها
امسال، بهمنی که در حالت معمول حضور رسانه‌ای پررنگی دارد، یک نقش مکمل برای سریال مجادلات و مباحثات خود پیدا کرده بود: غضنفری پرداخت تسهیلات مالی و نحوه اختصاص ارز به کالاهای مختلف، دو نقطه اساسی اختلاف این دو عضو دولت بود. خرداد‌ماه، بهمنی در واکنش به گفته‌های غضنفری مبنی بر پاسخگو نبودن بانک‌ها گفته بود: «آقای غضنفری باید برود زیرساخت‌ها و مدیریت بهره‌وری صنعت را درست کند نه اینکه کامیون پول در کارخانجات خالی کند.» غضنفری هم در پاسخ گفت از کامیون‌های پول استقبال می‌کند. راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی بار دیگر به بستر اختلاف‌‌نظر آنها مبدل شد که طی آن، بهمنی از عرضه ارز توسط بانک مرکزی خبر داد و غضنفری این مساله را تکذیب کرد. در آخرین قسمت از سریال اختلافات، یکم اسفند مساله ارزیابی احمدی‌نژاد از عملکرد اتاق مبادلات ارزی مطرح شد که به گفته غضنفری، رئیس‌جمهور از این عملکرد ناراضی بوده است. متعاقباً بهمنی مدعی شد نه‌تنها رئیس‌جمهور ناراضی نیست، بلکه دستوراتی نیز برای کمک بیشتر به این مرکز را صادر کرده است.

پاسخگویی به تحقیق و تفحص؟
زمستان امسال برای بهمنی، با حاشیه‌های جدیدی همراه بود. تقریباً همزمان با انتشار خبر انفصال از خدمت او، نمایندگان مجلس نیز طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی را تصویب کردند. چند روز بعد خبر درخواست بهمنی برای بازنشستگی منتشر شد که می‌توانست نشانه‌ای از خستگی بهمنی در مواجهه با مشکلات باشد. اما «کذب محض» خواندن این خبر توسط بهمنی، از ادامه حضور او در پرحاشیه‌ترین دوران بانک مرکزی حکایت می‌کرد. دورانی که با کلید تحقیق و تفحص در آینده نزدیک، پرحاشیه‌تر نیز خواهد شد.