به دنبال فاز دوم

نهم اسفند با ارائه لایحه بودجه سال 1392 به مجلس، احتمال اجرای فاز دوم هدفمندسازی دوباره مطرح شد. به نظر می‌رسد این بار نیز همچون ماه‌های قبل، اجرای فاز دوم به چالشی جدی بین دولت و مجلس تبدیل شود. اجرای مرحله دوم طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، که می‌رفت از اوایل سال جاری با پرداخت 28 هزار تومان به عنوان مابه‌التفاوت مرحله اول و دوم هدفمندسازی آغاز شود، با تلاش مجلس منتفی شد. مجلس برای اطمینان بیشتر، طرح ممنوعیت فاز دوم هدفمندسازی در سال1391 را نیز تصویب کرد. غافل از اینکه دولت کماکان درصدد اجرای فاز دوم است و با ارائه بودجه 1392، دوباره در پی آن خواهد رفت.

فاز دوم هدفمندسازی در سال 1392
با ارائه لایحه بودجه سال 1392 به مجلس، بهروز مرادی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور اعلام کرد دولت مصمم به اجرای فاز دوم هدفمندسازی در سال آینده است. به گفته او، «در اجرای مرحله دوم هدفمند کردن یارانه‌ها، پرداخت‌های مستقیم برای همه یکسان خواهد بود، ولی افزایش قدرت خرید برای هفت دهک اول انجام می‌شود». با نگاهی به افزایش منابع هدفمندسازی یارانه‌ها در بودجه سال جدید،‌ به نظر می‌رسد یارانه‌های سال جدید به رقمی در حدود100هزار تومان افزایش یابد. با این حال دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها گفته است عدد یارانه نقدی مرحله دوم هنوز قطعی نشده است.

تلاش بی‌فرجام در فروردین
تلاش دولت برای هدفمندسازی یارانه‌ها، در فروردین آغاز شده بود. گفته‌های پراکنده مبنی بر اجرای فاز دوم و اعلام ارقامی درباره منابع فاز دوم هدفمندسازی رئیس مجلس را واداشت تا اعلام کند اجرای مرحله دوم، بدون تایید مجلس ممکن نیست. لاریجانی برای جلوگیری از اجرای مرحله دوم هدفمندسازی، نامه‌ای نیز به مقام معظم رهبری نوشت. همزمان با مطرح شدن فاز دوم هدفمندسازی، بررسی لایحه بودجه 1391 نیز ادامه داشت. برای نخستین بار، کلیات لایحه بودجه در مجلس رد شد و در نهایت نیز با تغییرات زیادی در روزهای آخر اردیبهشت تصویب شد. این تغییرات، موجب نارضایتی مقامات دولت و تعویق فاز دوم هدفمندسازی شد.

لایحه دولت یا طرح مجلس؟
بعد از آنکه مجلس پیشنهاد 135هزار میلیارد تومانی دولت برای هدفمندسازی را به 66 هزار میلیارد کاهش داد، رئیس‌جمهور در نامه ابلاغ بودجه1391 به معاون اول خود اعلام کرد «بودجه استحاله پیدا کرده و عملاً تبدیل به طرح نمایندگان شده است». دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها نیز اعلام کرد با بودجه جدید، دولت هیچ برنامه‌ای برای گام دوم هدفمندسازی ندارد. وزیر اقتصاد نیز گفت دولت زمان مشخصی را در نظر ندارد. با وجود این اظهارات، در خردادماه قیمت نان افزایش یافت و دولت اجازه برداشت از یارانه 28 هزار تومانی را داد. همزمان با حذف بنزین 100 تومانی، برخی این اقدامات را به منزله شروع فاز دوم هدفمندسازی دانستند. اما دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها این بار نیز اعلام کرد افزایش یارانه نقدی ربطی به اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها ندارد.

ممنوعیت طرحی که وجود نداشت
رئیس کمیسیون انرژی، در تیر ماه اعلام کرد دولت برنامه‌ای برای اجرای فاز دوم ندارد. دو ماه بعد، معاون پارلمانی دولت نیز گفته‌های او را تایید کرد. در نیمه مهر، رئیس کمیسیون اقتصادی نیز گفت دولت نمی‌خواهد فاز دوم را اجرا کند. به‌ رغم این اشتراک نظر در عدم اجرای فاز دوم، در آبان، مجلس طرح توقف اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها و افزایش قیمت کالاها و خدمات در سال1391 را تصویب کرد. طرح مذکور، مخالفان زیادی داشت که معتقد بودند در شرایطی که خود دولت در‌صدد اجرای فاز دوم نیست، تصویب طرح برای آن ضرورتی ندارد. با این وجود، ممنوعیت هدفمندسازی یارانه‌ها چند روز دیگر به پایان می‌رسد و دولت نیز مجدداً در‌صدد برآمده است فاز دوم هدفمندسازی را آغاز کند. بررسی لایحه بودجه در فروردین و اردیبهشت سال آینده،‌ سرنوشت مرحله دوم هدفمندسازی را مشخص خواهد کرد.