میلیاردرهای گرسنه

کشور آفریقایی زیمبابوه رفته‌رفته در حال برچیدن باقیمانده بی‌ارزش‌ترین پول جهان از سیستم اقتصادی خود و جایگزینی دلار آمریکا به‌جای آن است. به تازگی پول ملی زیمبابوه شاهد جدی‌ترین سقوط ارزشی خود بوده به ‌طوری که هر دلار آمریکا معادل 35 کوادریلیون (35.000.000.000.000.000) دلار زیمبابوه معامله می‌شود. زیمبابوه در سال 2009 میلادی پول ملی‌اش را به حال خود رها کرد و این واحد پولی پس از ابرتورمی که در این کشور رخ داد، ارزش خود را کاملاً از دست داد. از آن پس، بیشتر معاملات در این کشور با دلار آمریکا یا رند آفریقای جنوبی انجام می‌شود. اقتصاد زیمبابوه، سال‌هاست بیمار است و مانند حکومت 35‌ساله دیکتاتور 91‌ساله این کشور یعنی «رابرت موگابه»، انگار مدت‌هاست چون مرده‌ای متحرک در حال احتضار است. اقتصاد این کشور امروز به جایی رسیده که حتی نمی‌توان آن را در حال سقوط دانست چراکه سال‌هاست این کشور سقوط کرده است. در حالی که برای بسیاری از کشورهای جهان تحمل آثار تورم تک‌رقمی بسیار سخت و آزاردهنده است، اما زوال اقتصادی زیمبابوه تا جایی پیش رفت که این کشور حتی در سال 2008 میلادی تورم 231 میلیون‌درصدی را تجربه کرد! مردم زیمبابوه در اوج بحران اقتصادی این کشور، برای خرید کالاهای اساسی مورد نیاز خود مجبور بودند کیسه‌های پلاستیکی بزرگ مملو از اسکناس را با خود حمل کنند، این در حالی بود که بهای کالاها نیز دست‌کم دو بار در روز افزایش می‌یافت. حتماً بارها در سایت‌های اینترنتی تصاویر شهروندان زیمبابوه‌ای را مشاهده کرده‌اید که با گونی‌های پر از اسکناس به مغازه‌ای وارد می‌شوند و تنها با چند عدد تخم‌مرغ بازمی‌گردند. امروز هم اوضاع اقتصادی زیمبابوه دست‌کمی از سال 2008 ندارد؛ حال این کشور قصد دارد از دوشنبه آینده، پول بی‌ارزش خود را از چرخه اقتصادی خارج کند. در حال حاضر، ارزش 12/5 رند آفریقای جنوبی با یک‌دلاری آمریکا برابری می‌کند. ارزش دلار زیمبابوه در سال ۲۰۰۸ میلادی به پایین‌ترین سطح خود رسید و ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار این کشور به یک سنت آمریکا رسیده بود. جان مانگودیا، رئیس بانک مرکزی زیمبابوه روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مشتریانی که از قبل از ماه مارس ۲۰۰۹، اسفندماه سال ۸۸، در یکی از بانک‌های این کشور، حساب بانکی به دلار زیمبابوه داشته‌اند، می‌توانند از روز دوشنبه با مراجعه به شعبه بانک‌ها برای تبدیل موجودی پس‌انداز خود به دلار آمریکا اقدام کنند.» بر اساس این اطلاعیه مردم این کشور تا ماه سپتامبر برای تبدیل اسکناس‌های قدیمی مهلت دارند و برخی از مردم آنها را به عنوان سوغات و یادگاری به گردشگران خارجی می‌فروشند. بر اساس نرخ برابری اعلام‌شده، به حساب‌های بانکی‌ای که تا ۱۷۵ هزار تریلیون (کوادریلیون) دلار زیمبابوه موجودی داشته‌اند، پنج دلار آمریکا پرداخت خواهد شد. با‌ارزش‌ترین اسکناس چاپ‌شده توسط بانک مرکزی زیمبابوه در سال ۲۰۰۸ میلادی و همزمان با اوج بحران اقتصادی در این کشور، اسکناسی با ارزش 100 تریلیون دلار بود که در آن هنگام حتی برای پرداخت کرایه یک هفته رفت و آمد روزانه با اتوبوس کفایت نمی‌کرد. نرخ تورم زیمبابوه در سال ۲۰۰۸ به ۲۳۱ میلیون درصد رسیده بود که برای توصیف آن در ادبیات اقتصادی از مفهوم «ابرتورم» یاد می‌شود. استیو هانکه، اقتصاددان، مشاور اقتصادی رونالد ریگان، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در محاسبات خود بالاترین نرخ ابرتورم زیمبابوه را 89/7 سکستیلیون (۱۰ به توان ۲۱) درصد، تخمین زد. دولت و بانک مرکزی این کشور آفریقایی توانستند در یک دوره 10ساله و با اتخاذ سیستم چند‌ارزی، اقتصاد این کشور آفریقایی را به پایداری اقتصادی برسانند. نرخ تورم در زیمبابوه در سال ۲۰۱۴ میلادی و بر اساس اعلام بانک مرکزی این کشور، 0/2 درصد بوده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی زیمبابوه، نرخ تورم در ماه آوریل ۲۰۱۵ میلادی منفی شده و به منفی 7/2 درصد رسید. بانک مرکزی زیمبابوه، ۲۰ میلیون دلار آمریکا برای انجام عملیات تبدیل اسکناس‌های قدیمی این کشور اختصاص داده است و باید دید این تدابیر تا چه اندازه می‌تواند این کشور بحران‌زده را از ورطه سقوط خارج کند.