معاملات بورس کالا چه زمانی رونق می‌یابد؟
بازار کالایی در انتظار رشد نفت
بورس کالا مهم‌ترین بازار رسمی کالایی در کشور است که می‌توان این نهاد را مرکز مدیریت بازارهای داخلی به شمار آورد که در آن انواع محصولات از قبیل مقاطع فولادی، مواد اولیه، محصولات کشاورزی، فلزات پایه، محصولات پتروشیمی و پالایشی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.
محمدحسین بابالو / تحلیلگر بورس کالا
بورس کالا مهم‌ترین بازار رسمی کالایی در کشور است که می‌توان این نهاد را مرکز مدیریت بازارهای داخلی به شمار آورد که در آن انواع محصولات از قبیل مقاطع فولادی، مواد اولیه، محصولات کشاورزی، فلزات پایه، محصولات پتروشیمی و پالایشی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. رکود بازار داخلی در کنار کاهش قیمت‌های جهانی و مازاد عرضه بازارهای کالایی در اقصی نقاط جهان مدت‌هاست سایه سنگین خود را بر بورس کالا افکنده است. از این‌رو در طول هفته‌ها و ماه‌های گذشته شاهد عقبگرد خریداران از اغلب تالارهای معاملاتی بورس کالا و افت معنادار حجم داد و ستدها در این نهاد مالی بوده‌ایم. اما به‌رغم این وضعیت ناخوشایند مدتی است که حجم و ارزش معاملات بورس کالا در برخی تالارهای معاملاتی در مسیر رشد قرار گرفته و افزایش حجم عرضه‌ها را در مجموع رقم زده است که از آن جمله می‌توان به تالار پتروشیمی اشاره کرد. در شرایطی که تالار کشاورزی با رونق مورد انتظاری روبه‌رو نیست و کاهش معنادار ساخت و سازهای مسکونی و پروژه‌های عمرانی منجر به عقبگرد گسترده خریداران از رینگ فولاد و بعضاً رینگ فلزات اساسی در طول هفته‌ها و ماه‌های اخیر شده است، تالار محصولات پتروشیمی با
محوریت پلیمرها مدتی است بیشترین حجم و ارزش معاملات بورس کالا را به نام خود ثبت کرده است. این در حالی است که حجم معامله پلیمرها مدت‌ها به صورت ممتد در مسیر کاهشی قرار داشت که نشان‌دهنده رکود در صنایع پایین‌دستی پلیمری بود؛ اگرچه به تازگی این‌روند وارد یک فاز بهبود و رونقی مجدد و البته محدود شده است. کاهش حجم معاملات که در نمودار پیش‌رو به وضوح مشاهده می‌شود، نشان‌دهنده کاهش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی است که هم‌اکنون وارد چهارمین فصل پیاپی خود شده است. این موارد نشان می‌دهد رکود تقاضا مهم‌ترین واقعیت این بازار است ولی داده‌های بسیاری از بهبود آرام حجم تولید در ماه‌های پیش‌رو حکایت دارد.
عرف قیمت‌گذاری در این محصولات بر مبنای قیمت‌های فوب خلیج فارس با احتساب نرخ ارز در بازار آزاد است. با توجه به کاهش قیمت نفت در هفته گذشته شاهد آن بودیم که قیمت‌های پایه که به صورت دستوری تعیین می‌شود کاهش یافت که همین رخداد باعث افزایش جذابیت خرید در بورس کالا و بازگشت خریداران و همچنین افزایش حجم معاملات شد. از سوی دیگر با توجه به جهش قیمت جهانی نفت خام و همچنین احتمال بالا رفتن بیشتر قیمت دلار، ترس از افزایش بیشتر قیمت پلیمرها و سایر محصولات پتروشیمی را در بورس کالا شاهد هستیم که فاکتور جدیدی برای بالا ماندن جذابیت خرید در بورس و بازار قلمداد می‌شود.
در بازار محصولات پالایشی همچون قیر یا شیمیایی‌ها شاهد بهبود تقاضا هستیم ولی هنوز به نسبت روزهای اوج آن در ماه‌های گذشته کماکان حجم خرید پایین است. در خصوص قیر فرا رسیدن زمان تقاضای فصلی در کنار کاهش قیمت‌ها را باید دلیل اصلی بهبود روند معاملات برشمرد ولی در بازار شیمیایی‌ها به دلیل ویژگی‌های فنی آن و استفاده از این کالاها در تولید سایر مواد اولیه باید گفت هنوز بهبود چندانی را شاهد نیستیم هرچند که این محصولات در مسیر تقویت حجم تولید قرار دارد.
البته التهاب در این بازارها با ورود بسیاری از مواد اولیه وارداتی به شدت کاهش یافته و بازار پس از رسیدن به ثبات حتی رکود محدودی را تجربه می‌کند. در بازارهای جهانی هم‌اکنون شرایط شکننده‌ای حکمفرما شده زیرا پس از کاهش ادامه‌دار قیمت پلیمرها به تبع افت محسوس بهای نفت شاهد جهش غیرمنتظره بهای نفت خام در بازارهای جهانی بودیم. این رشد قیمت می‌تواند به تثبیت بهای محصولات پتروشیمی منجر شده یا اصطلاحاً کف قیمتی جدیدی را تشکیل دهد. البته هنوز کاهش قیمت پلیمرها می‌تواند ادامه یابد زیرا همیشه یک‌فاصله قیمتی یا زمان مورد نیاز برای سرایت کامل نوسان قیمت نفت بر بهای پلیمرها مورد نیاز است. با توجه به این موارد به احتمال قوی کاهش قیمت پلیمرها و سایر محصولات پتروشیمی ممکن است ادامه یابد ولی از شتاب آن کاسته خواهد شد. به صورت کلی هم‌اکنون جذابیت صادرات محصولات پتروشیمی کاهش یافته بنابراین انتظار داریم حجم عرضه‌ها در بازار داخلی به مرور با محوریت بورس کالا افزایش یابد هرچند که این همه ماجرا نیست. در ماه‌های گذشته به صورت چراغ خاموش حجم تولید پلیمرها در واحدهای بزرگ پتروشیمی داخلی کاهش یافته ولی هنوز این وضعیت در آمارهای رسمی
خودنمایی نمی‌کند اما از وقفه تحویل کالاها چنین انتظاری تقویت می‌شود. با توجه به داده‌های پیش‌نگر موجود و وقفه در صادرات محصولات پتروشیمی به ترکیه به خصوص پلی‌پروپیلن‌ها، در کنار انتظار کاهش محدود حجم تولید در صنایع بالادستی به نظر می‌رسد حجم تولید در صنایع پایین‌دستی افزایش یافته و بازار به صورت بنیادین تقویت شود. از سوی دیگر افزایش قیمت دلار و همچنین رشد نرخ ارز مبادلاتی نیز جذابیت واردات را کاهش داده بنابراین می‌توان تقویت بازارهای داخلی با محوریت تولیدات بومی را نوید داد. از سوی دیگر کاهش ارزش لیر ترکیه و همچنین افت بهای اغلب ارزهای رایج در کشورهای نوظهور نیز داده مهم دیگری برای کاهش جذابیت صادرات مواد اولیه به شمار می‌رود که می‌تواند به تغذیه بیشتر بازارهای داخلی منجر شود.
به تبع کاهش قیمت‌های جهانی و همچنین ضعف تقاضا در بازار داخلی شاهد ضعف معاملات در بورس کالا و بازار داخلی هستیم. این در حالی است که قیمت‌ها در بازار داخلی به آرامی در مسیر کاهش قرار داشته و ممکن است این کاهش باز هم ادامه یابد زیرا افت قیمت‌ها به صورت کژدار و مریز از پتانسیل‌های قدرتمندی برخوردار است. هم‌اکنون در بازارهای جهانی، قیمت نفت به عنوان مهم‌ترین فاکتور در تعیین قیمت تمام‌شده حالت بی‌ثباتی دارد و دورنمای روشنی را نیز دربر نداشته ولی افت مجدد بهای نفت خام قابل پیش‌بینی است. این شرایط باعث شده یک جو کاهشی مجدد به بازارهای جهانی تزریق شود و همچنین شرایط وخیم چین و نوسانات ارزش یوآن و تضعیف رشد اقتصادی این کشور نیز به وخامت اوضاع دامن زده است. در بازار مس با توجه به سقوط قیمت‌های جهانی و حتی شکسته شدن کف روانی و فنی پنج‌هزاردلاری در بورس لندن، شاهد افت شدید و ادامه‌دار قیمت‌ها در بورس کالا و بازار داخلی بوده‌ایم تا جایی که در آخرین معاملات در بورس کالا 164,290 ریال بر هر کیلوگرم برای مس کاتد شرکت ملی صنایع مس به ثبت رسید که منفی 11 /0 درصد کاهش را به ثبت رساند. در بازار فولاد شرایط سخت‌تری حکمفرماست،
زیرا رکود بازار مسکن و کاهش احداث واحدهای جدید و ضعف بودجه‌های عمرانی باعث شده تقاضا با کاهش محسوسی همراه شود که در کنار افزایش حجم تولید با محوریت واحدهای کوچک و بزرگ داخلی و همچنین عدم مدیریت بازار و برخی اقدامات دست‌ساخته در این بازار، شرایط سختی در حال تجربه شدن است. به عنوان مثال در بازار میلگرد با محوریت عرضه‌های بورس و بازار رکود به معنای واقعی کلمه در متن بازار دیده می‌شود که کاهش روزشمار قیمت‌ها از ماه‌های اخیر یکی از نشانه‌های این وضعیت است. از طرف دیگر در بازار ورق شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها هستیم زیرا وقفه در عرضه به بازار از سوی بزرگ‌ترین تولیدکننده آن در کنار نوسان حجم واردات و بیم و امیدهای پرداخت ارز مبادله‌ای باعث شده شرایط این بازار به صورت نامحسوسی مدیریت شود. این شرایط که بیشتر تولیدکنندگان لوله صنعتی و پروفیل را تحت تاثیر قرار می‌دهد، شرایط سختی را برای تولید پدید آورده که بارها با انتقاد این صنف روبه‌رو شده است. در خصوص تیرآهن وضعیت از این نیز وخیم‌تر است زیرا با توجه به تولیدکنندگان بسیار محدود و تقریباً انحصاری بودن آن، حجم محدود عرضه به بازار در کنار مدیریت قیمت‌ها باعث شده در رکود
فعلی ماه‌ها قیمت تیرآهن افزایش یافته و باز هم این‌روند رو به رشد ادامه یابد. با توجه به ضعف مفرط در بازارهای جهانی در پی مازاد عرضه بازارهای کالایی به نظر می‌رسد این شرایط ضعیف باز هم ادامه یابد.
دیدگاه تان را بنویسید