از برخورد دوگانه بپرهیزیم

مهرداد لاهوتی /سخنگوی کمیسیون عمران مجلس

صنعت ریلی کشور باید با توجه و نگاه ویژه‌ای همراه شود. به‌رغم اینکه در سیاستگذاری‌های کلان از مزایای توسعه حمل‌ونقل ریلی سخن گفته شده است اما در عمل اتفاقی رخ نداده است. سال‌هاست بخش ریلی در این زمینه با چالش مواجه بوده و برخوردهای دوگانه را تحمل کرده است. از طرفی گفته می‌شود سفر با قطار ایمن است و باعث کاهش آلودگی هوا و صرفه‌جویی سوخت می‌شود اما در عمل حمایت‌ها و اعتبارات در جهت توسعه این بخش در نظر گرفته نمی‌شود.

به فکر توسعه باشیم
در حال حاضر 90 درصد از سهم حمل‌ونقل را بخش جاده‌ای در کشور دارد و تنها 10 درصد به بخش ریلی و هوایی اختصاص دارد. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته بخش ریلی در اولویت قرار دارد و سهم قابل توجهی از حمل‌ونقل را در اختیار دارد. به‌رغم مزایای حمل‌ونقل ریلی این امر ایجاب می‌کند تا حمل و نقلی ریلی در اولویت قرار گیرد. ولی بی‌توجهی مسوولان امر باعث شده تا اقبال به سمت حمل‌ونقل جاده‌ای باشد. یعنی ما حاضریم هزینه‌های سنگین متقبل شویم و خسارت مالی و جانی بدهیم اما فکری به حال توسعه بخش ریلی نکنیم.
در برنامه‌های توسعه و سند چشم‌انداز نیز بر توسعه بخش ریلی تاکید شده است اما مسوولان امر نسبت به این امر غفلت کرده‌اند. قرار شده در افق سال 1404 حدود 26 هزار کیلومتر خط‌آهن بر حسب نیاز کشور ساخته شود. برای تحقق این هدف نیز باید سالانه 10 هزار کیلومتر راه‌آهن ساخته می‌شد اما در سال‌های اخیر حتی سالانه هزار کیلومتر نیز ساخته نشده است. چگونه می‌توان این عقب‌ماندگی را جبران کرد؟

به بخش خصوصی بها دهیم
باید چاره‌اندیشی کرد که توسعه بخش ریلی در اولویت باشد به همین جهت نباید تنها به اعتبارات بودجه‌ای در بخش حمل‌ونقل بسنده کرد. باید تعیین تکلیف توسعه بخش ریلی در خارج از بودجه انجام گیرد. دولت باید در زمینه توسعه زیرساخت‌ها برنامه‌ریزی کند اما بخش خصوصی به طور حتم باید وارد میدان شود. راه‌آهن این پتانسیل را دارد تا سرمایه بخش خصوصی را جذب کند و حتی توجیه اقتصادی دارد. حجم تقاضا در بخش ریلی بالاست به هر میزان بخش خصوصی آمادگی داشته باشد می‌تواند زمینه مناسبی را ایجاد کند.
باید به بخش خصوصی بها دهیم. زمینه ورود فاینانس خارجی را فراهم کنیم. اکنون که به سمت کاهش تحریم‌ها حرکت می‌کنیم باید زمینه را به شکلی فراهم کنیم تا سرمایه‌گذاران خارجی وارد کشور شوند.

نوسازی ناوگان در اولویت
توسعه ناوگان نیز باید در اولویت قرار گیرد. در حال حاضر برخی از لوکوموتیوها سن بالایی دارند. بالا بودن عمر ناوگان نگران‌کننده است و خطر وقوع سوانح را تشدید می‌کند. علاوه بر نوسازی لوکوموتیوها باید واگن‌ها نیز نوسازی شوند و ناوگان فرسوده از رده خارج شوند. مردم ما حق دارند با ناوگانی سفر کنند که خدمات مناسب و با‌کیفیت و با سن کمتری ارائه دهد.

محیط راه‌آهن در شأن مردم باشد
در حال حاضر فضای راه‌آهن مناسب مسافران نیست. نباید راه‌آهن محلی برای جمع شدن افرادی باشد که ناهنجاری اجتماعی دارند. راه‌آهن محل عبور خانواده‌هاست باید محیط سالم داشته باشد. برای این مسائل باید چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی کرد. اگر دولت می‌گوید توسعه بخش ریلی در اولویت است باید در تمام زمینه‌ها برنامه‌ریزی و از توان بخش خصوصی استفاده کند. به کمک بخش خصوصی دولت می‌تواند سهم حمل‌ونقل ریلی را به نسبت سایر شقوق افزایش دهد.
در زمینه قیمت‌گذاری نیز ما مخالف آزادسازی قیمت‌ها نیستیم اما باید در این زمینه برنامه داشت. نمی‌توان اجازه داد که بی‌رویه قیمت بلیت افزایش یابد و کیفیت خدمات نیز فرقی نکند ... اگر قرار است آزادسازی انجام شود باید کیفیت سرویس‌دهی نیز افزایش یابد تا مردم نیز رضایت داشته باشند.