هواپیمایی بعد از هدفمندسازی

لغو 16 پرواز خروجی از فرودگاه مهرآباد در روز 18 دی‌ماه، همان قدر که برای مسافران و شرکت‌های هواپیمایی موجب سردرگمی و پریشانی شد، برای این شرکت‌ها خالی از فایده نبود. چرا که برای نخستین بار محرز شد، مشکلات شرکت‌های هواپیمایی به جایی رسیده است که این شرکت‌ها توان پرداخت بدهی خود بابت هزینه سوخت را ندارند.

اخطار بی‌نتیجه
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، پیش از توقف تحویل سوخت به ایرلاین‌ها، بارها به آنها اخطار داده بود نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کنند. به گفته معاون این شرکت، رقم بدهی شرکت‌های هواپیمایی تا پایان آبان امسال 460 میلیارد تومان بوده است. رقمی که شرکت‌های هواپیمایی توان پرداخت آن را ندارند و بعد از هدفمندسازی یارانه‌ها به صورت تصاعدی افزایش یافته است. به گفته رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی، کل صنعت هواپیمایی کشور به اندازه این مبلغ اعلام‌شده به عنوان بدهی، درآمد ندارد. او همچنین خبر داد از ابتدای آذر‌ماه قیمت سوخت شرکت‌های هواپیمایی برای مسیرهای داخلی لیتری 700 تومان شده است. این در حالی است که پیش از این بر اساس طرح هدفمندسازی، در ابتدا قیمت سوخت هواپیماها لیتری 400 تومان تصویب شده و نهایتاً مبلغ پرداختی شرکت‌های هواپیمایی به 200 تومان به ازای هر لیتر کاهش یافته بود.

هواپیما به جای سوخت
به گفته موسوی، رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی، با افزایش نرخ ارز، هزینه‌های ارزی ایرلاین‌ها افزایش یافته است، چرا که از تابستان امسال، بانک مرکزی ارز 1226 تومانی شرکت‌های هواپیمایی را قطع کرده است و ارز مبادلاتی نیز به این شرکت‌ها پرداخت نمی‌شود. این مساله موجب زیان شرکت‌های هواپیمایی شده و کاهش تعداد پروازها را به دنبال داشته است. با وجود آنکه از نیمه آبان‌ماه و در پی درخواست شرکت‌های هواپیمایی، نرخ بلیت پروازهای داخلی 65 درصد افزایش یافته است، رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی پیشنهاد افزایش 100 درصدی دیگری برای قیمت بلیت هواپیماها را مطرح کرده است که به گفته وی، این مساله در شورای عالی هواپیمایی در دست بررسی است. او همچنین از زیان شدید این شرکت‌ها و ناتوانی در پرداخت بدهی سخن گفته است که در نتیجه آن، ایرلاین‌ها اعلام کرده‌اند وزارت نفت هواپیماهایشان را به جای بدهی خود بردارد. با این حال، اخیراً سخنگوی مرکز مبادلات ارزی از رفع مشکل شرکت‌های هواپیمایی خبر داده و اعضای انجمن هواپیمایی را به حضور در این مرکز برای گفت‌وگو و رفع مشکل دعوت کرده است.

بدهی 700 میلیاردی؟
با وجود مشکلات فراوان شرکت‌های هواپیمایی، هشتم اسفند وزارت نفت اخطار دیگری به این شرکت‌ها داد. ضیغمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، اخیراً رقم بدهی این شرکت‌ها را حدود 600 تا 700 میلیارد تومان اعلام کرده و گفته است هواپیمایی آسمان با 120 میلیارد تومان بدهکارترین شرکت هواپیمایی به پالایش و پخش به شمار می‌رود. به گفته ضیغمی، «با وجود تاکید وزارت نفت بر فروش نقدی سوخت،‌ نمایندگان این شرکت نه‌تنها مقید به پرداخت بدهی‌های خود نیستند، بلکه از حضور در جلسات نیز خودداری می‌کنند». ماهان و هما نیز در رتبه‌های بعدی بدهی قرار دارند. ظاهراً شرکت‌ها از مبلغ 700 میلیارد تومان بدهی، تنها 15 میلیارد تومان را پرداخت کرده‌اند و به گفته مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در صورتی که بدهی‌ها مشمول مرور زمان شوند، به آنها سود نیز تعلق خواهد گرفت.

در انتظار آزادسازی
بر اساس برنامه پنجم توسعه، از ابتدای سال 1392 باید آزادسازی نرخ بلیت هواپیماها صورت گیرد. امری که به عقیده فعالان این صنعت، می‌تواند موجب بهبود وضعیت ناوگان هوایی در شرایط افزایش نرخ ارز شود. با این حال بنا بر اظهار نظر معاون وزیر راه، این مساله در گرو هماهنگی دو قوه است. امری که به نظر می‌رسد در آینده نزدیک روی نخواهد داد و موجب تداوم ضرر شرکت‌های هواپیمایی از افزایش نرخ ارز و سوخت خواهد شد.