آنچه گفت و آنچه شنیدند

«ما می‌دانیم فریبکاری جزیی از دی‌ان‌ای است.» این سخنی است که لس‌آنجلس‌ تایمز چند هفته قبل به نقل از «وندی شرمن» معاون وزیر امور خارجه آمریکا و مذاکره‌کننده ارشد تیم هسته‌ای این کشور در مذاکرات ایران و کشورهای 1+ 5 بیان کرد. اگرچه این سخن سوم اکتبر یعنی 12روز قبل از مذاکرات ایران و 1+5 منتشر شد اما تا نزدیک به10روز پس از مذاکرات واکنشی برنینگیخت. مشخص نشد کدام رسانه برای اولین بار این اظهارات شرمن را منتشر کرد و بحث تا جایی پیش رفت که روزنامه کیهان از تیم مذاکره‌کننده ایران خواست نشست با حضور شرمن را تحریم کند. با این همه وندی شرمن در جمله‌ای که لس‌آنجلس تایمز از او نقل کرده فریب در دی‌ان‌ای را به ایرانیان منسوب نکرده و بیشتر این طور برداشت می‌شود که چون در مورد فرآیند مذاکرات دوجانبه سخن می‌گوید، حرف از حیله‌های مرسوم در مذاکرات سیاسی می‌زند. با این همه رسانه‌های ایران از این سخن چیزی جز توهین برداشت نکردند و نسبت به آن واکنش نشان دادند.
اما وندی شرمن چه زمانی این سخن را بر زبان راند؟ درست در زمانی که در برابر کنگره سخن می‌گفت و از آنان می‌خواست صحبت از هرگونه تحریم بیشتر و سخت‌تر را تا بعد از مذاکرات ژنو به تاخیر بیندازند. به گزارش لس‌آنجلس تایمز این دیپلمات ارشد آمریکایی به کنگره رفته بود تا سناتورهای کمیته روابط خارجی سنا را مجاب کند که مصوبه‌ای مبنی بر تشدید تحریم‌ها نداشته باشند، زیرا هرگونه افزایشی در تحریم‌ها، نفس مذاکرات را از بین خواهد برد. وندی شرمن سومین مقام وزارت خارجه ایالات متحده به سناتورها اعلام کرد او ترجیح می‌دهد تا هرگونه تحریم مازاد به تاخیر بیفتد. او گفت «این فرصت شماست» تا بتوانید توافق قابل‌قبولی پیشنهاد دهید و برنامه چالش‌برانگیز هسته‌ای ایران را فرو بنشانید. «ما معتقدیم برای کنگره هم بهتر است که حداقل اجازه دهد مذاکرات ژنو در روزهای 15و 16 اکتبر انجام شود قبل از اینکه بخواهد با تحریم‌های جدید گامی به جلو بردارد.» شرمن البته به سناتورها این وعده را هم داد که دولت الزاماً با تحریم‌های تازه مخالف نیست و تمایل دارد بعد از مذاکرات ژنو در مورد تحریم‌های تازه و فشار روی ایران مشورت کند. در نهایت او موفق شد طرح سنا برای تحریم‌های بیشتر علیه ایران را به تعویق بیندازد.
دولت اوباما نگران بود که کنگره درست قبل از آغاز مذاکرات برای تحت فشار قرار دادن اقتصاد ایران تحریم‌های جدید مصوب کند. از نظر دولت ایالات متحده، فشار زیاد می‌توانست ائتلاف بین‌المللی را که اکنون برای اعمال تحریم‌ها با آمریکا همکاری می‌کنند از بین ببرد. اگرچه دولتمردان آمریکا خود نسبت به استفاده از ابزار تحریم برای ایجاد فشار بر ایران جهت رسیدن به توافق هسته‌ای رضایت دارند اما هراس داشتند که تحریم تازه تمایل تهران برای توافق را از بین ببرد. شرمن در آن روز به سناتورهای کمیته روابط خارجی سنا گفت مقامات دولت خوشحال خواهند شد اگر بعد از مذاکرات برگردند و با همفکری با سنا ببینند در چه زمینه‌هایی لازم است فشارها افزایش یابد. طرح مجلس نمایندگان که در ماه جولای به تصویب رسیده بود اکنون در مجلس سنا معلق مانده و بنا به اعلام لس‌آنجلس تایمز سخت‌ترین تحریمی است که تاکنون مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسانده است. بر اساس این تحریم‌ها،‌ صادرات نفتی ایران که 80 درصد عواید دولتی را تشکیل می‌دهند،‌ تقریباً به صفر می‌رسید. وندی شرمن توانست تصویب این تحریم‌ها را به تعویق بیندازد. هنگامی که اعضای سنا درباره راهبرد دولت اوباما برای مذاکره با ایران از شرمن پرسیدند،‌ پاسخ داد مقامات آمریکایی علاقه‌ای به حذف سریع تحریم‌های اصلی ندارند،‌ اما ممکن است به مقامات ایرانی حذف‌های کوتاه‌مدت پیشنهاد دهند،‌ اگر آنان گام‌هایی به سوی تعویق برنامه هسته‌ای بردارند. شرمن گفت: «تحریم‌های اصلی و بزرگ که ما اعمال کرده‌ایم نباید به سرعت حذف شوند،‌ مگر اینکه همه نگرانی‌های ما مورد توجه ایرانیان قرار بگیرد.» او افزود که مسوولان منتظر گام‌هایی هستند که ایرانی‌ها می‌توانند برای اعتمادسازی و به دست آوردن زمان برای مذاکرات بردارند، اما فرصت نمی‌دهند ایران برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد.
اما وندی شرمن کیست؟ وندی روث شرمن،‌ سیاستمدار 64ساله آمریکایی،‌ سابقه فعالیت‌های سیاسی- اجتماعی دولتی و غیردولتی دارد. او در سال‌های 1967 تا 1969 به کالج اسمیت پیوست و در سال 1971 از دانشگاه بوستون فارغ‌التحصیل شد. در سال 1976،‌ فوق لیسانس خود را در رشته مددکاری اجتماعی از دانشگاه مریلند دریافت کرد. او در آغاز فعالیت‌های خود هم در سازمان‌های دولتی و هم در سازمان‌های غیردولتی کار کرد. شرمن به مدت سه سال رئیس دفتر بارابارا میکولسکی، نماینده دموکرات کنگره،‌ و مدیر اولین کمپین انتخاباتی موفق او برای مجلس سنا بود. همچنین،‌ او سابقه مدیریت ویژه امور کودکان و جوانان مریلند، مدیریت اداره رفاه کودکان مریلند و سرپرستی خدمات حمایتی را دارد. شرمن مبارزه انتخاباتی سال 1988 برای کمیته ملی حزب دموکرات را مدیریت کرد. در این موقعیت،‌ او توانست فعالیت‌ها و ارتباطات سیاسی، روابط کنگره‌ای، فعالیت‌های مربوط به حوزه‌های انتخاباتی و همکاری با کمپین‌های فدرال، ایالتی و محلی را از نزدیک تجربه کند. از سال 1991 تا 1993،‌ او با همکاری در شرکت رسانه‌ای و سیاسی دوک،‌ شرام،‌ هریس و شرمن، توانست در امور ارتباطات راهبردی تخصص پیدا کند. از 1993 تا 1996،‌ شرمن در وزارت خارجه وارن کریستوفر به عنوان معاون امور قانونگذاری خدمت کرد. او در این سمت روابط قانونی وزارت خارجه را با کنگره تنظیم کرد. او موفق شد کمک‌های مالی لازم را برای کشورهای شکل‌گرفته پس از فروپاشی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی به تصویب برساند. از آوریل 1996 تا جولای 1997،‌ وندی شرمن مدیرکل بنیاد فانی مایه،‌ که در زمینه بهبود وضعیت مالکیت خانه فعالیت کرد،‌ بود. پس از این، با حکم رئیس‌جمهور وقت،‌ بیل کلینتون، و تاییدیه سنا به عنوان مشاور مادلین آلبرایت به وزارت خارجه بازگشت. شرمن از سال 2009 نایب رئیس گروه آلبرایت استون‌بریج،‌ شرکت مادلین آلبرایت در امور مشاوره راهبردی بین‌المللی، بوده است. او در مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2008 مشاور هیلاری کلینتون بود. در سپتامبر 2011، از سوی هیلاری کلینتون، به سمت معاون وزارت خارجه در امور سیاسی منصوب شد و هم‌اکنون در همین سمت فعالیت می‌کند. وندی شرمن با بروس استوکس،‌ روزنامه‌نگار مشهور و عضو ارشد بنیاد مالی جرمن مارشال، ازدواج کرده است.