دلار خطرناک

با افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی، حالا دیگر می‌توان گفت واحد پول آمریکا به قیمتی رسیده است که می‌تواند برای بسیاری از کشورها خطرناک باشد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند وضعیت فعلی، احتمالاً باعث بروز بحران اقتصادی در اقتصادهای نوظهور خواهد شد. رئال برزیل در روز 27 جولای به کمترین ارزش در 12 سال گذشته رسید و ارزهای اقتصادهای نوظهور جنوب شرقی آسیا، بدترین وضعیت را از زمان بحران اواخر دهه 1990 به بعد دارند. این وضعیت می‌تواند موجب بروز بحران اقتصادی در این کشورها شود و شاید حتی بتوان وضعیت بازار سهام چین را، شروع این روند دانست. مساله اینجاست که در دهه‌های گذشته، بروز بحران در این بخش از جهان، معمولاً اثر چندانی بر کشورهای توسعه‌یافته نداشت. اما در حال حاضر و در دنیای امروز، بحران در اقتصادهای نوظهور، می‌تواند اروپا و آمریکا را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در حال حاضر سه عامل مهم در این‌باره وجود دارد: افزایش ارزش دلار که گویا سر باز ایستادن ندارد، احتمال افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی ایالات متحده در سپتامبر و کاهش تولید در اقتصادهای نوظهور که همگی اقتصادی بر پایه صادرات دارند.
از میان این سه عامل، سرمایه‌گذاران بیشترین نگرانی را درباره احتمال افزایش نرخ بهره دارند در حالی که به عقیده اقتصاددانان، افزایش ارزش دلار عاملی مهم‌تر است. دلار در ماه مارس به بیشترین ارزش خود در 40 سال گذشته رسید و همچنان به این روند افزایشی ادامه می‌دهد. تنها طی یک سال گذشته، به ارزش واحد پول ایالات متحده در برابر سایر ارزهای جهان، 20 درصد اضافه شده است. بعد از افزایش دلار، کاهش رشد اقتصادی چین، به معنای کاهش تقاضای این کشور در بازارهای جهانی برای مواد اولیه است. روبه‌رو شدن با این وضعیت، حتماً برای کشورهایی که اقتصاد آنها بر پایه صادرات مواد اولیه بنا شده است، دشوار خواهد بود. لازم به ذکر نیست که هر کدام از این کشورها هم مشکلات مخصوص به خود را دارند. برزیل گرفتار رکود است و چین نه‌تنها نمی‌تواند روند کاهش رشد اقتصادی خود را متوقف کند که گرفتار بحران بازار سهام هم شده است. اما احتمالاً بخش نگران‌کننده‌تر قضیه، تاثیری است که این روند می‌تواند بر اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته، خصوصاً اروپا داشته باشد. اتحادیه اروپا روند بهبود بسیار کند دارد و در عین حال گرفتار بحران یونان هم شده است. از طرفی وضعیت اسپانیا شاید چندان بهتر از یونان نباشد. مجموع این عوامل باعث تزلزل وضعیت اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه شده است و تنها وزنه‌ای اندک می‌تواند همین تعادل لرزان را هم به هم بریزد و با توجه به حجم مبادلات چین و اروپا، چین می‌تواند وزنه‌ای باشد که در صورت گرفتار شدن در بحران، تعادل اتحادیه را به هم خواهد زد.