در جست‌وجوی اتحاد استراتژیک

اگر بخواهم تحلیلی بر روابط ایران‌خودرو و پژو داشته باشم و بازگشت این شرکت را به ایران مورد بررسی قرار دهم باید بگویم که در فصل جدید همکاری این دو شرکت باید اتحاد استراتژیک به وجود آید. این کاری است که در طول 25 سال همکاری که با این شرکت داشته‌ایم محقق نشده است و بهتر می‌دانم که در دور جدید همکاری‌ها چنین موضوعی را دنبال کنیم. پژو واقعیت صنعت خودرو ایران است چون در طول سال‌ها همکاری با این شرکت سرمایه‌گذاری سنگینی صورت گرفته و نمی‌توان روی آن به یکباره خط بطلان کشید. گرفتن شریک تجاری جدید مستلزم زمان و هزینه است که در شرایط کنونی به صلاح صنعت خودرو ایران نیست. بهتر است دور جدید همکاری‌مان با این شرکت فرانسوی را مورد بازنگری قرار دهیم و به ازای بازاری که در اختیار آنها قرار می‌دهیم تکنولوژی روز را طلب کنیم و سطح محصولات تولیدی‌مان را بالا ببریم. علاوه بر فناوری می‌توانیم به این شرکت فشار بیاوریم تا در سرمایه‌گذاری‌های مشترک با ما شریک شود، آن زمان است که می‌توانیم بگوییم اتحاد استراتژیک به وجود آورده‌ایم و پژو را پایبند خود کرده‌ایم.

از طرفی باید برای این شرکت رقیبی در سایه بیابیم چون این رقیب هم قدرت چانه‌زنی ما را در مقابل آنها بالا می‌برد و هم اینکه اگر به هر دلیلی آنها خواستند قطع همکاری با ما کنند بتوانیم رقیب را جایگزین این شرکت کنیم.

صنعت خودرو و رشد اقتصادی

حال شاید این سوال به وجود بیاید که صنعت خودرو چه نقشی در اقتصاد ملی ما دارد که باید این همه حساسیت به خرج دهیم تا دستش را در دست شریک خارجی بگذاریم. سال گذشته مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در فراخوانی از صنعتگران خواستند به کمک دولت بیایند و دولتمردان را برای انتخاب صنعتی که بتواند رشد اقتصادی ما را در کوتاه‌مدت بالا ببرد، یاری کنند. اینکه به سمت چه صنعتی برویم، فکر نمی‌کنم پاسخ عجیب و غریبی داشته باشد. نکته‌ای که معمولاً از نظر اقتصاددانان پنهان می‌ماند این است که از این موضوع گاه غافل می‌شوند که قابلیت‌های فناوری ما در کدام قسمت‌ها بیشتر است. مثلاً ما در صنعت نفت همیشه روندی را در پیش گرفته‌ایم که این ماده زیرزمینی را صرفاً استخراج کنیم و به فروش برسانیم و رشدهای مقطعی را حاصل کنیم. اگر دنبال فرآورده‌های نفتی برویم به راحتی نمی‌توانیم رشد مد نظر دکتر مسعود نیلی را محقق کنیم چون باید حتماً با یک شریک خارجی این کار را به ثمر برسانیم که این روش نیاز به زمان دارد و یکی، دو‌ساله رشدی را به وجود نخواهد آورد. در این روش، ارزش افزوده بالا نیست به خاطر اینکه منابع ملی‌مان را استخراج می‌کنیم و با قیمت نازل در اختیار این مجموعه‌ها قرار می‌دهیم و آنها هم می‌آیند یک محصول با قیمت نازل تولید می‌کنند و با قیمت نازل در محیط بین‌المللی می‌فروشند. بنابراین برای رسیدن به رشد در کوتاه‌مدت بهتر است که دور صنعت نفت‌مان را خط بکشیم و به صنعت خودرو تکیه کنیم. با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که تا‌کنون در این صنعت صورت گرفته می‌توانیم رشد اقتصادی را ارتقا دهیم. کاری که ما باید بکنیم این است که قابلیت‌های فناوری‌مان را به کار گیریم و به سمت رقابت‌پذیری برویم. البته در صنعت خودرو باید سی‌کی‌دی را دفن کنیم چون که از ابتدا تا انتهای آن ضرر بوده و قیمت تمام‌شده‌اش خیلی بیشتر از سی‌بی‌یو است. این چه کاری است که قیمت سنگینی را برای بسته‌بندی، بیمه، حمل‌ونقل و... بپردازیم و ارزش افزوده منفی ایجاد کنیم؟

اگر بخواهیم به سمت خودرو برویم، مسیرش این است که مجموعه‌هایی از قطعات را داخلی‌سازی کنیم تا از نظر فناوری و دانش‌محور بودن، ارزش افزوده بالایی ایجاد کند که در این صورت بهتر این است که همکاری‌های مشترک را در پیش گیریم. می‌توان گفت این است که خودرو می‌تواند نقشی مثبت در ارتقای رشد اقتصادی ایفا کند به شرطی که به فکر ایجاد ارزش افزوده بالاتری باشیم و دست از مونتاژ خودرو به روش سی‌کی‌دی برداریم.