ظرف گازی مشترک

واقعیت این است که گاز ایران همیشه خواستار داشته است. ایران دارنده بیشترین ذخایر اثبات‌شده گازی در دنیاست. شاید به همین دلیل است که همیشه در مبادلات تجاری انرژی، یک پای مذاکره مربوط به همکاری‌های گازی بوده است. این مساله در ارتباط گازی ایران و روسیه نیز صدق می‌کند. با این حال، دو کشور هیچ همکاری مشخصی تاکنون با یکدیگر نداشته‌اند. اما آنچه در روابط اخیر تهران-‌مسکو مطرح شده، استفاده از مسیر ایران برای صادرات گاز روسیه است. هر چند این اتفاق به صورت رسمی در مذاکرات مطرح نشده و تنها شرایط انجام آن فراهم شده است. پیش از این خبرگزاری تسنیم در این رابطه عنوان کرده بود که روسیه در نظر دارد با آماده کردن شرایط لازم، مذاکرات گازی خود را با ایران به نتیجه برساند؛ همکاری‌هایی که هیچ سابقه‌ای در رابطه دو کشور ندارد. این خبرگزاری همچنین در خصوص احتمال از دست دادن بازار گازی اروپا از سوی روسیه، با یکی از کارشناسانی که در هیات تجاری روسیه حضور داشت صحبت کرده است. آن‌طور که این مقام روسی عنوان کرده، اروپا گاز روسیه را از دست نخواهد داد اما در عین حال این کشور به دنبال راهی برای صادرات گاز خود از طریق ایران نیز افتاده است. با این حال، هیچ توافق مشخصی در این مذاکرات در حوزه گازی صورت نگرفت و کل همکاری‌های گازی در فراهم کردن زمینه‌های لازم خلاصه شد. آن چیزی که ایران و روسیه را به یک شریک مناسب در حوزه انرژی تبدیل کرده است، میزان ذخایر گاز طبیعی این دو کشور است. بر اساس آمار منتشر‌شده، روسیه و ایران به همراه یکدیگر نزدیک به نیمی از ذخایر گاز طبیعی ثابت‌شده جهان را در اختیار دارند و با توجه به این ذخایر عظیم در سال‌های آینده بر بازار جهانی گاز سیطره پیدا خواهند کرد. این کشورها به همراه یکدیگر یا جدا از یکدیگر نسبت به کشورهایی که برای پایدار نگه ‌داشتن اقتصاد ملی خود مجبور به وارد کردن گاز طبیعی هستند از موضعی برتر برخوردار خواهند شد.
میزان ذخایر گاز ثابت‌شده روسیه به میزان 48 تریلیون مترمکعب است که بیش از 30 درصد ذخایر گاز جهان را که بالغ بر 155 تریلیون مترمکعب می‌شود، تشکیل می‌دهد. در عین حال، مواردی از قبیل اثر انجام عملیات اکتشافی در نواحی پهناور شرقی سیبری، فلات قاره نظیر آب‌های دور از کرانه جزیره ساخالین در شرق دور روسیه و در دریای اختسک و آب‌های قطب شمال در دریاهای بارنتس و بوفورت ممکن است به این ظرفیت اضافه کند. با این حال، روسیه در شرایط فعلی نیز یک‌سوم کل ذخایر جهان را در اختیار دارد که پیش‌بینی‌ها نشان از امکان افزایش این میزان در آینده نزدیک دارد. مرکز تحقیقات استراتژیک پیش از این در گزارشی عنوان کرده بود با توجه به اکتشاف میدان‌های گازی و فوریت توسعه‌ای که در مورد آنها صورت گرفته، ایران به شدت به سرمایه خارجی، تکنولوژی مدرن میدان‌های نفتی و گازی و مدیریت پروژه به منظور کسب درآمد از ذخایر عظیم زیرزمینی گاز نیاز دارد. برخی معتقدند همکاری ایران و روسیه در رشد این سرمایه‌گذاری‌ها نیز راهگشاست. با این حال، حتی نگاهی به آمار تولید گاز روسیه هم به خوبی نشان می‌دهد که وضعیت این کشور در تولید گاز دو رتبه از ایران بهتر است. کارشناسان معتقدند در چنین شرایطی، ایران می‌تواند با بهبود روابط خود با روسیه در حوزه انرژی، از سرمایه‌گذاری این کشور برای به تولید رساندن ذخایر گازی خود استفاده کند.