تاریخ انتشار:
مدیرعامل ایساکو به ابهامات موجود برای تامین قطعات و زنجیره موجود پاسخ می‌دهد
استوک‌فروش‌ها با جان مردم بازی می‌کنند
پروژه ردیابی قطعات بیش از دو سال است که توسط خودروسازان آغاز شده است و ما بر اساس اولویت کدگذاری قطعات به منظور ردیابی را آغاز کرده‌ایم. در حال حاضر در محصولات ایران‌خودرو ۴۰ قطعه امکان ردیابی دارند. در این زمینه قطعه‌سازها نیز باید با خودروسازان همکاری کنند تا این روند سریع‌تر پیش برود.
برای یک سارق خودرو تنها 15 ثانیه زمان لازم است تا قطعه‌ای مانند ایسییو یا همان مغز هوشمند خودرو را به سرقت ببرد؛ اما این 15 ثانیه برای صاحب خودرو چیزی حدود یک میلیون و 600 هزار تومان تمام خواهد شد. این رقمی است که نمایندگی‌های مجاز خودروسازان، در صورتی که قطعه مورد نظر را «موجود» داشته باشند برای مشتری‌هایشان حساب می‌کنند. در غیر این صورت شخصی که خودرو او مورد سرقت واقع شده است باید به بازارهای غیررسمی مراجعه کند تا همان قطعه دزدیده‌شده را از استوک‌فروش‌ها تهیه کند، البته با هزینه‌ای بسیار کمتر از قیمت نمایندگی. «بازار قطعات استوک خودرو» در نتیجه چرخه‌ای که به آن اشاره شد، شکل گرفته است. این بازار که قطعات قاچاق به گسترده‌تر شدن آن نیز کمک کرده‌اند این روزها تبدیل به چالشی شده است که خودروسازان با دلایلی نظیر تامین نبودن قطعات در شبکه‌های خدمات پس از فروش یا پایین بودن ایمنی خودروها در مقابل سرقت، متهم ردیف اول آن شناخته می‌شوند. علی نمکین، مدیرعامل شرکت خدمات پس از فروش ایران‌خودرو توضیح می‌دهد که چطور با وجود هزاران نمایندگی در شبکه‌های خدمات پس از فروش خودروسازان، بازارهای استوک به حیات خود
ادامه می‌دهند.
***
اخیراً مشاهده شده است که خرید و فروش بسیاری از قطعات یدکی تاثیرگذار خودرو مانند ایسییو در بازار غیررسمی قطعات یدکی خودرو یا همان استوک‌فروشی‌ها به راحتی جریان دارد. دلیل گسترش فعالیت استوک‌فروش‌ها چیست؟ آیا در بازار رسمی قطعه با‌کیفیت و مناسب قابل تهیه نیست که مردم به قطعات یدکی استوک رو آورده‌اند؟
ببینید خودروسازان وظیفه‌ای دارند تحت عنوان تامین قطعات خودرو با استاندارد، کیفیت و قیمت یکسان در سراسر کشور. همین قطعه خاصی که شما از آن نام بردید امروز محدودیت تامین ندارد، به نظر بنده بحث اصلی در رابطه با قطعه‌ای مانند ایسییو قیمت بالای آن است. در واقع به دلیل قیمت بالایی که این قطعه دارد، از روی خودرو سرقت می‌شود و بعداً در همین استوک‌فروشی‌ها فروخته می‌شود. این تصور که ما در زنجیره رسمی تامین، قطعه با کیفیت نداریم که مشتری به سراغ استوک‌فروشی‌ها می‌رود اصلاً صحیح نیست.
پس از نظر شما دلیل اصلی شکل گرفتن استوک‌فروشی‌ها، عرضه قطعات ارزان در آن است؟
بله، من فکر می‌کنم این بحث قیمتی است که مردم را به استوک‌فروشی‌ها می‌کشاند در حالی که مردم باید بدانند قطعه حساسی مانند ایسییو که ارتباط زیادی با امنیت خودرو دارد، فقط باید از زنجیره رسمی تامین شود زیرا با گارانتی و تاییدیه‌های استانداردی همراه است. از طرفی اصلاً مشخص نیست قطعه‌ای که در استوک‌فروشی‌ها هست از کجا آمده و خوب کار می‌کند یا خیر، باز هم تاکید می‌کنم تنها دلیل شکل‌گیری و رشد استوک‌فروشی‌ها بحث قیمتی است.
بخشی از قطعاتی که در استوک‌فروشی‌ها فروخته می‌شود سرقتی هستند، طبیعی است شخصی که قطعه‌ای سرقتی در دست دارد بخواهد آن را هرچه سریع‌تر و با قیمتی ارزان به فروش برساند پس حتی شده نصف قیمت بازار رسمی حاضر به فروش آن می‌شود در حالی که هیچ تضمینی بر روی کیفیت آن قطعه وجود ندارد و تنها مزیت آن قیمت پایین است.
از تفاوت قیمتی قطعات استوک با قطعات اصل خبر دارید؟
هر چقدر هم که این دو اختلاف چشمگیر قیمتی داشته باشند اصلاً نمی‌توان این دو را مقایسه کرد زیرا کیفیت و امنیت این دو با یکدیگر قابل مقایسه نیست اما خبر دارم که بعضاً قطعات استوک، مثلاً ایسییو با قیمتی تا 50 درصد کمتر از بازار رسمی فروخته می‌شوند اما این میزان کاهش قیمت برای قطعه‌ای با این حساسیت اصلاً مزیت محسوب نمی‌شود زیرا این قطعه قرار است بر روی خودرویی 20 یا 30 میلیون‌تومانی نصب شود پس باید کیفیت لازم را داشته باشد.
از آن مهم‌تر ممکن است آن قطعه سرقتی باشد در این صورت چنانچه قطعه سرقتی ردیابی شود، شخص خریدار آن قطعه که آن را از استوک‌فروشی‌ها تهیه کرده است مجرم شناخته می‌شود.
یعنی در حال حاضر امکان ردیابی قطعات خودرو وجود دارد؟
بله، اگر این قطعه ردیابی شود خریدار قطعه که آن را بر روی خودرو خود نصب کرده است، شریک جرم شناخته می‌شود. برخی قطعات در حال حاضر بارکدهایی دارند که توسط پلیس قابل ردیابی است، ما موردهایی داشته‌ایم که خودرو سرقتی از روی قطعه آن ردیابی شده است. بنابراین خرید قطعات سرقتی از این جنبه نیز ریسک بزرگی محسوب می‌شود.
اما پلیس عقیده دارد خودروسازها در رابطه با کدگذاری قطعات به منظور ردیابی آنها عملکرد خوبی نداشته‌اند.
این را من نشنیده‌ام و اگر هم پلیس چنین عقیده‌ای دارد باید با ما مطرح کند اما برای مثال در حال حاضر بر روی قطعه‌ای مانند ایسییو شماره سریالی حک شده است که با پیگیری آن کاملاً مشخص می‌شود این قطعه مربوط به چه خودرویی است ما در این زمینه پروژه‌های مشترکی با نیروی انتظامی و پلیس آگاهی داشته‌ایم.
چند سال از آغاز این پروژه‌ها می‌گذرد و تا به حال چه تعداد قطعه قابلیت ردیابی پیدا کرده‌اند؟
پروژه ردیابی قطعات بیش از دو سال است که توسط خودروسازان آغاز شده است و ما بر اساس اولویت کدگذاری قطعات به منظور ردیابی را آغاز کرده‌ایم. در حال حاضر در محصولات ایران‌خودرو 40 قطعه امکان ردیابی دارند. در این زمینه قطعه‌سازها نیز باید با خودروسازان همکاری کنند تا این روند سریع‌تر پیش برود.
استوک‌فروشی‌ها از طریق اوراق کردن خودروها امرار معاش می‌کنند و البته مشتری خود را هم دارند، اما اگر قرار بر این باشد که مشتری‌های استوک‌فروشی‌ها به سمت زنجیره رسمی بیایند چه کار باید کرد؟
یکی از بهترین کارهایی که می‌توان کرد اطلاع‌رسانی است، اینکه به مردم بگوییم خرید قطعات استوک علاوه بر ضربه‌ای که به صنعت و تولید کشور می‌زند سلامت آنها را هم به مخاطره می‌اندازد. ببینید خودروساز وظیفه دارد قطعه را با استانداردهای لازم و همچنین گارانتی عرضه کند در حالی که یک استوک‌فروش چنین وظیفه‌ای را برای خود تعریف نکرده است. راهکار دیگر بحث قیمت است، در حال حاضر زنجیره‌های خدمات پس از فروش خودروسازان در سراسر کشور قطعات را با قیمتی یکسان عرضه می‌کنند که این برای مشتریان یک مزیت محسوب می‌شود. یکی دیگر از موضوعاتی که می‌تواند مشتریان را به سمت زنجیره رسمی تامین جذب کند مناطقی است که خودروسازان قطعات یدکی را عرضه می‌کنند. استوک‌فروشی‌ها اکثراً در مناطقی با حاشیه خلاف بالا قرار دارند در حالی که نمایندگی‌های رسمی خودروسازان در تمام شهرها و در مناطقی با امنیت کافی وجود دارند. در واقع تمام کارهایی که باید از سوی خودروسازان برای تامین مشتریان انجام شود در جریان است اما همان‌طور که گفتم تاکنون اطلاع‌رسانی خوبی وجود نداشته است. برای اطلاع‌رسانی باید هزینه‌هایی را در نظر گرفت که به زودی برنامه‌هایی در این زمینه
انجام خواهد شد که عواقب خرید به نصف قیمت از استوک‌فروشی‌ها برای مشتریان روشن شود.
شما تاکید دارید که بحث اصلی در شکل گرفتن بازار استوک، قیمت است. آیا راهکار اقتصادی وجود دارد که قیمت‌ها در بازار غیررسمی و رسمی به یک میزان به تعادل برسد؟
در این زمینه اگر ما استوک‌فروش‌ها را به رسمیت بشناسیم بحث فرق می‌کند اما ما می‌گوییم اینها افرادی سودجو هستند که با جان مردم بازی می‌کنند و قطعه‌ای را که هیچ اطمینانی به استاندارد آن نیست به مردم می‌فروشند، پس ما برای مبارزه با آنها نباید برویم با آنها در زمینه قیمتی رقابت کنیم زیرا همین حالا هم قطعات یدکی با حداقل حاشیه سود از سوی خودروسازان در حال عرضه است و ما حتی در سال جدید افزایش قیمت هم نداشته‌ایم.
پس راهکار شما برای مبارزه با این بازار چیست؟
ما باید ببینیم اصولاً چرا بازار قطعات استوک شکل می‌گیرد؟ مثلاً بیاییم قطعه‌ای مانند ایسییو خودرو را با داروی اصل و تقلبی مقایسه کنیم و بگوییم منشاء ورود آن کجاست و از آنجا مانع ورود آنها شویم.
در این رابطه به نظر می‌رسد ایمنی پایین خودروها و رواج سرقت از آنها به شکل گرفتن استوک‌فروشی‌ها دامن زده است، یعنی اگر خودروساز خودرو را با ایمنی بالا تولید کند، این حاشیه‌ها نیز کمتر می‌شود.
اما باید بگویم در این زمینه تنها ایمنی خودرو مطرح نیست، بسیاری از این قطعات استوک از مسیرهای غیررسمی و بدون اسم و رسم وارد کشور می‌شوند. نمونه‌هایی بوده که ما خودمان محموله‌هایی کشف کرده‌ایم. به نظر بنده هر قدر قوانین سختگیرانه‌تری اعمال شود، پدیده‌هایی مانند استوک‌فروشی نیز کمتر قابلیت رشد پیدا خواهند کرد. در رابطه با استوک‌فروشی‌ها چیزی که بسیار مهم است مسدود کردن سرچشمه‌های اصلی ورود آنها به کشور و البته اطلاع‌رسانی و توزیع گسترده قطعات از سوی خودروسازان است.
اما به هر حال بحث قیمتی بحث مهمی به نظر می‌رسد، اصولاً قیمت لوازم یدکی در بازار امروز تحت چه فاکتورهایی تعیین می‌شود؟
تعیین قیمت تا حدود زیادی به فاکتورهایی مانند قیمت مواد اولیه و ارز بستگی دارد، قطعاً اگر هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند قیمت نهایی نیز با کاهش همراه می‌شود. برای مثال امسال پس از مدت‌ها به قطعه‌سازها ارز مبادله‌ای تعلق گرفت که این موضوع می‌تواند در کاهش هزینه‌های تولید اثرگذار باشد. اما همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردم شرکت‌های رسمی تامین قطعه امسال هیچ افزایش قیمتی نداشته‌اند و قطعات یدکی با کمترین حاشیه سود از سوی خودروساز عرضه می‌شود.
اما اینکه کیفیت در سال‌های اخیر به دلیل وضع تحریم‌ها به شدت پایین آمده است مورد تایید بسیاری از کارشناسان است، پس طبیعی است که مردم به کیفیت تولیدات خودروسازان با دیده تردید بنگرند و سراغ منابع دیگر و اصطلاحاً خارجی‌های بازار بروند. به نظر شما آیا این فرضیه درست است که اگر کیفیت در سطح نازلی باقی بماند معضل بازار غیررسمی لوازم یدکی همچنان به حیات خود ادامه خواهد داد؟
به عقیده من بحث کیفیت در بازار استوک اصلاً معنا ندارد و مطرح نیست اما اینکه خودروساز و قطعه‌ساز باید بر روی کیفیت محصولات خود و دوام آن تلاش بیشتری داشته باشند را کاملاً قبول می‌کنم. اما در نهایت من بحث کیفیت را در بازار استوک به هیچ‌وجه معنادار نمی‌بینم و اصلاً چنین چیزی را قبول ندارم که قطعات استوک باکیفیت‌تر هستند، در بازار استوک تنها چیزی که مطرح است سودجویی، دلالی و وسوسه مردم با قیمت ارزان است.
آیا خودروسازان اعتراضی به وجود بازارهای غیررسمی و استوک‌فروشی قطعات یدکی خودرو در تهران مانند میدان شوش، خیابان فداییان اسلام، دروازه غار و مانند اینها دارند؟
ما نه‌تنها اعتراض داریم بلکه در صف مقدم مبارزه با اینها و شناسایی سردسته‌های اینها هستیم. همین حالا ما چندین پرونده داریم که شرکت‌های خودروساز خودشان این پرونده‌ها را که شامل کشف محموله‌ها می‌شود پیگیری می‌کنند، خواهش من این است که ارگان‌های مرتبط مانند پلیس و گمرک نیز با سختگیری بیشتری به مقابله با بازارهای استوک چه در زمینه سرقت و چه در زمینه واردات بپردازند، اگر با قطعات استوک نیز مانند داروهای قاچاق برخورد شود نتیجه بهتری خواهیم گرفت. به نظر من داروی قاچاق و تقلبی با قطعه استوک هیچ فرقی ندارد زیرا هر دوی اینها با جان مردم سر و کار دارند، دارو به صورت مستقیم و قطعه به صورت غیرمستقیم و در خودرو.
در حال حاضر سهم بازار قطعات استوک در مقایسه با قطعات رسمی چقدر است؟
خودروسازان که به هیچ عنوان بازار استوک را به رسمیت نمی‌شناسند، ما می‌گوییم اینها اصلاً بازاری ندارند اما فکر نمی‌کنم سهم بازار اینها در سراسر کشور بیشتر از 10 درصد باشد.
این سهم طی سال‌های اخیر که تولیدات خودروسازان با چالش‌های کیفی و کمی همراه بود افزایشی بوده است؟
آمار و اطلاعات دقیقی در این زمینه ندارم اما به نظر بنده قطعاً افراد سودجو از گپی که در تولیدات خودروسازان ایجاد شد سود خود را برده‌اند و استفاده‌های لازم را کرده‌اند زیرا وقتی شرایط مهیا باشد به راحتی می‌توان از آب گل‌آلود ماهی گرفت.
فکر می‌کنید در صورتی که این سهم بازار برای قطعات استوک حذف شود، خودروسازان برای تامین قطعه با چالش همراه شوند؟
نه، اصلاً هیچ نگرانی بابت تامین قطعه در زنجیره تامین وجود ندارد، تنها نگرانی ما وجود این بازار استوک است که با جان و مال مردم به راحتی بازی می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید