مدل حمایتی

چندی پیش پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه مبنی بر تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد در هیات دولت بررسی و تصویب شد. بر اساس آن، برنامه تامین مسکن اقشار کم‌درآمد در دو قالب «مسکن ‌اجتماعی» و «مسکن‌ حمایتی» تهیه شده است. البته در دولت نهم نیز مسکن مهر جهت تامین مسکن اقشار کم‌درآمد راه‌اندازی شد اما به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح این طرح موفق نشد. برخی از کارشناسان علت عدم موفقیت مسکن مهر را عدم شناخت گروه‌های هدف می‌دانند و معتقدند این امر منجر به تخصیص مسکن مهر به بسیاری از افرادی شد که جزو دهک‌های اول جامعه نبودند. برخی از کارشناسان نیز معتقدند به‌رغم اینکه این طرح برنامه‌ریزی و طراحی خوبی داشته است، اما در حین اجرا به دلیل اشتباهات سیاستگذاری و اجرایی، علاوه بر اینکه بار تورمی زیادی را بر جامعه وارد کرده، از طرفی رضایت ساکنان این مجموعه‌ها را نیز فراهم نکرده است و همین موضوع سبب شد تا بار مالی زیادی بر اقتصاد کشور تحمیل شود. با این تفاسیر چه تضمینی وجود دارد تا در اجرای مدل مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی نیز با مشکلات مسکن مهر مواجه نشویم؟ مسکن ‌اجتماعی در دو قالب «مسکن استیجاری» و «پرداخت کمک‌هزینه اجاره و وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن» مورد توجه قرار گرفته است. در بخش مسکن اجتماعی، ساخت واحدهای استیجاری از سوی دستگاه‌هایی همچون کمیته امداد امام‌خمینی، سازمان بهزیستی و خیرین مسکن‌ساز که خانوارهایی را تحت ‌پوشش دارند انجام می‌شود. البته سایر نهادهای علاقه‌مند هم می‌توانند در این بخش وارد شده و مسکن استیجاری بسازند. گویا در این مورد تامین زمین بر عهده وزارت راه و شهرسازی است. در صورت فراهم ‌بودن زمین، تسهیلاتی در این برنامه پیش‌بینی شده است تا سرمایه‌گذاران و متقاضیانی که مبالغ قابل ‌توجهی برای ساخت مسکن استیجاری در اختیار دارند در این طرح ورود پیدا کنند و با تفاهمنامه‌ای که میان آنها و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی امضا می‌شود واحدهای مسکونی را بسازند و بخشی از آنها را به خانوارهایی که از طریق کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی و سایر گزینش‌ها شناسایی شده‌اند، واگذار کنند. بر اساس جزئیات ابلاغ‌شده توسط معاون اول رئیس‌جمهوری در صورتی که گروه‌های کم‌درآمد متقاضی واحدهای مسکن مهر باشند، به ازای هر واحد هفت میلیون تومان کمک بلاعوض به آنها پرداخت می‌شود. همچنین به خانوارهای کم‌درآمد ماهانه 200 هزار تومان برای شهرهای زیر 500 هزار نفر و تا 400 هزار تومان (با افزایش سالانه ۱۰ درصد) برای شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر کمک‌هزینه اجاره پرداخت می‌شود. از طرفی برای آن دسته از خانواده‌هایی که توان بازپرداخت اقساط را دارند، وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن به ازای هر واحد هفت میلیون و 500 هزار تومان با بازپرداخت ۶۰ماهه تعیین شده است. اما شناسایی افراد نیازمند به مسکن اجتماعی چگونه انجام می‌گیرد؟ بر اساس جزئیات ابلاغ‌شده خانواده‌هایی شامل این مسکن‌ها می‌شوند که تمام اعضایشان از سال 1390 فاقد مسکن باشند و همچنین از تاریخ 22 بهمن‌ماه ۱۳۵۷ از هیچ یک از امکانات دولتی یا امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تامین مسکن شامل زمین، واحد مسکونی یا تسهیلات یارانه‌ای خرید یا ساخت واحد مسکونی استفاده نکرده باشند. همچنین متقاضیان باید دارای حداقل پنج سال سابقه سکونت در شهر مورد تقاضا باشند.