صد روز انزوا

محمد علی‌نژاد: همه چیز از دسامبر 2019 در شهر ووهان از استان هوبی چین شروع شد. ویروسی که به سرعت گسترش یافت و جهان را با یک بیماری ‌همه‌گیر مرگبار درگیر کرد. ویروسی که تا 6 آوریل 2020 بیش از یک میلیون و 270 هزار نفر را مبتلا کرد و جان نزدیک به 69 هزار و 500 نفر را در 200 کشور مختلف دنیا گرفت. ویروسی که نه‌تنها جان مردم، بلکه اقتصاد جهانی را نیز تهدید کرده و کلیه فعالیت‌های جمعی را نیز در سراسر جهان به حالت تعلیق درآورده است. دیگر خبری از هیجان فوتبال و ورزش، سینما، کنسرت، تئاتر و حتی جمع‌های دوستانه و مهمانی نیست. انگار عصر جدیدی آغاز شده که در آن مردم باید در انزوا از زندگی لذت ببرند، البته اگر ویروس فرصتی برای لذت بردن بدهد.

سازمان بهداشت جهانی در تاریخ 30 ژانویه 2020، شیوع کرونا را به عنوان یک وضعیت اضطراری در حوزه بهداشت عمومی اعلام کرد و در تاریخ 11 مارس آن را یک بیماری همه‌گیر جهانی یا پاندمی نامید.

تعداد مبتلایان قطعی به ویروس کرونا در حالی از مرز یک میلیون و 200 هزار نفر گذشته که نزدیک به یک ماه و نیم بعد از شیوع این بیماری در ووهان تعداد مبتلایان تنها 100 هزار نفر بود اما در هفته پایانی ماه می، تعداد بیماران کووید 19 دو برابر شد و از مرز یک میلیون نفر گذشت. آمار نشان می‌دهد بیش از نیمی از مبتلایان کنونی در اروپا و یک‌چهارم آنها در ایالات متحده شناسایی شده‌اند. آماری که اگرچه به صورت رسمی و مداوم از سوی مقامات بهداشت و سلامت کشورها اعلام می‌شود اما بسیاری معتقدند آمار اعلام‌شده تنها بخشی از فاجعه را نشان می‌دهد و علت آن نیز کم بودن تعداد آزمایش‌های انجام‌شده روی افراد بوده است.

در ایالات متحده این بیماری همه‌گیر خسارت اقتصادی شدیدی نیز به این کشور وارد کرده به‌طوری که طی یک هفته بیش از هفت میلیون آمریکایی برای گرفتن مزایای بیمه بیکاری اقدام کردند. از سوی دیگر بانک جهانی با انتشار گزارشی از کاهش شدید نرخ رشد اقتصادی برای کشورهای آسیایی و کشورهای حوزه اقیانوس آرام خبر داده است. بر اساس این گزارش، بروز پیامدهای منفی و مخرب اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا در این کشورها اجتناب‌ناپذیر است.

با وجود این بانک جهانی در گزارش خود تاکید کرده که به دلیل متغیر بودن شرایط، در حال حاضر ارائه یک ارزیابی دقیق از میزان آسیب اقتصادی ناشی از شیوع کرونا ممکن نیست. این نهاد بین‌المللی برآورد کرده است نرخ رشد اقتصادی در منطقه یادشده در سال جاری به کمی بیش از دو درصد برسد. این در حالی است که میانگین نرخ رشد اقتصادی کشورهای این منطقه در سال گذشته میلادی 8 /5 درصد ارزیابی شده است.

بانک جهانی سقوط نرخ رشد اقتصادی این کشورها را به نیم درصد نیز منتفی نمی‌داند. اوضاع در کشور چین نیز متفاوت از سایر کشورهای این منطقه نیست. بر اساس ارزیابی بانک جهانی نرخ رشد اقتصادی چین در سال جاری میلادی می‌تواند حداکثر به 3 /2 بالغ شود. در صورت شیوع مجدد ویروس کرونا حتی احتمال آن می‌رود که نرخ رشد اقتصادی این کشور به یک‌دهم درصد کاهش یابد. این در حالی است که چین در سال ۲۰۱۹ از نرخ رشدی بالغ بر 1 /6 درصد برخوردار بوده است.

شرکت مشاوره مکنزی نیز در گزارشی پیش‌بینی کرده که چین در سه‌ماه دوم سال 2021، آمریکا در سه‌ماه نخست سال 2023 و اتحادیه اروپا در سه‌ماه سوم سال 2023 می‌توانند به وضعیت اقتصادی قبل از شیوع کرونا بازگردند. در این میان کل اقتصاد جهان نیز در فصل سوم سال 2022 به حالت قبل بازخواهد گشت و اروپا با 2 /12 درصد رشد منفی بیشترین آسیب را از شیوع این ویروس خواهد دید.

کرونا چگونه جهانی شد؟

در اواخر دسامبر 2019، یک چشم‌پزشک 34ساله چینی به نام لی ون‌لیانگ تلاش کرد تا پیامی را به دیگر پزشکان شهر در خصوص ویروس جدیدی در شهر ووهان ارسال کند. پس از آن پلیس شهر به اتهام ارعاب عمومی او را بازداشت کرد. دو ماه بعد در تاریخ 6 فوریه این پزشک در حالی از دنیا رفت که ویروس جدید موجب بیماری و مرگ بسیاری از مردم در ووهان شده بود. با این حال چین ابتدا در 31 دسامبر در خصوص موارد مبتلا به تنگی نفس به علتی نامشخص به سازمان بهداشت جهانی اطلاع داد. در سوم ژانویه مشخص شد ویروسی ناشناخته در ووهان چین شیوع پیدا کرده که در آن زمان 44 نفر مبتلا تشخیص داده شدند که 11 نفر آنها شرایط حادی داشتند.

در آن زمان بسیاری ترسیده بودند که مبادا شاهد تکرار شیوع ویروسی همانند سارس در سال 2003 باشند که جان 774 نفر را گرفت. اما در 18 ژانویه تایید شد که حدود 60 نفر در چین به این ویروس مبتلا شده‌اند، هرچند بسیاری از کارشناسان در همان زمان معتقد بودند ارقام واقعی نزدیک به 1700 نفر است. تنها دو روز بعد، در حالی که میلیون‌ها چینی خود را برای سفر سال جدید چینی آغاز می‌کردند، تعداد افراد مبتلا بیش از سه برابر شد و به بیش از 200 نفر رسید. و این در حالی بود که حالا افراد مبتلا به ویروس در پکن، شانگهای و شن‌ژن نیز تشخیص داده شده بودند.

در 23 ژانویه، ووهان قرنطینه شد. تا آن زمان 18 نفر بر اثر ویروس جان خود را از دست داده و بیش از 570 نفر نیز به بیماری مبتلا شده بودند که تعدادی از آنها در خارج از مرزهای چین و در تایوان، ژاپن، تایلند، کره جنوبی و ایالات متحده زندگی می‌کردند.

10 روز بعد، مردی 44ساله در فیلیپین به دلیل ابتلا به این ویروس جان خود را از دست داد تا اولین مرگ ناشی از کرونا در خارج از چین به ثبت برسد. در دهم فوریه، چین تایید کرد 908 نفر بر اثر ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند و تعداد کل مبتلایان به بیش از 40 هزار نفر رسیده است. شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین برای نخستین‌بار از زمان شیوع اپیدمی جلوی دوربین‌ها ظاهر شد و حین بازدید از بیمارستانی در پکن اعلام کرد کشور در مقابله با ویروس پیروز خواهد شد. یک روز بعد، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که ویروس کرونا جدید از این به بعد کووید 19 نامیده می‌شود. در همین روز تعداد فوتی‌های چین از مرز هزار نفر گذشت.

14 فوریه، مصر به اولین کشور آفریقایی تبدیل شد که یک بیمار کرونایی را شناسایی کرده و یک توریست 80ساله در فرانسه نیز بر اثر این بیماری فوت کرد تا اروپا نیز شاهد اولین مرگ یک انسان بر اثر کرونا باشد. پنج روز بعد اعلام شد در ایران نیز دو نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند و تنها چند ساعت بعد خبر مرگ این دو نفر نیز تایید شد تا ایران به یکی از مراکز اصلی تحت تاثیر کرونا بدل شود. در همین روز از چین خبر رسید که برای دومین روز متوالی، تعداد مبتلایان به کرونا زیر دو هزار نفر بوده است. در آن زمان تعداد فوتی‌های چین به 2004 نفر رسیده بود.

23 فوریه ایتالیا از شیوع گسترده ویروس کرونا در 10 شهر منطقه لمباردی خبر داد و مقامات این کشور دستور قرنطینه این منطقه را دادند، تنها چند روز بعد در کل ایتالیا وضعیت اضطراری اعلام شد و این کشور به حالت تعطیل درآمد.

دوم ماه مارس، وزارت بهداشت عربستان نیز از مشاهده اولین مورد مبتلا به ویروس کرونا در این کشور خبر داد. تونس و اردن نیز کشورهای دیگر خاورمیانه بودند که خبر ابتلای یکی از شهروندان خود را اعلام کردند.

در هجدهمین روز ماه مارس، اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا، برای نخستین‌بار در تاریخ این کشور وضعیت اضطراری امنیت زیستی را در کشورش اعلام کرد و از مردم کشورش خواست که از مسافرت به خارج از کشور خودداری کنند. در همین روز برای نخستین‌بار هیچ مورد ابتلای جدیدی در چین گزارش نشد و ایتالیا نیز با ثبت 475 فوتی، رکوردی تازه را در جان‌باختگان روزانه کووید 19 به ثبت رساند.

 در 23 مارس، بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا نیز تعطیلی سه‌هفته‌ای را در سراسر بریتانیا اعلام کرد. سه روز بعد و در 26 مارس، ایالات متحده رسماً گوی سبقت را از چین ربود و به کشوری تبدیل شد که بیشترین تعداد مبتلایان به ویروس کرونا را دارد و تنها یک هفته بعد تعداد مبتلایان به بیش از 220 هزار نفر رسید که تقریباً دو برابر مبتلایان ایتالیا بود. این در حالی بود که رهبران کاخ سفید و سنای هر دو حزب طی توافقی با کمک دو هزار میلیارددلاری به کارگران، کسب‌وکارها و سیستم درمان موافقت کردند. در همین روز نخست‌وزیر هند دستور قرنطینه یک میلیارد و 300 هزارنفری مردم این کشور را داد و تعداد قربانیان ویروس کرونا در اسپانیا در 24 ساعت از مرز 700 نفر گذشت.

در 27 مارس، تست کرونای بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا مثبت اعلام شد و او در پستی ویدئویی در توئیتر اعلام کرد در 24 ساعت گذشته من نشانه‌هایی از ویروس کرونا را در خود مشاهده کردم و آزمایش کرونای من مثبت شده است. در حال حاضر من خود را قرنطینه کرده‌ام اما از همین‌جا و از طریق کنفرانس تصویری به هدایت دولت در راستای مقابله با این ویروس ادامه خواهم داد. »

در آخرین روز ماه مارس، تعداد مرگ در ایالات متحده از چین عبور کرد و بیش از 3600 نفر در این کشور جان خود را از دست دادند. در ایتالیا که بیشترین قربانیان جهان را به خود اختصاص داده است، رشد روزانه مبتلایان به کمترین سطح دوهفته‌ای خود رسید، هر چند تعداد فوتی‌ها به 812 نفر افزایش یافت. این در حالی بود که در اسپانیا 800 نفر دیگر جان خود را از دست دادند.

در اولین روز ماه آوریل، دبیر کل سازمان ملل هشدار داد که بیماری همه‌گیر کرونا جهان را با «بدترین بحران» پس از جنگ جهانی دوم مواجه کرده است. در آن زمان حدود 922 هزار نفر در سراسر جهان به این ویروس مرگبار مبتلا شده بودند. همچنین در همین روز تلفات ایالات متحده نیز از مرز 4300 نفر گذشت و اسپانیا، بریتانیا و فرانسه بیشترین تعداد قربانیان یک‌روزه خود را تا آن تاریخ به ثبت رساندند.

سوم آوریل، آمریکا رکورد قربانیان یک‌روزه را به 1200 نفر افزایش داد و تعداد فوتی‌های اسپانیا نیز به 10 هزار و 935 نفر رسید اما وزیر بهداشت این کشور تاکید کرد که روند قربانیان و مبتلایان در این کشور وارد فاز نزولی شده است. پس از اینکه تعداد مبتلایان خاورمیانه طی یک هفته دو برابر شد، سازمان بهداشت جهانی در این روز به دولت‌های این منطقه هشدار داد که باید در جهت محدود کردن شیوع کرونا در منطقه اقدامات جدی‌تری انجام دهند. در 5 آوریل (18 فروردین)، اسپانیا برای سومین روز متوالی از کاهش تعداد مبتلایان جدید خود خبر داد و تعداد قربانیان این کشور به 12 هزار و 418 نفر رسید.

با این حال، در لحظه نگارش این گزارش (6 آوریل - 19 فروردین) تعداد کل مبتلایان به این ویروس مرگبار از یک میلیون و 270 هزار نفر گذشته و بیش از 69 هزار نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند. آماری که روزبه‌روز بر آن افزوده می‌شود و هنوز راهکاری به جز قطع زنجیره انتقال برای آن کشف نشده است.

وظیفه مردم در قطع زنجیره کرونا

با وجود اینکه هنوز اطلاعات متخصصان حوزه بهداشت در خصوص چگونگی شیوع این ویروس محدود است اما تاثیرگذاری چند عامل در انتقال این ویروس اثبات شده است. اگر جامعه درگیر این ویروس شود، افراد جامعه می‌توانند به کاهش ریسک ابتلا به بیماری کمک کرده و نقش خود را برای منتقل نکردن بیماری و قطع زنجیره انتقال با چند اقدام ساده ایفا کنند. سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا این‌چنین توصیه کرده است.

 دستان خود را به‌طور مرتب با آب و صابون بشویید. از یک شوینده الکلی برای شست‌وشوی دست‌های خود استفاده کنید و در صورت عدم دسترسی از آب و صابون استفاده کنید.

چرا شست‌وشوی دست‌ها مهم هستند؟ شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون یا استفاده از شوینده‌های الکلی ویروس‌هایی را که ممکن است در دست‌های شما خانه کرده باشند، از بین می‌برد.

 فاصله خود را با دیگران رعایت کنید. بین شما و کسی که در حال عطسه یا سرفه است باید حداقل 5 /1 متر فاصله وجود داشته باشد.

چرا باید فاصله را رعایت کرد؟ وقتی فردی عطسه یا سرفه می‌کند، از این راه ذرات مایعی را از بینی یا دهان خود به بیرون پخش می‌کند؛ ذراتی که ممکن است حاوی ویروس باشند. اگر فاصله درست را با فرد رعایت نکرده باشید، این ذرات از راه تنفس وارد بدن شما می‌شوند که می‌توانند کووید 19 را هم با خود داشته باشند.

 از لمس چشم‌ها، بینی و دهان خود خودداری کنید. همان‌طور که می‌دانید دست‌ها با بسیاری از سطوح تماس داشته و می‌توانند حاوی ویروس باشند. در صورت آلوده شدن دست‌های ما می‌توانند ویروس را به چشم‌ها، بینی یا دهان ما منتقل کنند. از این اجزای بدن نیز ویروس به داخل بدن راه پیدا کرده و باعث بیماری می‌شود.

 بهداشت تنفسی خود را رعایت کنید. در حقیقت باید اطمینان حاصل کنید که هم خود شما هم اطرافیانتان از این اصول بهداشتی پیروی می‌کنند. اما این اصول به چه معناست؟ هنگام عطسه یا سرفه دهان و بینی خود را با دستمال کاغذی و در صورت عدم دسترسی با آرنجتان بپوشانید. سپس بلافاصله دستمال را در یک سطل زباله دربسته بیندازید.

چرا باید این کار را بکنیم؟ ذرات ویروس را پراکنده می‌کنند. با رعایت بهداشت تنفسی شما اطرافیان خود را از ویروس‌هایی مثل آنفلوآنزا، سرماخوردگی و مهم‌تر از همه کووید 19 محافظت می‌کنید.

 اگر تب، سرفه یا دشواری در تنفس داشتید؛ بلافاصله به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. در صورتی که احساس بیماری دارید، در خانه بمانید. اگر هم تب، سرفه یا مشکل در تنفس در خود مشاهده کردید، فوراً به دنبال خدمات پزشکی مراکز درمانی شهر خود باشید. این مراکز درمانی محلی به تازه‌ترین اطلاعات دسترسی دارند. در صورت بروز مشکلی آنها می‌توانند شما را راهنمایی کرده و مانع انتشار ویروس و دیگر عفونت‌ها شوند.