خیزش بازارها

بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش فصلی خود که با عنوان چشم‌انداز بازارهای کالا منتشر کرده به بررسی روند تغییرات قیمت جهانی کالاهای اساسی پرداخته است. بر اساس این گزارش قیمت کالاهای اساسی صنعتی به روند رو به رشد خود در سه‌ماهه سوم ادامه دادند در حالی که قیمت اکثر محصولات کشاورزی ثابت مانده است. در بازار نفت، موجودی ذخایر به سقوط خود در میان تقاضای بالا، محدودیت تولید اوپک و تثبیت تولید نفت شیل آمریکا ادامه می‌دهد. در این گزارش روند چشم‌انداز قیمتی انرژی، محصولات کشاورزی، کودها، فلزات و مواد معدنی و فلزات گران‌بها مورد بررسی قرار گرفته است. تجارت فردا در این پرونده به مشروح این گزارش پرداخته است.

انرژی

شاخص قیمت انرژی بانک جهانی در سه ماه سوم سال 2017 در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی دودرصدی داشته است. این شاخص همچنین در 9 ماه نخست سال 2017 در مقایسه با مدت مشابه در سال 2016 به طور متوسط 26 درصد بیشتر بوده است. در سه‌ماهه سوم قیمت نفت خام رشدی دودرصدی را تجربه کرده است که ناشی از تقاضای قوی، کاهش شدید موجودی منابع و توافق میان اعضای اوپک و غیر‌اوپک برای تعیین اهداف تولیدی از ابتدای سال 2017 بوده است. تقاضای بسیار بالای زغال‌سنگ در چین و محدودیت‌های عرضه در کشورهای مختلف موجب رشد 17درصدی قیمت زغال‌سنگ جهانی شده و قیمت گاز طبیعی به دلیل تقاضای ضعیف افتی دودرصدی را به ثبت رسانده است.

نفت خام

در سه‌ماهه نخست امسال قیمت نفت خام رشدی 6 /1درصدی داشته و به طور متوسط بشکه‌ای 50 دلار و 20 سنت معامله شده است. این در حالی است که بازار نفت جهانی به حرکت خود به سمت تعادل ادامه می‌دهد. در 9 ماه نخست سال 2017 قیمت نفت خام به طور متوسط در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 25 درصد بالاتر بوده است. این درحالی است که در اوایل سال 2016، قیمت نفت از سطوح پایین خود خارج شده بود.

با وجود کاهش تولید نفت 22 کشور عضو اوپک و غیراوپک از ابتدای ژانویه 2017، بهای نفت خام در نیمه نخست سال به دلیل سطح بالای موجودی ذخایر نفتی، افزایش تولید نفت شیل آمریکا و افزایش تولید لیبی و نیجریه (که در توافق کاهش تولید نبودند) در سطح پایینی معامله می‌شد. عرضه مازاد بسیار فراوانی که در سال‌های 2014 تا 2016 در بازار وجود داشت با آغاز سال 2017 از بین رفت و بازار برای نخستین بار از سال 2013 با کسری بزرگی در سه‌ماهه دوم سال جاری مواجه شد که دلیل اصلی آن رشد فوق‌العاده تقاضای نفت خام بوده است.

در سه‌ماهه سوم سال 2017 و در میان سقوط موجودی منابع نفتی قیمت نفت خام افزایش یافته که ناشی از تقاضای جهانی قوی و بهبود سازگاری تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک در خصوص توافق برای کاهش تولید بوده است. قیمت لحظه‌ای نفت برنت، از اواخر ژوئن با رشدی نزدیک به 15 دلار در اواخر سپتامبر به بشکه‌ای 59 دلار رسید. این درحالی بود که در اوایل اکتبر نفت خام با افت بهای اندکی مواجه شد که ناشی از ضعف تقاضای فعلی بوده است. در ماه سپتامبر، نمودار قیمت آتی نفت خام برنت برای نخستین بار از ماه ژوئن مجدداً روند نزولی در پیش گرفت که نشان‌دهنده وضعیت سخت بازار بوده است.

قیمت نفت وست‌تگزاس اینترمدییت (WTI) اما هم‌راستا با نفت برنت افزایش نداشت که این موضوع عمدتاً ناشی از توفان ‌هاروی بود که بیش از یک‌چهارم ظرفیت پالایشگاه‌های نفتی آمریکا را تحت تاثیر قرار داده و تقاضای نفت خام پالایشگاه‌ها را کاهش داد. اداره انرژی آمریکا به دلیل دسترسی سخت ناشی از سیل و به منظور جبران این خسارات، بیش از پنج میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک سواحل خلیج قرض کرد.

به دلیل نشتی پالایشگاه‌ها و آربیتراژ قیمتی، صادرات نفت خام آمریکا به رکورد دو میلیون بشکه در روز رسید.

موجودی ذخایر نفت کشورهای OECD در سه‌ماهه سوم سال 2017 برای دومین بار از زمان سقوط قیمت فعلی در سال 2014 با کاهش مواجه شد. کشورهای OECD با کاهش تولید نفت خام و محصولات پتروشیمی خود مواجه شدند که با توجه به کاهش تولیدات پالایشی آمریکا به دلیل توفان ‌هاروی، میزان کاهش محصولات پتروشیمی بسیار شدید بوده است. سقوط ذخایر نفتی در مخازن شناور به متعادل‌سازی بازار کمک کرده است.

پیش‌بینی می‌شود بهای نفت خام در سال 2017 به طور متوسط به بشکه‌ای 53 دلار برسد و در سال 2018 هر بشکه نفت خام 56 دلار معامله شده و بازار به سمت تعادل بیشتر برود. هرچند انتظار می‌رود بازار همچنان با عرضه مناسبی مواجه باشد کشورهای غیراوپک و به خصوص ایالات متحده، عرضه خود را تقویت می‌کنند. پیش‌بینی‌های بازار نشان می‌دهد که در سال آینده و با فرض تداوم کاهش تولید هماهنگ تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک تا انتهای سال 2018، افت معناداری در میزان ذخایر نفتی پدید نخواهد آمد.

تقاضا

تقاضای جهان نفت در نیمه دوم سال با رشد غیرمنتظره 2 /2 میلیون بشکه در روز (3 /2درصدی) در مقایسه با سال گذشته، به طرز قابل توجهی از روند بلندمدت رشد 2 /1 میلیون‌بشکه‌ای (2016-1995) فراتر رفت. در میان کشورهای سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) تقاضا با رشد 9 /0 میلیون‌بشکه‌ای در سه‌ماهه دوم مواجه شد. اکثر این رشد در ایالات متحده و اروپا بوده است. این درحالی است که تمامی‌ کشورهای OECD با رشد تقاضای بنزین و گازوئیل روبه‌رو شدند. هرچند تقاضای کشورهای OECD برای 10 فصل متوالی افزایش داشته، اما این رشد در مقایسه با رشد ناشی از قیمت سال 2015، متوسط بوده است.

آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که رشد تقاضای نفت OECD با کندی پیش خواهد رفت اما این رشد در آمریکای شمالی و اروپا همچنان معتدل خواهد ماند.

تقاضای نفت کشورهای غیر OECD در سه‌ماهه دوم سال 2017 شتاب گرفته و رشدی 3 /1 میلیون‌بشکه‌ای در روز (7 /2درصدی) را به ثبت رساند که عمده این رشد در آسیا و روسیه بوده است. رشد تقاضای چین بیش از روند 6 /0 میلیون‌بشکه‌ای در روز (پنج‌درصدی) بوده، در حالی که بقیه کشورهای غیرOECD رشد (دودرصدی) 7 /0 میلیون بشکه در روز را به ثبت رساندند که نزدیک به روند بوده است. در مجموع برای اقتصادهای غیرOECD، این نخستین رشد در پنج فصل اخیر بوده است. رشد تقاضا در اکثر سال 2016 زیر یک میلیون بشکه در روز به ثبت رسیده بود. در این میان کشورهای صادرکننده نفت (به ویژه برزیل، عربستان و روسیه) کمترین سرعت رشد را داشتند که موجب شد درآمد ناشی از صادرات نفت این اقتصادها به شدت تحت تاثیر قرار گیرد.

پیش‌بینی می‌شود میزان تقاضای جهانی نفت در سال 2017 روزانه رشدی 6 /1 میلیون‌بشکه‌ای (6 /1درصدی) را به ثبت برساند که در این میان تقاضای کشورهای غیرOECD، 2 /1 میلیون بشکه در روز و تقاضای کشورهای OECD، 4 /0 میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند. برای سال 2018 پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی نفت با رشدی 4 /1بشکه‌ای در روز (4 /1درصدی) به طور متوسط به 1 /99 میلیون بشکه در روز بازگردد که در این میان رشد چین بیش از 3 /0 میلیون بشکه در روز و کشورهای آسیایی دیگر 6 /0 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی می‌شود. انتظار می‌رود میزان تقاضای نفت کشورهای OECD با رشدی ملایم تنها 1 /0 میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند.

عرضه

عرضه جهانی نفت خام در سال 2017 به دنبال ثبت رشد 4 /0 میلیون‌بشکه‌ای در روز است که رشدی مشابه با سال 2016 را نشان می‌دهد. البته این رشد بسیار کمتر از متوسط رشد سالانه 9 /1 میلیون بشکه‌ای در روز در بازه زمانی 2010 تا 2015 بوده است. انتظار می‌رود افزایش عرضه 7 /0 میلیون بشکه در روز کشورهای غیراوپک در سال جاری از سوی کاهش تولیدات اعضای اوپک تقریباً جبران شود. پیش‌بینی می‌شود در سال 2018، عرضه غیر‌اوپکی‌ها رشدی 5 /1 میلیون‌بشکه‌ای در روز را به ثبت برساند که نزدیک به رشد تقاضای جهانی پیش‌بینی‌شده در همان سال است. این موضوع باعث شده تا جایی برای تولیدات اضافی اوپک یا هرگونه کاهش معناداری در کاهش موجودی ذخایر نفتی وجود نداشته باشد.

اوپک

تولیدات نفت خام اوپک در سال جاری کاهش یافته است. بخشی از این کاهش به دلیل توافق 12 عضو این سازمان برای کاهش 2 /1 میلیون‌بشکه‌ای در روز در شش ماه نخست سال 2017 بوده است. این توافق تا مارس 2018 تمدید شده است. عربستان سعودی بیشترین کاهش تولید را متعهد شده است در حالی که لیبی و نیجریه از این کاهش معاف شده‌اند. این پیمان شامل 10 کشور غیرعضو نیز می‌شود که موافقت کرده‌اند میزان تولیدات خود را 55 /0 میلیون بشکه در روز کاهش دهند. در راس این کشورها، روسیه و مکزیک قرار دارند.

از دسامبر 2016، کل تولیدات نفتی اوپک تنها 6 /0 میلیون بشکه در روز کاهش داشته است. 12 کشور عضو توافق کاهش، میزان تولیدات نفت خام خود را 2 /1 میلیون بشکه در روز کاهش دادند. در ماه ژانویه میزان انطباق با کاهش در نظر گرفته‌شده بسیار بالا بوده ولی میزان انطباق در ماه جولای به 73 درصد کاهش یافت، این درحالی است که مجدداً در ماه سپتامبر میزان سازگاری کشورها به تعهد به 88 درصد افزایش یافت. عربستان سعودی و چند کشور دیگر بیش از سقف متعهد‌شده از تولیدات خود کاستند.

این کاهش بخشی از افزایش تولید 6 /0 میلیون بشکه در روز لیبی و نیجریه را جبران کرده است. این در حالی است که این دو کشور در مجموع تولیدات گاز طبیعی خود را 1 /0 میلیون بشکه در روز افزایش دادند. تولید لیبی در ماه جولای به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسید اما از سرگیری نبرد میان نیروهای نظامی در این کشور موجب خسارات فراوانی به میادین بزرگ نفتی و خطوط لوله در بخش‌های جنوبی شده تا جایی که در ماه سپتامبر میزان تولیدات به زیر یک میلیون بشکه در روز کاهش یافت. در حالی که سطح تولید نفت نیجریه از 1 /1 میلیون بشکه در روز در آگوست 2016 به 7 /1 میلیون بشکه در روز رسیده است، این کشور همچنان از حملات نظامی ‌به خطوط لوله در دلتای نیجر رنج می‌برد.

اوپک برنامه‌ریزی کرده است که در نشست 30 سپتامبر خود توسعه بازار را مورد ارزیابی قرار داده و در خصوص تمدید یا لغو اعمال محدودیت تولید در سال 2018 با همکاری کشورهای غیراوپک تصمیم‌گیری کند. انتظار می‌رود توافق برای کاهش تولید در سال 2018 ادامه پیدا کند. به احتمال فراوان اوپک به تلاش برای پیوستن لیبی و نیجریه به توافق و قبول کردن سقف تولید ادامه خواهد داد. نیجریه اعلام کرد در صورت رسیدن میزان تولیداتش به 8 /1 میلیون بشکه در روز به این توافق خواهد پیوست.

غیراوپک

تولیدات غیراوپک در سه‌ماهه‌های دوم و سوم به طور متوسط یک میلیون بشکه در روز افزایش داشته که رکوردی تازه در این زمینه بوده است. این رشدها در حالی رخ داده که میزان تولید کشورهای غیراوپک در سال 2016 بیش از 7 /0 میلیون بشکه در روز کاهش داشت. زمانی که صنعت جهانی به منظور تنظیم خود با قیمت‌های پایین نفت، هزینه‌های خود را کاهش داده بود. هرچند سال 2016 میزان تولید در اکثر مناطق به ویژه ایالات متحده کاهش داشت، استثناهایی نیز وجود داشتند که در این میان برزیل، کانادا، دریای شمال و روسیه تولیدات خود را افزایش دادند. اوج‌گیری تولید در سال جاری شامل رشد بیشتری در این مناطق (به ویژه کانادا) بوده است. از سوی دیگر در غنا، قزاقستان و ایالات متحده نیز شاهد افزایش تولید بوده... به طوری که ایالات متحده رشدی 5 /0 میلیون‌بشکه‌ای در روز را به ثبت رسانده که عمدتاً ناشی از افزایش تولید نفت شیل بوده است.

میزان تطابق با توافق تولید از سوی 10 تولیدکننده غیراوپک بسیار بالا بوده که این موضوع ناشی از کاهش واقعی تولید (روسیه)، نگهداری میدان (آذربایجان، قزاقستان) و کاهش تولید طبیعی (مکزیک) بوده است. هر دو کشور روسیه و مکزیک بیشتر از میزان متعهد‌شده از تولیدات خود کاسته‌اند.

پیش‌بینی می‌شود برای سال 2017، عرضه غیراوپک 7 /0 میلیون بشکه در روز افزایش یابد که سهم آمریکا از این رشد بیشترین مقدار بوده است. همچنین برای سال 2018 نیز پیش‌بینی شده است که عرضه غیراوپک 5 /1 میلیون بشکه افزایش پیدا کند که در این میان سهم آمریکا رشد 1 /1 میلیون‌بشکه‌ای در روز خواهد بود

در کنار آمریکا، میزان عرضه برزیل، کانادا، غنا، قزاقستان، جمهوری کنگو و بریتانیا نیز افزایش خواهد یافت ولی سه کشور چین، مکزیک و روسیه با افت عرضه مواجه خواهند شد.

ایالات متحده

تولید نفت خام ایالات متحده با سرعتی کمتر از سطحی که در اوایل سال جاری پیش‌بینی می‌شد، رشد کرده است. تولید نفت آمریکا در سه‌ماهه دوم سال 2017 رشدی 3 /0 میلیون‌بشکه‌ای داشته و برآورد می‌شود این رشد در سه‌ماهه سوم به 5 /0 میلیون بشکه در روز برسد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده است تولید نفت خام این کشور در سه‌ماهه چهارم سال 2018 به بیش از 10 میلیون بشکه در روز برسد. این در حالی است که میزان تولید این کشور در سه‌ماهه سوم سال 2016 تنها 6 /8 میلیون بشکه در روز گزارش شده بود.

با سقوط قیمت نفت به زیر 50 دلار به ازای هر بشکه در سال جاری، بهبود فعالیت‌های حفاری در آمریکا متوقف شد. در اواسط اکتبر، تعداد دکل‌های عملیاتی در مقایسه با ماه آگوست 32 واحد کاهش یافته است. این موضوع نشان‌دهنده حساسیت به قیمت نفت در محدوده 50دلاری است. در این میان حوزه نفتی کم‌هزینه پرمیان از این قاعده مستثنی بوده و حفاری‌ها در این حوضه آبخیر به رشد خود ادامه می‌دهد. پرمیان بزرگ‌ترین حوزه نفتی تولیدکننده نفت شیل است (با ظرفیت تولید روزانه 5 /2 میلیون بشکه) و تنها منطقه‌ای بوده که در زمان فروپاشی قیمت نفت میزان تولیداتش تغییر ملموسی نداشته است.

با وجود قیمت‌های پایین نفت، تولیدکنندگان شیل با کاهش هزینه‌های تولید خود (به خصوص هزینه خدمات، تجهیزات و نیروی ‌کار)، بهبود تکنولوژیک و برنامه‌ریزی و تصمیمات بهتر قادر به افزایش تولیدات خود بوده‌اند.

این درحالی بود که سطح دانش در این عرصه نوپا نیز با رشد چشمگیری مواجه شده است. این پیشرفت‌ها شامل زمان حفاری و تکمیل کمتر، لوله‌های افقی بلندتر، شدت پروپانتا بالاتر و استفاده از چاه‌های چندگانه در یک مکان واحد می‌شود. بهره‌وری چاه‌ها در عصر امروز روز‌به‌روز افزایش می‌یابد. در حوزه باکن، میزان تولید از کمتر از 300 بشکه به ازای هر چاه در سال 2012 هم‌اکنون به 1200 بشکه رسیده است. علاوه بر این، برنامه‌های تضمینی روی قیمت تمرکز کرده و به تضمین تامین منابع مالی برای شرکت‌های کوچک و متوسط کمک می‌کند. در حالی که انتظار می‌رود شرکت‌های شیل به افزایش بازدهی خود ادامه دهند، آنها برای برخی ورودی‌ها، نظیر نیروی کار خبره با تورم هزینه‌ها مواجه شدند.

برآورد هزینه‌ها برای تولیدکنندگان شیل و حوزه‌های نفتی جداگانه بسیار متنوع است. هزینه‌های سربه‌سر همیشه به صورت شفاف تعیین نمی‌شوند و در طول زمان به دلیل تغییرات داخلی و خارجی تغییر می‌کنند. بر اساس گزارش ریستاد انرژی، هزینه‌های متوسط سر چاه از بیش از 70 دلار به ازای هر بشکه (در زمان فروپاشی قیمت‌ها) هم‌اکنون به کمتر از 40 دلار کاهش یافته است.

ذخایر نفتی

کل موجودی ذخایر نفتی (نفت خام و محصولات پتروشیمی) در کشورهای OECD همچنان بسیار بالا بوده و اغلب به صورت خام در ایالات متحده متمرکز شده است. با وجود این، ذخایر نفت خام ایالات متحده از ماه مارس روندی نزولی به خود گرفته و ذخایر محصولات پتروشیمی نیز به نزدیکی متوسط پنج‌ساله خود رسیده است. موضوعی که ناشی از افت شدید این ذخایر در آمریکا به واسطه توفان ‌هاروی بوده است. این روند نزولی باعث شده تا بازار جهانی محصولات نفتی کمی ‌فشرده‌تر شود. ذخایر نفت خام در منابع ذخیره شناور نیز در سه‌ماهه سوم به سرعت کاهش یافته و به میانگین پنج‌ساله خود رسیده است. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، نزدیک دوسوم از کاهش ذخایر امسال در منابع ذخیره شناور بوده است. این در حالی است که عرضه محدودتر نیاز به حمل‌ونقل دریایی را کاهش داده و منابع ذخیره شناور را از نظر اقتصادی ناکارآمدتر جلوه داده است.

پیش‌بینی قیمت و خطرات

پیش‌بینی می‌شود قیمت هر بشکه نفت خام در سال 2017 به طور میانگین به 53 دلار برسد و در سال 2018 و با توجه به حرکت بازارهای جهانی به سمت تعادل هر بشکه نفت خام به طور متوسط 56 دلار ارزش داشته باشد. این رشد منعکس‌کننده تقاضای قوی نفت، سقوط موجودی ذخایر نفتی و محدودیت‌های تولید در میان کشورهای تولیدکننده نفت اوپک و غیراوپک است. با وجود این، با توجه به افزایش پیش‌بینی‌شده تولید نفت شیل آمریکا، بعید است بازار جهانی در سال آینده با فشردگی قابل‌ توجهی مواجه شود.

خطرات قابل ‌توجهی در پیش‌بینی قیمتی نفت وجود دارد. از نظر ریسک مطلوب، تقاضای قوی‌تر می‌تواند موجب شدت‌گرفتن افت ذخایر نفتی شده و در تولیدات خلل وارد کند. ریسک‌های ژئوپولتیک، صادرات از برخی کشورهای تولیدکننده (لیبی، نیجریه و ونزوئلا) را تهدید می‌کند و از سوی دیگر برخی کشورهای انتقال‌دهنده نفت (نظیر خطوط لوله صادراتی از کردستان عراق) را با خطر مواجه می‌کند. از منظر سیاستگذاری، کاهش بیشتر تولیدات کشورهای عضو اوپک و کشورهای غیرعضو می‌تواند فشردگی ملموسی به بازارهای جهانی وارد کند. این فشردگی با کاهش تولیدات شیل آمریکا می‌تواند بسیار شدیدتر باشد. ریسک‌های قیمتی غیرمطلوب نیز شامل سازگاری کمتر کشورهای متعهد به توافق یا عدم تمدید این پیمان پس از انقضا در ماه مارس می‌شود. افزایش تولیدات لیبی و نیجریه و همچنین کندی رشد تقاضا نیز می‌تواند تعادل مجدد بازار را به تعویق بیندازد. رشد سریع‌تر از انتظار تولیدات نفت شیل آمریکا نیز می‌تواند عرضه جهانی را گسترش دهد و روی قیمت تاثیر منفی بگذارد.

زغال‌سنگ

قیمت زغال‌سنگ در سه‌ماهه سوم سال 2017 رشدی 17درصدی را تجربه کرد و در 9 ماه نخست سال جاری به طور متوسط در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 50 درصد افزایش داشت. تقاضای قوی از سوی چین که به دلیل تابستان داغ رخ داد، تکمیل مجدد انبارهای زغال‌سنگ و محدودیت‌های عرضه گسترده باعث شد تا کل واردات زغال‌سنگ چین در هشت ماه نخست سال جاری 14 درصد افزایش داشته باشد. در چین، افت تولید برق از نیروگاه‌های برق‌آبی در نیمه نخست سال، پایین ‌آمدن سطح ذخایر کاربردی و اجرای شدید مقررات زیست‌محیطی و ایمنی باعث شد تا بازار با فشردگی قابل‌توجهی مواجه شود. تولید سه‌ماهه دوم نیز تحت تاثیر اختلال در حمل‌ونقل دریایی زغال‌سنگ استرالیا (ناشی از اعتصاب کارگران این بخش) و باران‌های سیل‌آسا در اندونزی بود.

سال گذشته کمیسیون اصلاح و توسعه ملی چین (NDRC) به معادن زغال‌سنگ دستور داد تا تنها در 267 روز سال تولید داشته باشند. هدف از این دستور کاهش 16درصدی میزان تولیدات و افزایش 550 تا 570یوآنی قیمت هر تن زغال‌سنگ بود. با بالارفتن قیمت‌ها، چین قانون 276 روز کاری را در نوامبر 2016 لغو و تولیدکنندگان را ترغیب کرد تا تولیدات خود را افزایش دهند و از این طریق قیمت‌ها را به محدوده هدف بازگردانند. با وجود این، NDRC تمایل داشت ظرفیت مازاد را کاهش داده و امنیت معادن را تضمین کند. همچنین این نهاد با اعمال بازرسی وارداتی شدید در بنادر کیفیت زغال‌سنگ را ارزیابی می‌کند.

انتظار می‌رود قیمت زغال‌سنگ در سال 2017 به طور متوسط به 85 دلار به ازای هر تن برسد (29 درصد بالاتر از قیمت‌های سال 2016). رشدی که ناشی از تلاش‌های ادامه‌دار چین برای کاهش عرضه زغال‌سنگ خواهد بود. عامل اصلی تعیین‌کننده میزان تقاضای جهانی زغال‌سنگ، سیاستگذاری‌های چین و تداوم مقررات زیست‌محیطی خواهد بود. چین نیمی ‌از تولیدات جهانی زغال‌سنگ را مصرف می‌کند و این کالای اساسی بیش از 60 درصد نیاز به انرژی پرجمعیت‌ترین کشور دنیا را تامین می‌کند.

گاز طبیعی

در سه‌ماهه سوم سال 2017، قیمت گاز طبیعی افتی دودرصدی را تجربه کرد، اما در 9 ماه نخست امسال میانگین قیمتی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 26 درصد رشد داشت که عمدتاً ناشی از رشد قیمت نفت خام بود. در سه‌ماهه سوم، قیمت‌ها در ایالات متحده با افتی چهاردرصدی به 9 /2 دلار به ازای هر میلیون واحد بریتانیایی حرارت (btu) رسید. افتی که ناشی از آب و هوای معتدل، کاهش تقاضای مناطق تحت تاثیر توفان، افزایش تولید و تقویت میزان موجود ذخایر گاز طبیعی در آستانه زمستان بوده است. در آینده انتظار می‌رود با توجه به اضافه‌شدن ظرفیت‌های جدید مواد شیمیایی و انواع کودها، افزایش صادرات از طریق خطوط لوله به مکزیک و همچنین افزایش صادرات گاز طبیعی مایع به سراسر جهان، تقاضا برای گاز طبیعی افزایش یابد.

در سه‌ماهه سوم، بهای گاز طبیعی در اروپا بدون تغییر نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3 /5 دلار به ازای هر میلیون btu گزارش شد. با وجود این، در ماه اکتبر به دلیل افزایش تقاضای ناشی از فرا رسیدن زمستان و کاهش ظرفیت هسته‌ای، افزایش قیمت زغال‌سنگ و عرضه فشرده گاز طبیعی مایع، قیمت لحظه‌ای گاز به هفت دلار به ازای هر میلیون btu افزایش یافت.

پیش‌بینی می‌شود قیمت گاز طبیعی در سال 2018 رشدی سه‌درصدی را تجربه کند. انتظار می‌رود در ایالات متحده، قیمت‌ها با رشدی چهار‌درصدی به 1 /3 دلار به ازای هر میلیون btu برسد، رشدی که ناشی از تقویت تقاضای داخلی، افزایش صادرات و رشد معتدل تولید خواهد بود. در ژاپن و اروپا اما رشد معتدل‌تری انتظار می‌رود، رشدی که عمدتاً هم‌راستا با افزایش قیمت نفت خواهد بود. انتظار می‌رود بازارها در سال آینده با عرضه خوبی مواجه باشند که این عرضه مناسب ناشی از افزایش شدید ظرفیت LNG به ویژه در استرالیا و ایالات متحده خواهد بود.

کشاورزی

ضعف در قیمت محصولات کشاورزی که از اوایل سال جاری آغاز شده بود در سه ماه سوم سال 2017 نیز ادامه یافت. شاخص قیمت محصولات کشاورزی بانک جهانی در سه‌ماهه سوم با افتی یک‌درصدی مواجه شده و اکثر بازارها با عرضه مناسب روبه‌رو شدند. قیمت کالاهای اساسی خوراکی افتی یک‌درصدی را تجربه کرد که نشان‌دهنده قیمت‌های پایین‌تر ذرت، برنج و مواد غذایی دیگر نظیر شکر بوده است. با وجود این قیمت روغن‌ها به دلیل تقویت قیمت دانه‌های روغنی با رشدی یک‌درصدی مواجه شد. در این مدت مواد خام و قهوه نیز رشد قیمت قابل قبولی را تجربه کردند.

انتظار می‌رود شاخص قیمت محصولات کشاورزی در سال 2017 به آرامی‌ کاهش پیدا کند و پس از آن در سال 2018 رشدی فراتر از یک درصد را تجربه کند. رشدی که به دلیل کاهش تولید غلات در فصل جاری خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود قیمت غلات در سال 2017 تقریباً ثابت مانده و در سال 2018 رشدی دودرصدی را به ثبت برساند. روغن‌ها نیز رشدی مشابه با غلات خواهند داشت. مواد خام نیز در سال‌های 2017 و 2018 بیش از دو درصد افزایش قیمت خواهند داشت. به طور کلی، پیش‌بینی قیمت محصولات کشاورزی نسبت به گزارش ماه آوریل بدون تغییر مانده است. در میان‌مدت انتظار می‌رود، قیمت کالاهای اساسی کشاورزی در مجموع تا سال 2020 تنها سه درصد رشد داشته باشد که در مقایسه با سال‌های بعد از 2011 بسیار کوچک خواهد بود.

این پیش‌بینی‌ها با ریسک محدودی مواجه‌اند. آب و هوای مخرب در سطح جهانی در فصل جاری تاثیر ملموسی روی پیش‌بینی‌ها نخواهد داشت. نگرانی‌های موجود در اوایل سال جاری در خصوص چرخه لانینا محقق نشده است. یارانه‌های ارائه‌شده به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی نیز تاثیری بر قیمت‌های جهانی این محصولات نداشته است. تولید سوخت زیستی که تاثیر شگرفی روی قیمت‌ها در سال‌های رونق داشت نیز در سال جاری اثرگذاری چندانی نداشته است.

مواد خوراکی

شاخص قیمت غلات بانک جهانی در سه‌ماهه سوم سال 2017 افتی دودرصدی را به ثبت رساند و در حال حاضر به نصف مقادیر زمان اوج خود در اواخر سال 2012 رسیده است. موضوعی که منعکس‌کننده پایین آمدن قیمت برنج و ذرت بوده است. هر چند پیش‌بینی می‌شود عرضه غلات در سطح جهان به دلیل کاهش سطح زیر کشت در مقایسه با فصل گذشته اندکی کاهش یابد، آخرین ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که فصل جاری شرایط مساعدی برای محصولات کشاورزی دارد. بر اساس گزارش وزارت کشاورزی آمریکا (USDA) پیش‌بینی می‌شود، تولید جهانی گندم که به دلیل فصل برداشت کنونی با تعدیل مثبت روبه‌رو شده، در پایان سال به 751 میلیون تن برسد که اندکی کمتر از تولید 754 میلیون تنی سال گذشته است. به طور کلی شرایط جهانی برای کشت گندم مطلوب ارزیابی می‌شود. هر سه تولیدکننده بزرگ گندم منطقه آسیای مرکزی (روسیه، اوکراین و قزاقستان) شرایط آب و هوای مساعدی را تجربه کردند. از سوی دیگر برداشت زمستانی در آمریکای شمالی و نیمکره جنوبی (به ویژه آرژانتین و استرالیا) مطابق با انتظار پیش رفته است. با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود مصرف جهانی گندم در مقایسه با فصل گذشته تغییری نکند، انتظار می‌رود نسبت ذخیره به مصرف گندم (معیاری برای تعیین عرضه نسبی به تقاضا) به بالای 36 درصد برسد که بیشترین مقدار در سه دهه اخیر خواهد بود.

گزارش بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند تولید ذرت در این فصل بیش از سه درصد کاهش پیدا می‌کند. هر چند شرایط برداشت در ایالات متحده، بزرگ‌ترین عرضه‌کننده ذرت جهان، شرایط مطلوبی است، آب و هوای خشک موجب بروز نگرانی‌هایی در اتحادیه اروپا و اوکراین شده است. با فرا رسیدن فصل کاشت انتظار می‌رود در نیمکره جنوبی به ویژه در برزیل و آرژانتین، تولید این محصولات پیشرفت خوبی داشته باشد. بر اساس گزارش بانک جهانی، برآورد می‌شود مصرف جهانی ذرت رشدی دودرصدی را تجربه کرده و نسبت ذخیره به مصرف به 19 درصد برسد، رقمی که هر چند نسبت به سال گذشته افتی سه‌درصدی را نشان می‌دهد اما همچنان بسیار بالاتر از مقادیر پایین سال‌های 2010 تا 2012 خواهد بود.

انتظار می‌رود که تولید برنج در سال‌های 2017 تا 2018 به آرامی به رقم 489 میلیون تن برسد (چیزی در حدود سه میلیون تن کمتر از سال قبل)، دلیل اصلی این موضوع نیز پاسخ به شرایط و رشد رو به گسترش در برخی از کشورهای تولیدکننده این محصول در آسیا مانند چین، شمال تایلند و ویتنام است. با این حال شرایط در هند، اندونزی و فیلیپین مطلوب‌تر به نظر می‌رسد.

به دلیل اینکه پیش‌بینی می‌شود مصرف جهانی این محصول ثابت باقی بماند به نظر می رسد نسبت سهام به مصرف با افزایش 30درصدی به بالاترین میزان آن در 11 سال  اخیر برسد.

بر اساس ارزیابی ماه اکتبر USDA (مرکز کشاورزی آمریکا) ششمین به‌روزرسانی مجموع منابع جهانی در فصل جاری (شروع سهام به اضافه تولید) در زمینه گندم، ذرت و برنج در این فصل به دو هزار و 896 میلیون تن می‌رسد که هشت میلیون تن پایین‌تر از میزان مشابه آن در سال 2016 تا 2017 است.

 شاخص قیمت نفت و غذای بانک جهانی در سه‌ماهه سوم سال 2017 به میزان یک درصد افزایش داشته است. با این حال این رقم شش درصد کمتر از سه‌ماهه سوم سال گذشته است. از سوی دیگر افزایش قیمت سویا، روغن سویا و روغن هسته نخل در مقابل کاهش قیمت نخل و روغن نارگیل به دلیل کمبود مواد غذایی در اندونزی و مالزی بوده است.

در همین حال اما، چشم‌انداز تولید روغن‌های خوراکی پس از کاهش شدید تولید آن ناشی از توفان «ال نینو» اکنون در وضعیت مطلوبی قرار دارد.

پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی هشت روغن خوراکی پرمصرف (از جمله روغن نخل، سویا و روغن کلزا) به 92 میلیون تن برسد که پنج درصد بیشتر از فصل گذشته و 10 درصد بالاتر از سال‌های 2015 و 2016 است. انتظار می‌رود بیش از نیمی از رشد پیش‌بینی‌شده در این زمینه در روغن نخل باشد، روغنی که به طور عمده در اندونزی و مالزی تولید می‌شود و همچنین روغن سویا که آرژانتین، برزیل و آمریکا اصلی‌ترین تولیدکنندگان آن به شمار می‌روند.

چشم‌انداز عرضه روغن دانه در فصل آینده (اکتبر 2017- سپتامبر 2018) نیز قابل توجه است و عرضه جهانی آن انتظار می‌رود برای 10 روغن دانه اصلی نیز از رقم کنونی 560 میلیون تن به رقم 562 میلیون تن برسد. 

از سوی دیگر انتظار می‌رود کاهش قطعی تولید سویا سبب افزایش تولید پنبه ‌دانه نخل و کلزا شود. به‌رغم کاهش بسیار کم عرضه مواد غذایی در فصل جاری (که اکثر آنها بیانگر کاستی‌ها در زمینه کاشت است) برای اکثر کالاهای غذایی در این فصل منابع کافی وجود دارد.

در دو مورد از سه مورد از اصلی‌ترین دانه‌ها (گندم و برنج) نسبت سهام به مصرف به بالاترین سطح سالانه منتهی می‌شود. با توجه به این شرایط عرضه اما شاخص قیمت کشاورزی در بانک جهانی در سال 2017 نسبت به سال پیش از آن تغییری نکرده است و این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود در سال 2018 با افزایش یک‌درصدی مواجه شود.

شرایط عرضه کالاهای خاص موجب نوسان قیمت در سال 2017 خواهد شد؛ سقوط قیمت نوشیدنی‌ها، ثابت ماندن قیمت روغن و افزایش قیمت مواد اولیه غذایی بخشی از این  نوسانات است. همچنین پیش‌بینی می‌شود در سال 2018 شاهد افزایش بیشتر قیمت‌ها در زمینه مواد غذایی باشیم.

با این حال، الگوهای آب و هوایی مطلوب، بازارهای جهانی تامین‌شده و قیمت‌های جهانی نسبتاً پایین لزوماً به معنای دسترسی به مواد غذایی کافی در همه جای جهان نیست. شرایط خشکسالی در شرق آفریقا  که برخی آن را بدترین خشکسالی در 60 سال اخیر می‌دانند منجر به شکست کشاورزی در بخش‌هایی از اتیوپی، کنیا و سومالی شده است که در نتیجه آن کمبود مواد غذایی شدید رخ داده است. درگیری‌های وحشیانه در نیجریه، سودان جنوبی و یمن منجر به آن شده است که میلیون‌ها نفر خانه‌های خود را رها کرده و از سوی دیگر میلیون‌ها نفر در شرایط اضطراری نیاز به مواد غذایی قرار بگیرند.

به گفته شبکه هشداردهنده قحطی، شرایط امنیت غذایی ممکن است در برخی از این مناطق تشدید شود چراکه بارندگی تا پایان سال جاری و اوایل سال آینده میلادی کمتر از حد متوسط است.

این الگوهای مطرح‌شده این احتمال را بیان می‌کنند که کمبود مواد غذایی رابطه مستقیم با شرایط امنیتی و هوایی محلی مرتبط با سطح جهانی کالاهای غذایی دارد.

خطرات

اغلب ریسک‌های کلیدی پیش‌بینی‌شده در بخش عرضه مواد غذایی عبارتند از: قیمت انرژی و کود، الگوهای آب و هوا و همچنین سیاست‌های تجاری و یارانه‌های تولید با هدف حمایت از قیمت‌های دریافت‌شده از سوی کشاورزان‌، به همین خاطر غلات و دانه‌های روغنی به احتمال زیاد تحت تاثیر این موضوع قرار می‌گیرند. از سوی دیگر باید گفت انحصار کالاهای غذایی برای تولید سوخت زیستی یک ریسک تقاضا به شمار می رود.

انرژی مولفه کلیدی برای اغلب محصولات کشاورزی به ویژه غلات و دانه‌های روغنی محسوب می‌شود به‌ گونه‌ای که بر هزینه‌های تولید به طور مستقیم از طریق استفاده از سوخت و به طور غیرمستقیم از طریق استفاده از مواد شیمیایی و کود تاثیرگذار است.

برخی از کودها به طور مستقیم از گاز طبیعی یا در مورد چین از زغال‌سنگ تولید می‌شود. اگر قیمت انرژی بیشتر از مقدار پیش‌بینی‌شده افزایش پیدا کند، قابل انتظار است که فشار آن بر روی غلات و دانه‌های روغنی دیده شده و برعکس قیمت پایین انرژی می‌تواند قیمت محصولات کشاورزی را کاهش دهد.

با وجود این چنین خطراتی، به دلیل آنکه اغلب تصمیمات برای فصل کنونی محصولات گرفته شده است انتظار می‌رود که قیمت‌های سال 2019 را تحت تاثیر خود قرار دهد. پس از توفان «ال نینو» در اوایل سال 2017 میلادی شرایط آب و هوایی به شرایط عادی بازگشت. 

«اداره ملی اقیانوس و آب و هوا» اعلام کرده است که یک الگوی آب و هوایی با نام «لانینا» طی پاییز و زمستان سال‌های 2017 و 2018 در نیمکره شمالی زمین رخ خواهد داد. به طور معمول تاثیرات لانینا بسیار کمتر از ال نینو است و اثرات آن بیشتر معتدل است به این معنی که تاثیر منفی بر برخی از کالاها و تاثیر مثبت بر برخی دیگر دارد و بنابراین تاثیرات کلی خنثی بر کالا‌های کشاورزی به همراه دارد.

تلاش‌های دولت برای افزایش قیمت محصولات کشاورزی از طریق یارانه‌های تولید، اقدامات تجاری یا سایر مداخلات، خطراتی را برای وضعیت فعلی توسعه عرضه به وجود می‌آورد.

در ماه سپتامبر گذشته، چین که بیش از 45 درصد از سهام جهانی ذرت را در اختیار دارد اعلام کرد قصد دارد تولید اتانول بر پایه ذرت را برای کاهش ذخایر ذرت افزایش دهد.

بر همین اساس روسیه اعلام کرد که تخفیف در هزینه حمل و نقل برای صادرات دانه‌ها را اعمال خواهد کرد. کشورهای دیگر نیز در حال انجام چنین اقداماتی هستند: آفریقای جنوبی تعرفه گندم خود را کاهش داده است و برزیل در سال جاری تثبیت قیمت برنج را متوقف خواهد کرد.

در نهایت، چشم‌انداز قیمت محصولات کشاورزی بر این فرض است که سوخت‌های زیستی منبع تقاضا برای کالاهای اصلی غذایی خواهند شد. سوخت‌های زیستی در حال حاضر اندکی بیش از 5 /1 مگابایت بر ثانیه یا 6 /1 درصد از مصرف انرژی مایع جهان را تشکیل می‌دهند. اکثر تولیدات سوخت‌های زیستی با توجه به قیمت‌های فعلی انرژی و کشاورزی سودمند نیستند و از طریق اشکال مختلف اقدامات تجاری مورد حمایت قرار می‌گیرند.

سوخت‌های زیستی عمدتاً به شکل اتانول مبتنی بر ذرت از ایالات متحده، اتانول مبتنی بر نیشکر از برزیل و بیودیزل مبتنی بر روغن زیستی خوراکی از اروپا تهیه می‌شوند. این مناطق و کشورها تقریباً 85 درصد از تولید جهت سوخت زیستی را تشکیل می‌دهند. تولیدکنندگان کوچک دیگر نیز شامل چین، اندونزی و تایلند می‌شوند.

با این حال تمایل به سوخت‌های زیستی کاهش یافته و رشد تولید سوخت‌های زیستی در چند سال گذشته کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است. به طور مثال، استفاده از سوخت‌های زیستی طی سال‌های 2001 تا 2010 با رشد 20درصدی مواجه بود اما طی پنج سال گذشته با چهار درصد کاهش مواجه شد.

پیش‌بینی‌های کنونی سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه و سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که رشد تولید سوخت‌های زیستی در دهه آینده با کاهش مواجه خواهد شد. 

مواد خام کشاورزی

بر اساس گزارش بانک جهانی شاخص قیمت مواد اولیه بانک جهانی در سه‌ماهه سوم سال 2017 به میزان قابل توجهی کاهش یافته و تقریباً نسبت به سال گذشته تغییری نکرده است.

با این حال ثبات این شاخص‌ها، تحرکات بزرگی را در میان اجزای آن ایجاد کرده است: قیمت‌های پنبه و لاستیک در حالی پایین‌تر است که قیمت‌های چوب الوار افزایش یافته است. قیمت پنبه در سه‌ماهه سوم سال 2017 بیش از شش درصد کاهش یافت و افزایش قیمت‌ها در اوایل سال جاری را حذف کرد. 

تضعیف قیمت‌ها بیانگر افزایش تولید پنبه جهانی در فصل جاری است که پیش‌بینی می‌شود به 25 میلیون تن برسد که 23 میلیون تن بیشتر از فصل گذشته است و افزایش تولید به دلیل گسترش مناطق تحت کشت است. پیش‌بینی شده است که هند به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان در این زمینه باقی بماند و انتظار می‌رود که این رقم به 1 /6 میلی‌متر برسد که به دلیل بارندگی‌های کافی و بالا بودن حداقل قیمت حمایتی از این محصول است.

در پاسخ به قیمت‌های داخلی بالاتر، چین به عنوان دومین کشور بزرگ تولیدکننده پنبه در جهان به دنبال آن است که گسترش نخستین منطقه تحت کشت پنبه در چهار فصل را تجربه کند. پس از افزایش چشمگیر سه‌درصدی در سال 2017 قیمت پنبه شاهد افزایش بسیار کمی در سال 2018 و از زمان عرضه مناسب آن در بازارهای جهانی خواهد بود.

قیمت محصولات لاستیکی طبیعی پس از یک سال افزایش قیمت در ماه فوریه با کاهش مواجه شد و به 70 /2 دلار در هر کیلوگرم رسید. همچنین با وجود آنکه قیمت این محصول با کاهش 10درصدی در سه‌ماهه نخست سال 2017 مواجه بود، همچنان 15 درصد بالاتر از سه‌ماهه نخست سال 2016 میلادی است.

کاهش قیمت محصولات لاستیکی طبیعی نشانگر بهبود عرضه آن در سراسر شرق آسیاست به ویژه در مالزی جایی که تولیدات آن در نیمه نخست سال 2017 با افزایش 20درصدی همراه بود. تولید این محصولات در تایلند نیز با کمک شرایط آب و هوایی موجود در این منطقه بهبود یافته است. پیش‌بینی می‌شود قیمت محصولات لاستیکی طبیعی به‌رغم کاهش اخیر آن در سال 2017 به میزان 28 درصد افزایش یابد. با وجود این افزایش قیمت این محصول در سال 2018 و همچنین در سال 2019 اندک خواهد بود.

کود

شاخص قیمت کود سبز در سه‌ماهه سوم سال جاری میلادی دو درصد افزایش داشته است اما میانگین قیمت آن در 9ماهه نخست سال 2017 میلادی نسبت به زمان مشابه در سال 2016 میلادی شش درصد پایین‌تر است 

قیمت اوره با افزایش تقاضای واردات هشت درصد افزایش داشته است. قیمت فسفات دو درصد و قیمت پتاس نیز به میزان 5 /0 درصد افزایش داشته است. با کاهش تقاضا قیمت فسفات سنگ‌ها هشت درصد کاهش یافته و ظرفیت‌های جدیدی به عرضه آن افزوده شده است و این در حالی است که قیمت فسفات در نتیجه کاهش تقاضا و افزایش عرضه پنج درصد کاهش یافته است.

به دلیل کم بودن قیمت محصولات کشاورزی، بازار کود می‌تواند با تقاضای جهانی نسبتاً ضعیف روبه‌رو شود. بازارها با عرضه سهام کافی و افزایش ظرفیت مواجه شدند. از سوی دیگر قیمت نیتروژن در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی هشت درصد افزایش داشته است و مقدار آن برای 9ماهه نخست به دلیل تقاضای واردات قابل توجه نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته آن تغییری نکرده است. این را هم در نظر داشته باشید که این واردات از سوی برزیل، جایی که واردات این محصول از آن به 41 درصد در 9ماهه نخست سال 2017 رسید، افزایش پیدا کرده است.

قطع برق در اندونزی، خاورمیانه و شمال آفریقا و محدود بودن دسترسی به صادرات از چین، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان، به افزایش قیمت‌ها کمک کرد. از سوی دیگر صادرات چین به علت هزینه‌های بالای تولید از جمله افزایش قیمت‌های زغال‌سنگ و افزایش محدودیت‌های زیست‌محیطی به شدت کاهش یافته است.

از سوی دیگر محدودیت‌های ناشی از فصل زمستان در تولید زغال‌سنگ در چین می‌تواند باعث افزایش بیشتر هزینه‌ها شود. انتظار می‌رود تقاضا در ایالات متحده به عنوان سومین مصرف‌‌کننده بزرگ کود نیتروژنی در جهان پس از چین و هند با استفاده از برنامه «پاییز» افزایش پیدا کند اما ظرفیت داخلی قابل توجهی برای کاهش واردات فراهم شود.

پیش‌بینی می‌شود که بازار جهانی اوره پیشتاز باشد و ظرفیت جدیدی برای آن از سوی کشورهایی با قیمت بسیار پایین تولید گاز طبیعی از جمله ایران، مالزی، نیجریه و ایالات متحده پیش‌بینی شود. همچنین پتاسیم به دلیل تقاضای بسیار زیادی که با آن مواجه است کمتر از یک درصد افزایش قیمت داشته است.

از سوی دیگر واردات چین طی هشت‌ماهه نخست سال جاری میلادی با افزایش 25درصدی همراه بوده است. روسیه به عنوان تولیدکننده کود اورلالکالی با امضای توافق جدیدی با هند تا ماه ژوئن سال 2018 برای تولید 240 دلار در هر متر‌مربع تا 13 دلار در هر تن نسبت به سال گذشته موافقت کرده است.

پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی پتاس به دلیل ظرفیت جدیدی که از سوی بلاروس،کانادا، چین، روسیه‌، ترکمنستان و آمریکا برای آن شکل خواهد گرفت، بیش از حد تامین شود.

قیمت فسفات به دلیل کاهش تقاضا در برخی  کشورها و افزایش عرضه آن شامل افزایش صادرات از چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان در این زمینه با کاهش پنج‌درصدی مواجه شده است. این در حالی است که توفان ایرما باعث توقف تولید در فلوریدا شد و قیمت فسفات را بالا برد اما انتظار می‌رود که قیمت‌ها دوباره کاهش پیدا کند چراکه بازارها با عرضه بیش از حد مواجه شده‌اند. از سوی دیگر انتظار می‌رود ظرفیت جدیدی به ویژه در مراکش و عربستان سعودی برای این محصول ایجاد شود.

پیش‌بینی می‌شود قیمت کود سبز در سال 2017 به میزان چهار درصد کاهش یابد و در سال 2018 نیز با کاهش بیشتری مواجه شود. به دلیل اینکه شرایط عرضه بیش از حد در میان کاهش تقاضا باعث کاهش فشارها بر قیمت‌ها می‌شود. کاربرد کود که روند رو به رشدی داشته است همچنان با قیمت پایین  همراه بوده است که بیانگر وضعیت مناسب بازار کشاورزی است.

انتظار می‌رود قیمت کود سبز در میان‌مدت به دلیل رشد پیش‌بینی‌شده در تقاضا و هزینه‌های انرژی بالا ظرفیت‌های جدیدی را ایجاد کند. ریسک پیش‌بینی در این زمینه به دلیل آن است که تقاضا از آنچه انتظار می‌رفت کمتر شده و ظرفیت‌ها از آنچه انتظار می‌رفت بیشتر شده است. در مقابل افزایش قیمت محصولات کشاورزی بیشتر می‌تواند سودآوری کشاورزان را بهبود بخشد و تقاضای کود را افزایش دهد. هزینه‌های جدید همچنین می‌تواند افزایش قیمت کود را به همراه داشته باشد.

فلزات و مواد معدنی

شاخص قیمت فلزات و مواد معدنی در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی با افزایش 10درصدی آن هم به دلیل افزایش تقاضا مواجه بودند به ویژه در بخش‌های زیرساختی و ساخت‌وساز در چین و دیگر بخش‌های تامین‌کننده از این صنعت. قیمت فلزات در پنج دوره شش ماه گذشته با افزایش مواجه بوده و قیمت‌های 9ماهه نخست سال به طور متوسط با افزایش 26درصدی بیشتر از دوره مشابه سال 2016 همراه بوده است. 

از سوی دیگر قیمت تمام فلزات در سه‌ماهه سوم سال به ویژه در بخش روی و نیکل با افزایش 14درصدی در تقاضا و کاهش تولید روی و تقاضای فولاد ضدزنگ جامد افزایش داشته است. سنگ‌آهن و مس آهن نیز به دلیل کاهش عرضه به ترتیب با 13 و 12 درصد کاهش قیمت مواجه بوده‌اند.

چین به دلیل تلاش‌های دولت برای کاهش ظرفیت مازاد با هدف قرار دادن تولیدات ناکارآمد و تولیدات غیرقانونی، یکی از گردانندگان اصلی تامین فلزات سنگین بوده است. این کشور همچنین بازرسی‌های زیست‌محیطی و ایمنی را تقویت کرده و صنایع آلاینده در 28 شهر شمالی این کشور را به سمت کاهش تولید مواد آلاینده در فصل زمستان هدایت کرده است. در سطح جهان هزینه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های استخراج معادن پس از پنج سال کاهش قیمت افزایش پیدا می‌کند. در بخش تقاضا نیز رشد قدرتمند اقتصاد جهانی و اقدامات تحریک‌آمیز در چین موجب حرکت برخی از بازارها به سمت کسری بودجه به ویژه در زمینه روی شد.

در حالی که انتظار می‌رفت انتقال چین به اقتصاد مبتنی بر مصرف در نهایت باعث کند شدن رشد تقاضای فلزات شود اما سهم مصرف جهانی فلزات در جهان برای اولین بار در سال 2015 بیش از 50 درصد شد. چین در طول 15 سال گذشته بخش عمده‌ای از رشد جهانی در مصرف سوخت را به خود اختصاص داده است. 

در سه ماه نخست سال جاری میلادی قیمت روی 14 درصد افزایش داشته و نسبت به زمان مشابه سال گذشته میلادی دو برابر شده است و دلیل اصلی آن نیز این است که موجودی روی در بازار کاهش پیدا کرده و کسری بودجه در این زمینه رخ داده است. 

چین که تقریباً نیمی از روی تصفیه‌شده در جهان را تولید می‌کند تولیدات خود را با بازرسی‌های محیطی تعطیلی معادن غیرقانونی و تاخیر در راه‌اندازی ظرفیت جدید محدود کرده است. این موضوع واردات روی از چین را سرعت بخشید و در همین حال درخواست‌ها برای فولاد گالوانیزه‌شده در چین نیز افزایش پیدا کرد. انتظار می‌رود بازار روی در سال‌های 2018 و 2019 میلادی همچنان با مشکلات ناشی از کسری بودجه مواجه باشد تا ظرفیت‌های جدیدی در این زمینه ظهور پیدا کند.

تولید نیکل در چین که تقریباً یک‌سوم از کل نیکل در جهان را تولید می‌کند همچنان در حال افزایش است و واردات این محصول از دو کشور عمده دیگر تولیدکننده آن یعنی اندونزی و فیلیپین نیز در حال افزایش است. این در حالی است که فیلیپین فعالیت هفت معدن از تعداد کل 28 معدن خود را متوقف کرده است. با وجود درخواست‌های بسیار برای تعطیلی بسیاری از معادن در این کشور همچنان آنها به فعالیت خود ادامه می‌دهند. اندونزی که صادرات مواد معدنی را در ژانویه سال 2015 و با هدف تشویق سرمایه‌گذاران متوقف کرده بود قوانین خود را در این زمینه تسهیل کرد تا به صادرکنندگان اجازه دهد که در شرایط خاص به صادرات خود در این زمینه ادامه دهند.

از سوی دیگر قیمت سنگ‌آهن در سه‌ماهه دوم سال جاری میلادی به میزان 13 درصد افزایش داشته است. تقاضای بسیار زیاد در این زمینه از سوی تولیدکنندگان فولاد چین تا حدودی در پیش‌بینی کاهش تولید در ماه‌های فصل زمستان موجب افزایش قیمت‌ها در این زمینه شده است.

کمبود عرضه این محصول در استرالیا و برزیل نیز منجر به افزایش قیمت سنگ‌آهن شد. بر همین اساس قیمت‌ها در ماه آگوست به بالاترین حد خود یعنی 60 دلار در هر تن رسیده و از آن زمان با کاهش قابل انتظاری در زمینه تولید فولاد چین مواجه شدند. عرضه این محصول نیز شاهد افزایش بود.

قیمت مس 12 درصد افزایش داشته و انتظار می‌رود عرضه در این زمینه نیز افزایش پیدا کند. تولیدات این محصول در شیلی و پرو، در میان شرایط بد آب و هوایی و همچنین اختلافات در زمینه شرایط کارگری به آهستگی در پیش گرفته شد. صادرات از معدن کراسبورک اندونزی، دومین معدن مس جهان، نیز محدود شده بود. این موضوع نیز به دلیل محدودیت‌های صادراتی و اعتراضات کارگری و افزایش فشار بر قیمت‌ها صورت گرفته بود.

در پایان ماه آگوست فریپورت مک کوران به این جمع‌بندی رسید که 51 درصد از معدن این کشور را در مقابل دریافت حق انجام عملیات در این معدن تا سال 2041 واگذار کند. انتظار می‌رود این اقدام موجب کاهش اختلافات در عرضه جهانی مس شود.

قیمت سرب نیز به دلیل کاهش ارزش سهام، کاهش تولید و افزایش تقاضا هشت درصد افزایش پیدا کرده است. بر همین اساس تولید سرب که اغلب یک محصول جانبی در معدن روی است پس از بسته شدن معادن بزرگ زغال‌سنگ کاهش پیدا می‌کند.

در چین تولید مواد معدنی و پالایش‌شده با افزایش محدودیت‌های زیست‌محیطی مواجه است. افزایش قیمت‌ها عرضه بیشتر مواد معدنی را شامل می‌شود چراکه بیش از نیمی از تولیدات سرب از مواد بازیافتی باتری محسوب می‌شود. انتظار می‌رود بازار در سال آینده نیز همچنان در مشکلات ناشی از کسری بودجه باقی بماند اما مصرف باتری‌های لیتیوم یونی در میان‌مدت افزایش پیدا کند.