رانندگی خلاق

صنعت خودرو در دهه 1860 با صدها سازنده پیشگام با کالسکه بدون اسب آغاز شد. تولید اولیه خودرو به صورت مونتاژ به وسیله یک کارگر انسانی صورت گرفت. این فرآیند از مهندسانی که روی یک ماشین ثابت کار می‌کردند، به یک سیستم تسمه نقاله تبدیل شد که در آن خودروها از ایستگاه‌های متعدد و از زیر دست مهندسان متخصص‌تر عبور می‌کرد. با شروع دهه 1960، تجهیزات روباتیک به این فرآیند وارد شد و امروزه اکثر خودروها عمدتاً با ماشین‌آلات خودکار تولید می‌شوند. اما داستان صنعت خودرو به اینجا ختم نمی‌شود. رقابتی شگفت‌انگیز بین زیرمجموعه‌های این صنعت وجود دارد، اما کدام خودروسازها در این صنعت نوآور هستند؟ هرکدام از این شرکت‌ها چه برتری نسبت به شرکت رقیب دارند؟ کدام شرکت از این رقابت تنگاتنگ برنده بیرون می‌آید؟ در این شماره به شرکت‌های برنده و اینکه چه چیزی موجب شده آنها به این موفقیت دست یابند می‌پردازیم.

تویوتا

 تویوتاموتور، شرکت ژاپنی مادر گروه تویوتاست. این شرکت برای نخستین‌بار در سال 2008 با کنار زدن جنرال‌موتورز به بزرگ‌ترین برند سازنده خودرو در جهان تبدیل شد. این شرکت با حدود هزار شرکت تابعه و زیرمجموعه در حوزه تولید خودرو، قطعات خودرو و خودروهای تجاری و صنعتی فعالیت دارد. دفتر مرکزی در شهرک تویوتا، یک شهرک صنعتی در شرق ناگویا، ژاپن واقع است. در سال 1933 تویودا کیچیرو چیزی را بنیان گذاشت که بعدها به شرکت خودروسازی تویوتا تبدیل شد. اولین خودرو تولیدی آن، خودرو سدان مدل AA، در سال 1936 به بازار عرضه شد. سال بعد این بخش به عنوان شرکت تویوتاموتور، با مسوولیت محدود، به ریاست کیچیرو، ثبت شد (نام شرکت به تویوتا تغییر کرد که طنین بهتری نسبت به اسم ژاپنی خود یعنی تویودا داشت). تویوتا متعاقباً چندین شرکت مرتبط از جمله (Toyoda Machine Works, Ltd (1941  و (Toyota Auto Body, Ltd. (1945 را تاسیس کرد. در طول جنگ جهانی دوم، این شرکت تولید خودروهای سواری را به حالت تعلیق درآورد و بر تولید کامیون‌ متمرکز شد. این شرکت پس از جنگ جهانی دوم با کمبود امکانات و اقتصاد پرهرج‌ومرج مواجه شد، و تا سال 1947 با معرفی مدل SA، تولید خودروهای سواری را از سر نگرفت. در دهه 1950، کارخانه‌های تولید خودرو تویوتا به طور کامل به کار خود بازگشتند و برای وارد شدن به بازار رقابت، مدیران این شرکت از کارخانه‌های تولید خودرو، از جمله شرکت فوردموتور، بازدید کردند تا آخرین فناوری ساخت خودرو را مشاهده کنند، سپس آن را در تاسیسات خود اجرا کردند و به‌سرعت کارایی خود را افزایش دادند. در سال 1957 تویوتاموتور سیلز و U.S.A., Inc.  را‌ه‌اندازی شد و سال بعد این شرکت سدان Toyopet را عرضه کرد و اولین مدل آن در ایالات‌متحده به بازار آمد. اما این خودرو به دلیل قیمت بالا و قدرت کم اسب بخار، با اقبال چندانی مواجه نشد. لندکروزر، یک خودرو کاربردی 4×4 که در سال 1958 عرضه شد، موفق‌تر بود. در سال 1965 تویوپت کاملاً برای بازار آمریکا بازطراحی شد و این بار با نام تویوتا کرونا پا به عرصه گذاشت و اولین موفقیت بزرگ این شرکت در ایالات‌متحده رقم خورد. تویوتا در پیش‌بینی و مهندسی خودروهای پیشرفته برای آینده با آزمون ایمنی عابر پیاده با ایجاد پوست مصنوعی برای مانکن‌ها برای هوشمندسازی خودروهای خودران برای شناسایی و واکنش ایمن به وسایل نقلیه اضطراری مانند آمبولانس و ماشین آتش نشانی، پیشرو است. برای دومین سال متوالی، انجمن مالکان مالکیت فکری (یک انجمن تجاری بین‌المللی است که نماینده یک گروه بزرگ از شرکت‌ها، شرکت‌های حقوقی، ارائه‌دهندگان خدمات و افراد مختلف در همه صنایع و زمینه‌های فناوری است که صاحبان فکری یا علاقه‌مند به آن هستند) (IPO) فاش کرد که طراحان و مهندسان مبتکر تویوتا بیش از هر خودروساز دیگری مجوز ثبت اختراع دریافت کرده‌اند- در مجموع 1636 مورد در سال گذشته تنها در ایالات‌متحده. این دستاورد نشان‌دهنده تعهد تویوتا به ساخت خودروهای همیشه در حال رشد است که پیشرفت‌های ایمنی، محیطی و فناوری بیشتری را ارائه می‌دهند. بهتر است بدانید که تویوتا یکی از بامهارت‌ترین شرکت‌های جهان معرفی شده است. جف ماکارویچ از ستاد توسعه و تحقیق تویوتا در آمریکای شمالی گفت: «با وجود اینکه شرکت‌های صنعت خودرو خود را به ارائه‌دهندگان وسایل حمل‌ونقل گسترده‌تر تبدیل می‌کنند، هیچ شرکت خودروسازی نوآوری جدیدی را در کیفیت و فناوری برای آینده نشان نمی‌دهد. ما بر ارائه تجربیات عالی برای مشتریان خود تمرکز کرده‌ایم و سنگ‌بنای رابطه ما با مشتریان تعهد  تویوتا به آنهاست؛ و این شناخت نشان می‌دهد که ما به وعده‌مان عمل می‌کنیم.»

هوندا

 شرکت هوندا، سازنده ژاپنی موتورسیکلت و تولیدکننده بزرگ خودرو برای بازار جهانی، جزو نوآورترین شرکت‌ها در حوزه خودروسازی است. دفتر مرکزی این شرکت در توکیو قرار دارد. از سال 1959 این شرکت پرفروش‌ترین شرکت موتورسیکلت‌سازی در جهان بوده است. موتورسیکلت هوندا CB750 مدل 1977 جزو پرفروش‌ترین محصولات این شرکت بوده است. مهندس هوندا سوچیرو در سال 1946 موسسه تحقیقات فنی هوندا را در نزدیکی هاماماتسو با این هدف که موتورهای احتراق داخلی کوچک و کارآمد را توسعه دهد تاسیس کرد. در سال 1948 این موسسه به عنوان شرکت هونداموتور ثبت شد و در سال 1949 شروع به تولید موتورسیکلت کرد. هوندا C-100، یک موتورسیکلت با موتور کوچک، در سال 1953 به عنوان نخستین محصول این شرکت معرفی شد. در سال 1959 هوندا یک شرکت زیرمجموعه در ایالات‌متحده به نام شرکت هونداموتور آمریکایی بنیان نهاد. شرکت هوندا CB750، اولین «سوپردوچرخه» را به بازار فرستاد که دارای موتور 750 سی‌سی، ترمزهای دیسکی و استارت برقی بود. در حالی که هوندا در تولید موتورسیکلت در جهان پیشرو است، عمده فروش سالانه این شرکت مربوط به خودروهایی است که این شرکت در سال 1963 تولید آنها را آغاز کرد. اولین خودروهای تولیدی این شرکت کامیون کوچک T360 و خودرو اسپورت S500 بودند. از میان خودروهای سواری سبک‌وزن و کم‌مصرف آن می‌توان به مدل‌های محبوب سیویک (1972) و آکورد (1976) اشاره کرد. هوندا همچنین دارای خط خودروهای لوکس آکورا نیز هست. دیگر حوزه‌های تولید عمده این شرکت شامل ماشین‌آلات کشاورزی و موتورهای کوچک است. هوندا صادرکننده بزرگ ژاپنی به ایالات‌متحده و سایر نقاط جهان است. همچنین در تعدادی از کشورهای دیگر کارخانه مونتاژ دارد و با چندین شرکت خارجی در حال سرمایه‌گذاری مشترک و قراردادهای مجوز فناوری است. جفری روتفدر، تحلیلگر صنعت خودرو، درباره هوندا چه می‌گوید؟ «هوندا قبل از اینکه سایر تولیدکنندگان به فکر تولید یا حتی فروش محصولات باشند، چشم‌انداز اصلی خود را به جهان بیرونی گسترده است.» بنیانگذار آن، سوئیچیرو هوندا، همیشه به گسترش جهانی اعتقاد داشت و به طرز عجیبی از فرصت‌های رشد محدود در «ژاپن کوچک» ابراز تاسف می‌کرد. زمانی که تنها چند سال از عمر شرکت می‌گذشت، او اعلام کرد که باید «جایگاه بین‌المللی‌شان را حفظ کنند» و بقیه جهان را به عنوان پایگاه مشتریان بالقوه درک کنند. اهدافی که به دنبال آن بود به‌زودی محقق شد و تا سال 1959 هوندا در ایالات‌متحده موتورسیکلت و بلافاصله پس از آن خودرو می‌فروخت. در سال 1974، هوندا سیویک را روانه بازار کرد، که نخستین خودرویی بود که استانداردهای آلایندگی هوای پاک ایالات‌متحده را رعایت کرد، حتی اگر سایر بازیگران اصلی ادعا کردند که از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست. همچنین این شرکت خودروساز غیرداخلی بود که با موفقیت در ایالات‌متحده خودرو تولید کرد و در سال 1982 کارخانه آنا را افتتاح کرد. استراتژی تهاجمی هوندا در اوایل جهانی شدن در ایالات‌متحده با حملات موفق مشابهی در سایر نقاط جهان دنبال شد: هوندا اولین شرکت ژاپنی بود که در چین خودرو تولید کرد و رکورد درآمد آن در هند، آسیای جنوب شرقی و سایر مناطق دوردست به طرز عجیبی رو به افزایش است. روتفدر می‌گوید: حسادت به صنعت خودرو رونق می‌بخشد. هوندا با توجه به چشم‌انداز جهانی‌اش، دستاوردهای زیادی در طول عمر خود داشته است. هوندا با تولید سالانه بیش از 20 میلیون موتور احتراق داخلی، در تولید موتور در جهان پیشرو است. این شرکت هرگز در تاریخ خود ضرر نکرده است و نسبت سود عملیاتی خودرو آن در حدود پنج درصد به طور مداوم در صدر صنعت قرار دارد. قیمت سهام هوندا از سپتامبر 2008، زمانی که اقتصاد جهانی سقوط کرد، تقریباً دو برابر شده است. و وسایل نقلیه آن بادوام‌ترین و مستحکم‌ترین  خودروها هستند و 75 درصد از خودروها و کامیون‌هایش که در 25 سال گذشته فروخته ‌شده هنوز در جاده‌ها در حال تردد هستند. چه چیزی باعث شده که هوندا به عنوان یک شرکت چندملیتی جهانی تا این حد ماهرانه عمل کرده باشد؟ به گفته روتفدر، عملکرد استراتژیک مخفی را که هوندا را از سایر تولیدکنندگان متمایز می‌کند می‌توان در پنج عامل جست‌وجو کرد. 

 1-  جهانی نشوید، بومی‌سازی کنید.

هوندا، برخلاف بسیاری از شرکت‌های خودروسازی کلیدی جهان، از طریق یک دفتر مرکزی کنترل نمی‌شود، بلکه به هر یک از شرکت‌های تابعه خود اجازه می‌دهد به عنوان شرکت‌هایی مستقل فعالیت کنند. با اجتناب از رویکرد از بالا به پایین، این شرکت به شرکت‌های زیرمجموعه خود اجازه می‌دهد بر اساس خواسته‌های محلی خودرو طراحی کرده و بسازند.

2- کارکنان خود را تشویق کنید تا وضعیت موجود را زیر سوال ببرند.

هوندا یک سازمان پرسشگر و دانش‌پذیر است که از کارکنانش در همه سطوح می‌خواهد که به طور مداوم در وضعیت موجود سوراخ‌هایی ایجاد کنند. آنها این کار را با برگزاری جلسات روزانه و اغلب خودجوش معروف به «وایگایا» انجام می‌دهند که طی آن تصمیمات کوچک و بزرگ مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرند و به امید یافتن یک انتخاب استراتژیک یا تاکتیکی بهتر، جست‌وجو می‌کنند.

3-  به روبات‌ها تکیه نکنید.

در حالی که بسیاری از خودروسازان پیشرو جهان به اتوماسیون (خودکارسازی) به عنوان راهی برای افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها روی آورده‌اند، هوندا مسیری متفاوت را برگزیده است. کارخانه‌های هوندا به طور هدفمند از بیشترین نیروی کار در صنعت خودرو بهره می‌برند و روبات‌ها را فقط در جاهایی به کار می‌گیرند که خطرناک هستند یا بدیهی است که  انسان‌ها کمتر از ماشین‌ها برای آن مناسب هستند.

4- به مهندسان گوش کنید.

از زمانی که این شرکت در سال 1949 پایه‌گذاری شد، همه مدیران اجرایی آن مهندسان و پیشکسوتان واحد تحقیق و توسعه مستقل هوندا بوده‌اند. نقاط قوت مدیران عامل هوندا که در تحقیق و توسعه پرورش یافته‌اند، در نوآوری محصول و فرآیند، به‌ویژه در طراحی مدل‌ها و ویژگی‌های جدید خودرو و درک تکنیک‌های جدید برای ساخت سریع‌تر و بهینه‌تر آنها نهفته است.

5- روی انعطاف‌پذیری کارخانه تمرکز کنید.

برخلاف دیگر سازندگان، هوندا می‌تواند به‌طور یکپارچه چندین خودرو را در یک خط مونتاژ، یکی پس از دیگری تولید کند و ظرف چند ساعت یک خط را به یک خودرو تازه طراحی‌شده تغییر دهد. در حالی که ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا رقبای هوندا یک کارخانه را برای یک وسیله نقلیه جدید بازسازی کنند.

هیوندای

گروه هیوندای، شرکت بزرگی در کره جنوبی است. این شرکت بین‌المللی خط تولیدی را عرضه می‌کند که از کشتی تا تجهیزات استریو را شامل می‌شود. دفتر مرکزی این کمپانی بین‌المللی در سئول است. هیوندای با مدیرعاملی چانگ جو یونگ به عنوان یک شرکت ساختمانی در سال 1947 راه‌اندازی شد و شروع به کار کرد. این شرکت تا سال 1965 در کره جنوبی فعالیت می‌کرد، اما زمانی که پروژه ساخت جاده را در تایلند آغاز کرد وارد مسیر پیشرفت و توسعه شد. در اولین حرکت این شرکت در خارج از حوزه ساخت‌وساز، در سال 1967 شرکت هیوندای‌موتور را پایه‌گذاری کرد که بسیار موفق عمل کرد و به بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در کره جنوبی تبدیل شد. این شرکت خودرو و کامیون‌هایش را به سراسر خاور دور صادر می‌کند. هیوندای در سال 1973 با ورود به حوزه صنایع سنگین که انواع کشتی‌ها از قایق‌های تفریحی سفارشی گرفته تا سوپرتانکرها را تولید می‌کند، وارد بازار کشتی‌سازی شد. گروه هیوندای همچنین بخش‌هایی دارد که لوکوموتیوهای دیزلی و الکتریکی، واگن‌های باری و واگن‌های مسافری برای صنعت راه‌آهن، و تجهیزات حفاری و استخراج دریایی برای صنعت نفت تولید و صادر می‌کنند.

نیسان

شرکت خودروسازی نیسان که معمولاً آن را با نام نیسان می‌شناسیم، یک شرکت خودروساز با اصالت ژاپنی اما چندملیتی است که دفتر مرکزی آن در پریوافکتور، کاناگور ژاپن قرار دارد. این شرکت خودروهای خود را با برندهای نیسان و اینفینیتی و قبلاً با نام تجاری داتسون، از طریق تیونینگ (ارتقا دادن ماشین، از جمله خودروها) تحت برندهای Nismo و Autech به فروش می‌رساند. در اصل محصولات این شرکت ماشین‌های ارتقایافته شرکت‌های دیگر بود. قدمت این شرکت به آغاز قرن بیستم برمی‌گردد؛ نیسان با زایباتسو، که امروزه گروه نیسان نامیده می‌شود فعالیت خود را آغاز کرد. از سال 1999، بین رنو و نیسان و میتسوبیشی (میتسوبیشی در سال 2016 به این مجموعه پیوست)، شراکتی شکل گرفت و اتحاد بین نیسان و میتسوبیشی‌موتورز ژاپن، با رنو فرانسه برای صنعت خودرو مفید و سودمند بوده است. از نوامبر 2023، رنو 15 درصد از سهام نیسان را در اختیار دارد، متقابلاً نیسان هم همان سهام را در رنو دارد و از اکتبر 2016، نیسان 34 درصد از سهام میتسوبیشی‌موتورز را در اختیار دارد. در سال 2017، نیسان ششمین خودروساز بزرگ جهان پس از تویوتا، گروه فولکس‌واگن، گروه موتور هیوندای، جنرال‌موتورز و فورد بود. در سال 2014، نیسان بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در آمریکای شمالی بود. با درآمد 78 میلیارددلاری در سال 2022، نیسان نهمین خودروساز بزرگ جهان و همچنین برند ژاپنی پیشرو در چین، روسیه و مکزیک بود. از آوریل 2018، نیسان با فروش جهانی بیش از 320 هزار وسیله نقلیه تمام‌الکتریکی، بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای الکتریکی جهان بود. پرفروش‌ترین خودرو خط تولید تمام‌الکتریکی این خودروساز، نیسان لیف است؛ درست پس از اتومبیل‌های خودران تسلا.