دبیرکل بعدی سازمان ملل کیست؟

روند انتخاب دبیرکل جدید سازمان ملل همراه با تاکید بر برابری فرصت برای زنان و مردان رسماً به جریان افتاده است. سامانتا پاور، نماینده آمریکا در سازمان ملل و رئیس دوره‌ای شورای امنیت، و موئنز لیکتوفت، نماینده دانمارک و رئیس دوره‌ای مجمع عمومی، در نامه‌ای به تمامی اعضای سازمان ملل روند انتخاب دبیرکل را تشریح و از این کشورها دعوت کرده‌اند در این روند مشارکت کنند. بان کی مون، دیپلمات سابق کره جنوبی و دبیرکل کنونی سازمان ملل، در سال ۲۰۰۶ به این سمت انتخاب شد و دو دوره پنج‌ساله خدمت خود را از اول ژانویه سال ۲۰۰۷ آغاز کرد. پیش از او کوفی عنان، دیپلمات غنایی، برای دو دوره عهده‌دار سمت دبیرکلی سازمان ملل بود. دوره خدمت دبیرکل پنج سال است و محدودیتی برای انتخاب مجدد او منظور نشده اما تاکنون هیچ فردی بیش از دو دوره در این سمت نبوده است. تاکنون اعضای شورای امنیت سازمان ملل نامزدهای دبیرکلی را عملاً پشت درهای بسته بررسی و آنان را برای رای‌گیری به مجمع عمومی معرفی می‌کردند. شهروندان پنج کشور عضو دائم شورا -آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه- اجازه تصدی این سمت را نداشتند اما رسم بر این بود که شورا تنها یک نامزد را برای تصدی دبیرکلی برگزیند و در نتیجه، هر یک از این پنج کشور می‌توانست با استفاده از حق وتو، از نامزدی و معرفی یک فرد خاص جلوگیری کند. به این ترتیب، در گزینش دبیرکل عملاً انتخاباتی با حضور نامزدهای متعدد صورت نمی‌گرفت و تنها فردی که صلاحیت او مورد تایید اعضای دائم شورای امنیت بود برای تصویب به سایر اعضای سازمان ملل معرفی می‌شد. در نهایت، تصدی سمت دبیرکلی به توافق پشت پرده اعضای دائم بستگی داشت. در سال‌های اخیر، این نحوه برگزیدن دبیرکل به خاطر فقدان شفافیت و اختیارات خاصی که برای شورای امنیت قائل بود با انتقادهایی مواجه بوده است و در نتیجه، مجمع عمومی تصمیم گرفت در انتخاب دبیرکل بعدی، اصلاحاتی صورت دهد. مجمع عمومی با تصویب قطعنامه‌ای در ماه سپتامبر سال جاری، خواستار آن شد تا برای انتخاب دبیرکل، روسای شورای امنیت و مجمع عمومی نامه مشترکی را برای کشورهای عضو سازمان ارسال داشته و از آنان دعوت کنند به طور فعال از جمله با معرفی نامزدهای مورد نظر خود، در روند انتخابات شرکت داشته باشند. تاکنون چندین نفر از مناطق مختلف جغرافیایی تمایل خود را برای نامزدی تصدی این سمت اعلام داشته‌اند و انتظار می‌رود تا ماه مارس سال آینده، فهرست کاندیداها تکمیل و به آنان امکان تماس با اعضای شورای امنیت و کشورهای عضو سازمان به منظور جلب نظر آنها داده شود. قرار است شورای امنیت روند گزینش نامزدها را در ماه ژوئیه آغاز کند. تاکنون سورجان کریم، دیپلمات مقدونیه و رئیس سابق مجمع عمومی، و وسنا پوسیچ، وزیر خارجه کرواسی، رسماً برای بررسی از سوی شورای امنیت به این شورا معرفی شده‌اند. روسای مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل در نامه مشترک خود به کشورهای عضو نوشته‌اند: «ما از افرادی با توانایی اثبات‌شده در رهبری و مدیریت، تجربه وسیع در زمینه روابط بین‌الملل و مهارت و توانمندی لازم در زمینه اقدامات دیپلماتیک، ارتباط و تسلط بر چند زبان دعوت می‌کنیم خود را برای نامزدی این سمت معرفی کنند.» در این نامه بر لزوم تساوی حقوق زن و مرد تاکید شده و آمده است: «با اعتقاد به نیاز به تضمین فرصت‌های یکسان برای زنان و مردان در دسترسی به موقعیت‌های ارشد تصمیم‌گیری، کشورهای عضو را تشویق می‌کنیم که زنان را هم مانند مردان به عنوان نامزدهای این سمت معرفی کنند.»