جدایی مجرمان سیاسی از عادی

ابوالفضل ابوترابی، عضو هیات رئیسه‌ کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس است. آن‌طور که خودش می‌گوید طراح و پیگیری‌کننده اصلی طرح جرم سیاسی در مجلس نهم بوده و به زودی قرار است لایحه جرم سیاسی که توسط کمیسیون قضایی تصویب شده است، در مجلس به رای و بررسی گذاشته شود.

چه عواملی باعث شد تا این طرح را در مجلس نهم مطرح کنید؟

قبل از اینکه نماینده مجلس شورای اسلامی شوم، دادستان و زمانی هم در دادگاه به عنوان قاضی مشغول به فعالیت بودم. در طول دوران فعالیتم در این شغل‌ها همواره این خلأ را حس می‌کردم که باید برای جرم سیاسی قانونی جامع و فراگیر تعیین شود، چرا که در طول مدت فعالیتم در دادگاه‌ها با مشکلات زیادی در این رابطه مواجه شده بودم که مجرم سیاسی داشتیم اما از طرفی جرم سیاسی در کشور تعریف نشده بود، ضمن اینکه این موضوع در تخصص ما بود و در کمیسیون قضایی مجلس باید حل می‌شد. مساله دیگر این بود که سال‌ها از مطرح شدن اصل 168 قانون اساسی می‌گذرد ولی متاسفانه این اصل هنوز در کشور اجرایی نشده است. بنابراین وظیفه ما در کمیسیون قضایی این بود که این اصل مهم نادیده گرفته‌شده را احیا کنیم و از طرفی به فکر مساله مجرم‌های سیاسی هم باشیم.

در طرح جدید ویژگی‌های قانونی شدن جرم سیاسی چیست؟

این طرح چند ویژگی اساسی دارد، اول اینکه، جرم سیاسی در واقع سره را از ناسره مشخص می‌کند و تشخیص را برای مقامات مسوول راحت می‌کند که چه مجرمی سیاسی است و چه مجرمی سیاسی نیست. دومین ویژگی اساسی این است که مجرم سیاسی در واقع مشمول ویژگی‌هایی می‌شود که یکی از این ویژگی‌ها استفاده از هیات منصفه است که در زمان محاکمه هیات منصفه در دادگاه حضور دارند و متاسفانه در حال حاضر دادگاه‌های مجرمان سیاسی با حضور یک قاضی انجام می‌شود اما یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت این طرح حضور پنج قاضی در دادگاه است که تنوع قضات باعث می‌شود عدالت بهتر رعایت شود و شائبه‌های کمتری پیش بیاید. چهارمین ویژگی این است که در واقع اگر کسی مجرم سیاسی شناخته شود، سیستم قضایی امکانات و ویژگی‌های خاصی برای او در نظر می‌گیرد که شرایط او با مجرمان عادی متفاوت می‌شود و امکانات بهتری در ملاقات و تلفن در اختیارش قرار داده می‌شود.

آیا در مرحله تحقیقات مقدماتی می‌شود با بیم تبانی متهم را حبس انفرادی کرد یا نه؟

به هیچ وجه. تنها برای یک بار به مدت 15 روز می‌شود متهم را حبس انفرادی کرد.

فکر اجرایی شدن طرح را هم کرده‌اید که برای کامل اجرا شدن آن، نهادی بر روی رفتار نهادهای امنیتی و انتظامی نظارت داشته باشد؟

مجلس به عنوان نهاد ناظر عمل می‌کند و در صورت قانونی شدن این طرح همه دستگاه‌ها موظف هستند آن را مو به مو اجرا کنند. حتی مکان نگه‌داری مجرمان سیاسی را باید جدا کنند چرا که در حال حاضر بعضی از مجرمان سیاسی در کنار مجرم‌های عادی و خلافکار در بند بزرگی نگه داشته می‌شوند که نمونه آن زندان رجایی شهر است که بسیاری از مجرمان سیاسی در کنار قاچاقچیان و مجرم‌های معتاد زندانی هستند، که باید سریعاً جدا شوند، چون مجرمان سیاسی تحت فکر، اندیشه و متفاوت هستند.

سوال آخر اینکه آیا کمیسیون قضایی برنامه‌ای برای تعیین مصداق حصر یا ممانعت از حصر خانگی هم دارد که بخواهند این را در دستور کار بگذارند؟

این موضوع ربطی به جرم سیاسی ندارد و کمیسیون قضایی تا به حال به این موضوع ورود پیدا نکرده است و ربطی هم به کمیسیون قضایی ندارد و در حال حاضر آنقدر درگیر هستیم که نمی‌رسیم به این بحث ورود پیدا کنیم.