کشتار پنهان

در سپتامبر و اکتبر 1948 اندکی پس از استقلال هندوستان از امپراتوری بریتانیا، ده‌ها هزار نفر به طرز بی‌رحمانه‌ای در مرکز هند به قتل رسیدند. برخی از این افراد، توسط سربازان هندی به صف و تیرباران شده بودند. تاکنون درباره اینکه چه اتفاقی روی داد هیچ‌گونه گزارشی از سوی دولت منتشر نشده و حتی در خود هند نیز عده کمی از این واقعه خبر دارند. منتقدان دولت‌های هندی را به تداوم سرپوش‌گذاری بر این ماجرا متهم می‌کنند. کشتارها یک سال پس از تجزیه ایالت حیدرآباد در قلب هند به وقوع پیوست. حیدرآباد یکی از 500 ایالتی بود که در زمان سلطه استعماری بریتانیا از خودمختاری برخوردار بود. در هنگام پیروزی جنبش استقلال در سال 1947 تقریباً همه ایالات موافقت کردند که جزیی از هندوستان باشند. اما شاهزاده مسلمان حیدرآباد بر استقلال خود اصرار کرد. این مساله منجر به خشم رهبران هندومسلک کشور در دهلی‌نو شد. پس از یک رویارویی سخت بین دهلی و حیدرآباد، دولت نهایتاً صبر خود را از دست داد. به علاوه، تمایل به جلوگیری از یک ایالت مستقل تحت رهبری مسلمانان ریشه در قلب هندومسلک هندوستان داشت. اعضای یک گروه شبه‌نظامی به نام «رضا کار»، شاخه مسلحانه قدرتمندترین حزب اسلامی حیدرآباد، دست به قتل بسیاری از روستاییان هندومسلک زدند. این مساله به جواهر لعل نهرو نخست‌وزیر وقت هند بهانه لازم را داد. در سپتامبر 1948 ارتش هند وارد حیدرآباد شد. نیروهای «نظام» شاهزاده حیدرآباد، پس از تنها چند روز از بین رفتند. اثر چندانی از غیرنظامیان زنده در حیدرآباد باقی نماند. با این حال، خبر آتش‌زنی، چپاول، قتل عام و تجاوز به مسلمانان حیدرآباد به دهلی رسید. نهرو گروهی کوچک را برای بررسی واقعه به حیدرآباد فرستاد. این گروه توسط پاندیت سوندرلال عضو هندو‌مسلک کنگره هدایت می‌شد. گزارش این سفر هیچ‌گاه منتشر نشد. اما حالا سونیل پوروشتام یک تاریخ‌نگار هندی در دانشگاه کمبریج انگلستان، طی روند پژوهش خود به نسخه‌ای از این گزارش دست یافته است. گروه تحت هدایت سوندرلال از ده‌ها روستا در سراسر ایالات حیدرآباد بازدید کرده بودند. در هر یک از این روستاها، آنان نام هرکسی را که از خشونت‌ها جان سالم به در برده بود، ثبت می‌کردند. در گزارش گروه سوندرلال آمده است: «ما شواهد و مدارک تردیدناپذیری داشتیم که مردان وابسته به ارتش هند و پلیس محلی در چپاول و دیگر جنایات دخیل بوده‌اند. ما در طی بازدیدهای خود، نه فقط در مکان‌های محدود، دریافتیم که سربازان اوباش هندومسلک را تشویق، اقناع و حتی در برخی موارد اجبار کرده بودند که مغازه‌ها و خانه‌های مسلمانان را غارت کنند.» طبق گزارش گروه سوندرلال در حالی که روستاییان مسلمان توسط ارتش هند خلع سلاح شده بودند، هندوها اغلب با سلاح‌هایشان رها شده بودند. در برخی موارد، سربازان هندی نقشی فعال در قصابی مردم بر عهده می‌گرفتند: «در چند جا، اعضای نیروهای مسلح مردان مسلمان را از روستاها و شهرها بیرون می‌کشیدند و به قتل می‌رساندند.» هیچ توجیه رسمی‌ای درباره تصمیم نهرو برای عدم انتشار این گزارش ارائه‌ نشده است. همچنین روشن نیست چرا پس از این همه سال، هنوز در کتاب‌های درسی هیچ اشاره‌ای به آنچه رخ داده است، نمی‌شود. حتی امروز هندی‌های معدودی از آن واقعه اطلاع دارند. گزارش سوندرلال، با وجود ناشناختگی‌اش برای بسیاری از افراد، اکنون در موزه و کتابخانه نهرو در دهلی نو در برابر چشمان همگان قرار دارد. اخیراً مطبوعات هندی درخواست کرده‌اند این سند بیشتر در دسترس مردم قرار داشته باشد، تا کل ملت از آن واقعه اطلاع پیدا کنند.