توافقات بی‌ثمر

آتش‌سوزی در کارخانه تولید لباسی در بنگلادش، جان تعدادی از کارگران این کارخانه را گرفت. این کارخانه که در 40 کیلومتری شمال داکا پایتخت این کشور قرار داشت روز 8 اکتبر دچار آتش‌سوزی شد. چندین فاجعه انسانی در بنگلادش که همگی در کارخانه‌های تولید لباس رخ داده‌اند، نگاه‌های جهانی را به سمت این کشور جلب کرده است که البته این جلب توجه، فعلاً منتج به نتیجه عملی محسوسی نشده است. در آوریل سال جاری نیز ریزش ساختمانی در این کشور که محل تولید لباس بود بیش از 1100 کشته بر جای گذاشت که بزرگ‌ترین حادثه صنعتی از سال 1984 به بعد محسوب می‌شود. در آتش‌سوزی اخیر، بنا به اظهارات رئیس آتش‌نشانان منطقه، حداقل 9 نفر از جمله سه مدیر کشته و 50 نفر نیز به شدت زخمی شدند. بنگلادش، بزرگ‌ترین صادر‌کننده لباس در دنیا پس از چین محسوب می‌شود و نیروی کار ارزان و دسترسی بدون پرداخت مالیات به بازارهای سراسر دنیا آن را به کشوری مناسب برای کارخانجات بزرگ تولید لباس در جهان تبدیل کرده است. علت تعداد نسبتاً کم کشته در آتش‌سوزی اخیر این بود که حادثه در زمان تعطیلی کارگاه رخ داده و فقط عده‌ای از کارگرها که مشغول اضافه‌کاری بودند در محل حضور داشتند. بنا به اظهارات مدیر ارشد کارگاه در زمان وقوع آتش حدود
170نفر داخل کارگاه بودند که بسیاری از آنها توانستند فرار کنند، اگرچه عده‌ای در طی فرار زیر دست و پا مانده، زخمی شدند. آتش به‌سرعت به سه ساختمان مجاور نیز گسترش یافت و آتش‌نشانان به سختی و پس از 10ساعت تلاش توانستند آن را تحت کنترل قرار دهند. صنعت پوشاک بنگلادش برای کارخانجات تولید‌کننده آن، حدود20میلیارد دلار درآمد سالیانه دارد. محصولات تولیدی بنگلادش به طور عمده به اروپا و آمریکای شمالی و کانادا فرستاده می‌شود و همچنین بیش از چهار میلیون نفر بنگلادشی در آن مشغول به کار هستند که اغلب این افراد زن هستند. شرایط سخت و مهم‌تر از آن ناامنی کارگاه‌ها و کارخانجات تولید پوشاک، خطرات جانی زیادی را برای شاغلان در این صنعت ایجاد کرده. یکی از آخرین آتش‌سوزی‌های به وجود آمده در ماه نوامبر امسال باعث کشته شدن 112 نفر از کارگران یک کارخانه شد. هرچند پس از فاجعه ریزش ساختمان رعنا پلازا، شرکت‌های عمده تولید‌کننده لباس در بنگلادش، توافقنامه‌ای را امضا کردند که آنان را ملزم به ایمن‌سازی ساختمان‌ها و برقراری حداقل شرایط کاری برای کارگران‌شان می‌کرد اما این کارگران، هنوز تغییر محسوسی را در محل کار یا وضعیت شغلی خود احساس نمی‌کنند. فقر شدید در بنگلادش، خصوصاً برای زنان، باعث شده تا حتی با وجود همین شرایط سخت کاری بسیاری علاقه‌مند به کار در این کارخانجات حتی تحت شرایط بد شغلی و رفاهی باشند، در واقع این کارگاه‌ها فرصت اشتغالی را با درآمد بسیار اندک برای زنانی ایجاد کرده‌اند که تا قبل از این هیچ نوع درآمدی نداشتند و در شرایطی بسیار سخت‌تر از زمان حال، روزگار می‌گذراندند. به‌همین دلیل عجیب نیست که حتی حادثه‌های مرگبار پی‌در پی، باعث نمی‌شود این کارخانه‌ها بدون کارگر بمانند و کارفرمایان هیچ تلاشی برای ایجاد رفاه و امنیت حداقلی در کارخانه‌هایشان انجام نمی‌دهند.