احمدی‌نژاد مانع وحدت اصولگرایان

هفته گذشته و همزمان با گلایه رئیس مجلس از ضعف تاریخی تحزب در ایران، حسینعلی امیری سخنگوی وزارت کشور ضمن تاکید بر تعهد رئیس‌جمهوری به تقویت احزاب اعلام کرد که لایحه پیشنهادی وزارت کشور در این زمینه پس از بررسی و تصویب در هیات دولت تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد شد. به گفته قائم‌مقام وزارت کشور «لایحه فعالیت احزاب که دو هفته قبل به دولت فرستاده شده با نظر احزاب اصولگرا و اصلاح‌طلب تهیه شده و نوآوری بسیار خوبی را در این لایحه شاهد خواهیم بود». علی لاریجانی دوشنبه قبل در ابتدای جلسه علنی با تبریک روز مجلس از مقام شامخ شهید مدرس تجلیل کرد و در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به کاستی‌ها و ضعف احزاب در کشور افزود که آیت‌الله مدرس هم به این موضوع اشاره کرده است. او در ادامه با اذعان به وجود این نقیصه در تمامی سال‌های گذشته عنوان کرد: «نبود احزاب سیاسی در زمان پهلوی قابل پذیرش است اما در طول ۳۶ سال پس از انقلاب اسلامی توجیه‌پذیر نیست.» طی سال‌های اخیر بسیاری از فعالان سیاسی به ویژه شخصیت‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان بر ضرورت تقویت احزاب و نظام حزبی در کشور تاکید کرده‌اند. نوع عملکرد دولت احمدی‌نژاد و نتایج حاصل از آن اکنون بسیاری از اصولگرایان را نیز به صرافت وجود احزاب نیرومند انداخته است تا کشور به دور از تلاطم‌های هیجانی و آثار مخرب ناشی از آن اداره و مدیریت شود و احزاب نیز مسوولیت اقدامات مدیران و سیاستگذاران منتسب به خود را پذیرا باشند. حال باید منتظر بود و دید که نهایتاً مجلس اصولگرای تحت مدیریت آقای لاریجانی چگونه با لایحه دولت که گفته می‌شود بسیاری از خواسته‌های احزاب را مدنظر قرار داده و بستر مساعدتری برای فعالیت تشکل‌های سیاسی فراهم می‌آورد مواجه می‌شود.

اصلاح‌طلبان و اصولگرایان نظام دوحزبی برقرار کنند

یک فعال اصلاح‌طلب با تاکید بر آنکه اصلاح‌طلبی نیاز به اصلاحات دارد معتقد است انسجام فکری و سیاسی این جریان بالاست و پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان گسترده است لذا این طیف سیاسی «در عرصه رقابت درون‌جریانی نیز مشکلی ندارد و از انسجام بالایی برخوردار است، منتها جریان اصلاحات در حوزه سیاسی با مشکلاتی مواجه است که ان‌شاءالله مرتفع می‌شود». جواد اطاعت موسس خانه احزاب و عضو شورای عالی پژوهش‌های علمی ریاست جمهوری در دولت خاتمی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم خاطرنشان می‌سازد باید «اجازه دهیم انتخابات در عرصه سیاسی و اجتماعی خارج از دولت شکل بگیرد. بهترین رقابت، رقابتی است که میان دو جریان اصلی کشور باشد یعنی یک جریان به رهبری آقایان ناطق‌نوری، لاریجانی و باهنر و جریان دیگر به رهبری آقای خاتمی [چرا که] اگر در کشور جریان اصولگرا همه طیف‌ها و دیدگاه‌های مختلف را یکجا جمع کند و به‌عنوان یک حزب فعال شود و جریان اصلاح‌طلب نیز به‌عنوان یک حزب فعال باشد نه به‌عنوان یک جبهه به‌نفع کشور است و موجب [شکل‌گیری] نظام دوحزبی و ثبات نظام سیاسی می‌شود، همان‌گونه که نظام انتخاباتی ما نظام اکثریتی» و موجد نظام دوحزبی است. این در حالی است که مجمع تشخیص مصلحت نظام از هفته پیش بررسی سیاست‌های کلی انتخابات را در دستور کار خود قرار داده است. به گفته محسن رضایی «مشورت بر روی سیاست‌های کلی را در این زمینه آغاز کرده‌ایم و امروز ۲۰ نفر از اعضا در جلسه صبح امروز آن را بررسی کردند و رای‌گیری شد اما نیاز به فرصت بیشتری داریم». آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجمع نیز بررسی این سیاست‌ها را «قطعه‌ای تاریخی و مهم برای مجمع» خوانده و اظهار امیدواری کرده که «قانونی جامع، ماندگار و مفید برای آینده کشور تدوین شود». قانونی که به نوشته خبر‌آنلاین «آزادی، سلامت و فراگیری انتخابات در مراحل تقنین، اجرا و نظارت، رعایت اصل بی‌طرفی عملی و قانونی مجریان و ناظران در انجام وظایف قانونی نسبت به کاندیداها و رعایت اصل عدم مداخله دستگاه‌ها و سازمان‌های غیرمرتبط در روند قبل، حین و بعد از انتخابات» را تضمین کند تا گامی مهم برای دور شدن فضای سیاسی از حواشی‌های بی‌حاصل برداشته شود.

تدقیق در تفاوت اصولگرایی و اصلاح‌طلبی

رسول جعفریان رئیس سابق کتابخانه مجلس در یادداشتی که در وبلاگ خود منتشر کرده به وجوه تمایز میان اصلاح‌طلبی و اصولگرایی پرداخته است. او به چند احتمال در این زمینه اشاره کرده که به شرح زیرند: اول اینکه مقصود این است که اصولگراها به اصول و فروع دین بر اساس برداشت سنتی وفادارتر هستند در حالی که اصلاح‌طلب‌ها نوعی رفتار تجدید‌نظر‌طلبانه نسبت به اصول و فروع دینی دارند؛ دوم اینکه اصولگرایان طرفدار سختگیری دینی اما اصلاح‌طلبان مدافع آزادی بیشتر در این زمینه هستند؛ سوم اینکه مقصود از اصولگرایی نوعی محافظه‌کاری و تعهد به صیانت از وضع موجود است حال آنکه اصلاح‌طلبی روشی است ساختار‌شکنانه و چپ که می‌کوشد از محافظه‌کاری و سنت‌گرایی دور باشد؛ چهارمین احتمال این است که راستگرایی به معنای جانبداری از نوعی اشرافیت در برابر اصلاح‌طلبی به معنای مردم‌داری است و پنجم اینکه اصولگرایی طرفدار مبارزه سرسختانه با غرب است در حالی که اصلاح‌طلبی برابر غرب وادادگی دارد و تسلیم است. آقای جعفریان در ادامه این یادداشت با ذکر مصادیق و مثال‌هایی می‌کوشد موارد نقض احتمال‌های پنج‌گانه را مطرح سازد از جمله اینکه دولت احمدی‌نژاد که مورد تایید همه‌جانبه اصولگرایان بود، اقدامی در راستای مساله ربا و بهره بانکی انجام نداد و مورد اعتراض نیز قرار نگرفت یا اینکه اقدام اصولگرایان در ساختن تندیس امام‌جمعه فقید ارومیه اقدامی برخلاف دیدگاه سنتی و فقه جواهری است. این استاد دانشگاه سپس به این نتیجه می‌رسد که «فاصله اصولگرایی و اصلاح‌طلبی در یک معنا، تقریباً 7 سال تا 10 سال است. یعنی حرف‌هایی که اصلاح‌طلب‌ها می‌زنند، 7 سال تا 10 سال بعد اصولگراها می‌زنند و اصلاح‌طلب‌ها دوباره قدری جلوتر می‌روند [حال آنکه] اگر تشکل درست و درمانی بود که منظم فکر کند و اساسنامه داشته باشد، دست کم امثال بنده بهتر می‌توانستند در این باره بیندیشند. [به واسطه] همین در‌هم آمیختن است که گاهی آدم‌های راستگرا متهم به چپ‌روی می‌شوند یا بر‌عکس. این البته بیش از آنکه فرصت‌طلبی باشد ناشی از عدم تبیین خطوط است. شاید اصلاً لازم نباشد مرز میان این دو جناح دقیق تبیین شود. بنابراین همین‌طور که هست چه عیبی دارد؟»

آیا هاشمی می‌تواند جبهه فراگیر تاسیس کند؟

به نوشته روزنامه اعتماد آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به دلایلی از جمله اقبال گسترده فعالان سیاسی به وی، وجاهت ملی و اعتقاد به تحزب و سابقه طولانی‌مدت فعالیت حزبی می‌تواند در راس یک جبهه فراگیر قرار گیرد. این روزنامه در ادامه تحلیل خود نظر چندین نفر از فعالان سیاسی از هر دو جناح عمده کشور را نیز در این خصوص جویا شده است. در پاسخ برخی از سیاست‌ورزان تاسیس جبهه یا حزب توسط هاشمی‌رفسنجانی را امری مطلوب خوانده و در راستای توسعه سیاسی و کادرسازی قلمداد کرده‌اند که در عین حال هزینه‌های فعالیت سیاسی در کشور را نیز تقلیل می‌دهد. برخی دیگر نیز بر وجهه فراجناحی و غیر‌حزبی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی تاکید کرده و آن را برای کشور و نظام مفیدتر دانسته‌اند.

ارتزاق جبهه پایداری از شکست‌ها و مخالفت‌ها

امیر محبیان معتقد است «جبهه پایداری محصول اختلال در روند طبیعی اصولگرایی است؛ نه نگرش و نه منش و نه روش جبهه پایداری شباهتی با مرام معتدل اصولگرایی ندارد؛ آنها شعارهای اصولگرایان را بلندتر از آنها فریاد می‌زنند تا جوانان صادق پیرو اصولگرایی را جذب کنند؛ تا حدودی هم موفق شده‌اند. بزرگ‌ترین سرمایه اصولگرایان و آینده آنها همین جوانان صادق‌اند که پایداری در حال مصادره از اصولگرایان هستند؛ پایداری در حال مصادره آینده اصولگرایان است و آنها متاسفانه توجهی به این واقعیت ندارند.» این فعال اصولگرا «ظهور جریانات و تشکل‌های افراطی بر پیکره جریان سنتی» را مایه نگرانی می‌داند و منادی بازنگری در «نگرش، منش و روش» اصولگرایان است تا مشکلات موجود از میان برداشته شود. محبیان در گفت‌وگو با آرمان با بیان اینکه «جبهه پایداری به‌عنوان یک تشکیلات اساساً اصالتی در بدنه اجتماعی ندارد»، می‌افزاید «آنها از مخالفت‌ها و شکست‌ها ارتزاق می‌کنند» تا با حذف اصولگرایان اصیل و سایر شخصیت‌های برجسته سیاسی پای خود را در زمین سیاست محکم کنند.

احمدی‌نژاد مانع وحدت اصولگرایان

یک نماینده مجلس شورای اسلامی به ایسکانیوز می‌گوید اصولگرایان در سال ۸۸ از روی ناچاری به احمدی‌نژاد رای دادند. حمیدرضا فولادگر درباره احتمال حضور مجدد رئیس دولت دهم در عرصه سیاسی اظهار داشت: «کسی را نمی‌توان از حضور در عرصه سیاسی کشور منع کرد. اما محمود احمدی‌نژاد مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها و عملکردهایی است که هم دارای نکات مثبت و هم نکات منفی است. اصولگرایان با او بحث‌های جدی در مورد سال‌های آخر مسوولیتش دارند. تا زمانی که این بحث‌ها حل نشود اتحاد صورت نمی‌گیرد. البته این موضوعات اختلافی به این راحتی حل نخواهد شد زیرا که موضوعات اختلافی بسیار جدی است [تا جایی که] بسیاری از اصولگرایان معتقدند اگر بخشی از اصولگرایان بخواهند روی احمدی‌نژاد اصرار داشته باشند مانع جدی در وحدت اصولگرایان خواهد بود زیرا که عملکرد سال‌های آخر ایشان مشکلاتی را ایجاد کرده است.»

«ندای ایرانیان» توانایی انشقاق در جریان اصلاح‌طلب را ندارد

همزمان با صدور مجوز فعالیت برای حزب «ندای ایرانیان» در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب، عبدالله ناصری عضو بنیاد باران و از فعالان اصلاح‌طلب به خبرگزاری آریا گفت: «اصلاح‌طلب واقعی همان جریان واقعی اصلاحات است که به رهبری و مدیریت آقای خاتمی شناخته شده و در تاریخ معاصر جمهوری اسلامی ثبت شده است بنابراین هر جریانی که شاخصه‌های جبهه اصلاحات و مانیفست مشخص اصلاح‌طلبی که برگرفته از گفتمان آقای خاتمی است را قبول داشته باشد ازنظر ما اصلاح‌طلب واقعی است.» وی در ادامه خاطرنشان کرد که «هیات موسس ندا تاکید کرده‌اند با محوریت آقای خاتمی کار خود را پیش می‌برند بنابراین ما هم این تشکیلات را به عنوان یک جریان اصلاح‌طلب می‌شناسیم [ضمن آنکه] جبهه اصلاحات با محوریت آقای خاتمی خیلی قوی‌تر از آن است که تشکیلاتی چون ندا بتواند جای آن را بگیرد» یا در آن انشقاق ایجاد کند.

جامعتین و انتخاب رئیس

همزمان با ابقای محمد یزدی در ریاست شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، انتخاب دبیرکل جامعه روحانیت مبارز نیز در دستور کار این تشکل قرار گرفته است. شورای مرکزی جامعه روحانیت در جلسه هفته گذشته خود محمدعلی موحدی‌کرمانی را در غیاب شخصیت‌های تاثیرگذاری چون حسن روحانی، ناطق‌نوری و اکبر هاشمی‌رفسنجانی به سمت جانشینی مرحوم محمدرضا مهدوی‌کنی در سمت دبیرکلی این حزب برگزید.